THEPOWERGAME
Είναι απαραίτητο να υπάρξουν σοβαρές κυρώσεις στις εταιρείες της βιομηχανίας μόδας που ρυπαίνουν το περιβάλλον, προκειμένου να είμαστε συνεπείς με τους στόχους για τη βιωσιμότητα, δηλώνει ο Σιμόνε Τσιπριάνι, υψηλός αξιωματούχος του ΟΗΕ και ιδρυτής της Ethinal Fashion Initiative of the International Trade Center, μια πρωτοβουλία που «στεγάζεται» κάτω από την ομπρέλα του ΟΗΕ και του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Απευθυνόμενος στο powergame.gr, ο κ. Τσιπριάνι τονίζει πως δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο ή μια συγκεκριμένη «συνταγή» για τη βιωσιμότητα. Προϋποθέτει μια ολιστική προσέγγιση σε ένα διαρκές «ταξίδι». Οι οίκοι μόδας μπορούν να ανταπεξέλθουν στην πρόκληση διότι είναι «ευφυέστατοι» οργανισμοί στη διοίκηση μεγάλης κλίμακας. Ο κ. Τσιπριάνι σχολιάζει, επίσης, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονται οι φτωχοί του κόσμου καθώς δεν γίνεται καμία επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο, με τους εργάτες απλά να επιβιώνουν.
Η βιομηχανία της μόδας είναι μεγάλο κεφάλαιο στην παγκόσμια εκστρατεία για τη βιωσιμότητα. Είναι 5η στις πιο βλαβερές βιομηχανίες για το περιβάλλον. Αντιπροσωπεύει στο 10% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, υπερβαίνοντας τη συνδυαστική αναλογία των διεθνών πτήσεων και της ναυτιλίας, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
H βιωσιμότητα έχει υψηλό τίμημα. Καταλήγει να είναι πολυτέλεια όταν ένα «βιώσιμο» ένδυμα κοστίζει πολλαπλάσια σε σχέση με ένα αντίστοιχο της γρήγορης μόδας (fast fashion). Οπότε πώς μπορεί να είναι κανείς ταυτόχρονα βιώσιμος και όχι σπάταλος;
Καταρχάς, η μόδα είναι συνήθως φθηνή για τον παραγωγό ή τον καταναλωτή όταν το κόστος καλύπτεται από αλλού, εννοώντας την κοινωνία ή τον πλανήτη. Το κόστος αυτό είναι κρυμμένο, δεν είναι ορατό στον καταναλωτή. Έτσι δημιουργείται η αντίληψη πως είναι πολυδάπανη η βιωσιμότητα. Επειδή αυτό το «κρυμμένο» κόστος επαναφέρεται στους ανοικτούς όρους μιας συναλλαγής.
Βέβαια η τιμή ενός ενδύματος θα παίζει πάντα ρόλο για όσους έχουν μικρή οικονομική επιφάνεια. Όμως, ένα σκέλος της βιομηχανίας επενδύει σοβαρά στη βιωσιμότητα, στη βέλτιστη χρήση υλικών που είναι βιώσιμα και στη μείωση του κόστους αυτών των υλικών.
Θυμάμαι πως η μητέρα μου, η οποία ήταν έμπορος υφασμάτων, έκανε αγορές που άντεχαν στον χρόνο. Όταν ήμουν μικρός φορούσα τον ίδιο μπουφάν για πολλά χρόνια. Μετά το έδωσα στην αδελφή μου και ύστερα το πήρε ο αδελφός – ήμουν ο μεγαλύτερος στην οικογένεια. Αλλά και εκείνοι που έχουν την οικονομική δυνατότητα μπορούν να κάνουν μια προσπάθεια για να καταναλώνουν όσο γίνεται πιο υπεύθυνα ώστε να αναπληρωθεί το κενό από εκείνους με πιο ρηχή τσέπη.
- Θεωρείτε πως γίνεται σήμερα μια στροφή στα πράγματα που έχουν διάρκεια;
Ναι υπό μια έννοια. Δεν είναι εύκολο, βέβαια, διότι τα παιδιά επηρεάζονται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία προβάλουν την κουλτούρα των ασταμάτητων αλλαγών και της διαρκούς αντικατάστασης. Είναι απίστευτο. Παράλληλα, όμως, παρατηρείται μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στη μόδα από τις νεότερες γενιές, οι οποίες είναι κατά της υπερκατανάλωσης και υπέρ της αγοράς vintage ρούχων.
Οπότε οι αντιλήψεις αλλάζουν. Αλλά πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά από τη βιομηχανία και τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές. Δηλαδή θα πρέπει να προβλέπονται σοβαρές κυρώσεις στις εταιρείες που ρυπαίνουν το περιβάλλον προκειμένου να γίνει πράξη η βιωσιμότητα. Θα ήταν, επίσης, ωφέλιμο να αναφέρεται στην ετικέτα ενός ενδύματος το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα.
Σκεφτείτε απλά πως η βιομηχανία μόδας θα πρέπει να μειώσει τις εκπομπές ρύπων κατά 55% μέχρι το 2030, με απώτερο στόχο να επιτευχθεί η κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Υπάρχει ήδη μεγάλη καθυστέρηση.
- Πώς θα περιγράφατε την πρόκληση της βιωσιμότητας;
Δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρότυπο για τη βιωσιμότητα ή μια συγκεκριμένη συνταγή. Είναι περισσότερο μια ολιστική προσέγγιση. Είναι ένα «ταξίδι» για τους καταναλωτές, τις ρυθμιστικές αρχές, τις εταιρείες, το σύνολο της κοινωνίας και τον πλανήτη. Και αναγκαστικά θα πρέπει να συμμετέχουμε όλοι.
- Είναι, όμως, περίπλοκη διαδικασία για τον καταναλωτή. Πρέπει να φιλτράρει την εταιρεία που παράγει το ένδυμα και εάν το ύφασμα είναι από φυσική ή συνθετική ίνα, με ανοικτό το ερώτημα εάν έχει παραχθεί από εργολάβους σε τρίτες χώρες που σέβονται τα εργασιακά δικαιώματα…
Καταρχάς το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένο ένα ρούχο είναι εύκολα αναγνωρίσιμο. Επιπλέον μια εταιρεία μπορεί να παράγει σε τρίτες χώρες και να συμβαδίζει με τη διεθνή νομοθεσία, κάνοντας χρήση π.χ. βαμβακερού υφάσματος που έχει παραχθεί με βιώσιμο τρόπο, ενώ μια άλλη στην Ευρώπη ενδεχομένως να μην είναι τόσο βιώσιμη. Δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς με σαφήνεια κάθε λεπτομέρεια ενός προϊόντος. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας έχει 187 κράτη-μέλη που τυπικά συμμορφώνονται με τη διεθνή νομοθεσία για τα εργασιακά δικαιώματα. Βέβαια ορισμένες κυβερνήσεις πρέπει να λογοδοτήσουν διότι η αξιοπρέπεια του ανθρώπου σε μια χώρα αφορά όλη την ανθρωπότητα.
- Μολονότι έχει υπάρξει κατάχρηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη βιομηχανία μόδας, πολλές γυναίκες από τον φτωχό κόσμο έχουν την ευκαιρία να εργαστούν και να έχουν μια πηγή εισοδήματος. Υπάρχουν τρόποι για την πιστοποίηση της προέλευσης ενός ενδύματος;
Υπάρχουν τόσες πολλές οδηγίες πάνω στη βιωσιμότητα που δικαιολογημένα επικρατεί σύγχυση, ιδιαίτερα, για τον καταναλωτή. Είναι επιλογή των εταιρειών να ακολουθήσουν π.χ. μια μικρή εφοδιαστική αλυσίδα που να είναι βιώσιμη. Μπορεί να γίνει έτσι μια αρκετά ξεκάθαρη διαδικασία. Όταν υπάρχουν πολλά στάδια στην παραγωγή με αναθέσεις σε διάφορους εργολάβους τότε περιπλέκεται η διαδικασία.
Πράγματι είναι αρκετός ο κόσμος που αποκτά τη δυνατότητα να εργαστεί. Όμως οι άνθρωποι αυτοί παραμένουν φτωχοί διότι δεν έχουν την προοπτική να αυξήσουν τα εισοδήματα τους. Απλά επιβιώνουν. Είναι μάστιγα της σημερινής εποχής διότι δουλεύουν κάτω από συνθήκες σύγχρονης σκλαβιάς και διακρίσεων στις αμοιβές, το φύλο κτλ. Δεν γίνεται καμία πραγματική επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο από ένα σημείο και έπειτα. Χρειάζεται στενή παρακολούθηση από ανεξάρτητους φορείς.
- Έως ποιο βαθμό αντανακλάται αυτό στην αξία του τελικού προϊόντος;
Θα πρέπει να επικρατήσει μια σοβαρότητα πάνω στην τιμολόγηση, με γνώμονα το κόστος παραγωγής. Όταν τα όρια της τιμολόγησης γίνονται στενά είναι σαν να ενθαρρύνεις, να προσκαλείς την εκμετάλλευση, επιβάλλοντας ασφυκτικά περιθώρια σε όλους τους προμηθευτές εις βάρος τελικά των εργαζομένων. Λαμβάνεται έτσι μια λανθασμένη απόφαση της εταιρείας που βρίσκεται στην κορυφή αυτής της εφοδιαστικής αλυσίδας ή και αυτής που συμμετέχει ενεργά στις χαμηλότερες βαθμίδες παραγωγής. Εάν μια εταιρεία θέλει να διασφαλίσει αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, έχει τα απαραίτητα εργαλεία. Η τιμή που ορίζει μια εταιρεία για τα προϊόντα της είναι το πρώτο στοιχείο που κατοχυρώνει τη βιωσιμότητα στην εφοδιαστική αλυσίδα τόσο από τη σκοπιά της προστασίας του περιβάλλοντος, όσο και της θωράκισης των εργασιακών δικαιωμάτων.
- Τα τελευταία χρόνια συζητείται η ανάγκη ενός συμμετοχικού καπιταλισμού, καθώς ο καπιταλισμός των μετόχων έχει επισκιάσει άλλες πτυχές της ελεύθερης οικονομίας. Θεωρείτε πως είναι ευκολότερο να γίνει αυτή η αλλαγή νοοτροπίας από τις εταιρείες ή τους καταναλωτές;
Και με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Πιστεύω σε μια μετάβαση στον συμμετοχικό καπιταλισμό. Μόλις πρόσφατα ο Ίβον Σουινάρ, ιδρυτής της Patagonia, δώρισε την εταιρεία του για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Το έκανε με μια κίνηση διότι δεν ήταν εύκολο καθώς η εταιρεία του δεν είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο.
Όμως, η βιωσιμότητα καθίσταται αδύνατη με τον μετοχικό καπιταλισμό όπου τα οφέλη πρέπει να είναι βραχυπρόθεσμα. Η μετάβαση σε έναν συμμετοχικό καπιταλισμό μπορεί να γίνει με τα εργαλεία της διοίκησης των εταιρειών και των θεσμών στη βιομηχανία της μόδας. Ο κλάδος αυτός έχει τεράστιες διοικητικές ικανότητες στο συντονισμό του χονδρεμπορίου και του λιανεμπορίου, οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν για τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας. Αυτοί οι άνθρωποι είναι διάνοιες σε διοικητικό και δημιουργικό επίπεδο.
- Υπάρχουν χρονικά περιθώρια για να συγκρατηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη;
Δεν έχουμε άλλη επιλογή. Διαφορετικά θα υποφέρουμε από ελονοσία στην Ελλάδα και την Ιταλία, ενώ οι μεταναστευτικές ροές θα είναι μεγάλες διότι ο κόσμος δεν θα μπορεί να επιβιώσει στα πιο ζεστά μέρη του κόσμου. Θα υπάρξουν μεγάλες ανατροπές από την μια άκρη του κόσμου στην άλλη.
Οκτώ με εννέα μήνες τον χρόνο βρίσκομαι στην Αφρική, όπου υπάρχει μια μεγάλη εφοδιαστική αλυσίδα της βιομηχανίας μόδας, και είναι ήδη αισθητή η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της. Υπάρχουν περιοχές που οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζήσουν αξιοπρεπώς ή έχουν εξαντληθεί οι υδάτινοι πόροι. Στην Ευρώπη ανησυχούμε για τη μετανάστευση αλλά τι να κάνουν αυτοί οι άνθρωποι; Πρέπει η Δύση να αλλάξει πλήρως τον τρόπο διαβίωσης. Είναι μια μεγάλη μετάβαση. Κάθε μέρα πρέπει να αναρωτιόμαστε τι μπορούμε να κάνουμε για να μην επιδεινώσουμε περαιτέρω την κατάσταση.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
