THEPOWERGAME
Η Ελλάδα κατέθεσε από την αρχή ένα πολύ καλό σχέδιο με την ορθή ανάλυση για τα καίρια θέματα στο Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, αλλά θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να ολοκληρωθούν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, δήλωσε στο powergame.gr ο Μάρτιν Μπάιστερμπος (Martin Bijsterbosch), επικεφαλής της ομάδας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για την Ελλάδα.
«Είναι μια μακρά διαδικασία που θα διαρκέσει μέχρι τα τέλη του 2026», τόνισε ο ίδιος στις παρυφές του συνεδρίου του Economist με θέμα «Sustainable Finance in Volatile Times» (Βιώσιμη Χρηματοδότηση σε Ασταθείς Εποχές) που έλαβε χώρα μια εβδομάδα πριν στην Αθήνα. «Κλειδί είναι η πλήρης και ταχεία εφαρμογή του πακέτου μέτρων στο Εθνικό Σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης». Πρόσθεσε πως «τα σημάδια είναι καλά». Όμως απαιτείται συστηματική προσπάθεια και επιμονή ώστε να διασφαλιστεί μια μακροπρόθεσμη προοπτική ανάπτυξης και η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, το οποίο αν και έχει μειωθεί σημαντικά παραμένει το υψηλότερο κάθε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωζώνης.
Ζητούμενο μια ουσιαστική λύση των NPLs
Μια ακόμη πρόκληση είναι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) με την εφαρμογή μιας «ουσιαστικής λύσης» που θα προϋποθέτει την «πραγματική αναδιάρθρωση των όρων αποπληρωμής έτσι ώστε να απαλλαχθούν οι δανειολήπτες από τα βάρη αντί να γίνεται απλά τιτλοποίηση και πώληση σε επενδυτές», εξήγησε ο κ. Μπάιστερμπος. Στην Ευρωζώνη, τα NPLs καταλαμβάνουν το 2% των συνολικών δανείων ενώ στην Ελλάδα κυμαίνονται στο 10%.
«Οι δανειολήπτες εξακολουθούν να έχουν αυτά τα βάρη και έτσι υπάρχει ένα ανεπιθύμητο φορτίο για την οικονομία». Τονίζοντας, ωστόσο, πως το πρόγραμμα «Ηρακλής» διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη συστημική μείωση των NPLs στην Ελλάδα, διευκρίνισε πως «δεν έχει ολοκληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο για να αποκτήσουν οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων τη δυνατότητα να επισπεύσουν λύσεις και να απαλλάξουν τους δανειολήπτες από υπέρογκα χρέη, δίνοντας παράλληλα κίνητρα σε όσους οφειλέτες που έχουν τη δυνατότητα να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους». Το πτωχευτικό δίκαιο είναι ένα βήμα μπροστά, αλλά δεν έχει θεσμοθετηθεί ακόμη ένας οργανισμός πωλήσεων και επαναμισθώσεων (sales and lease back organization, SLBO) που έχει τη σημασία του, αν και όχι τόσο σε απόλυτα νούμερα.
Κίνδυνος αύξησης των NPLs στο μέλλον σε ένα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον
Επέστησε επίσης την προσοχή σε μια ενδεχόμενη αύξηση των NPLs, καθώς η οικονομία επηρεάζεται από διάφορα σοκ μετά την πανδημία και τα σημερινά προβλήματα στην ενέργεια. Ενδεχομένως οι εταιρείες και τα νοικοκυριά να έρχονται αντιμέτωπα με δυσκολίες αποπληρωμής, επειδή ο υψηλός πληθωρισμός διαβρώνει τα πραγματικά εισοδήματα, δημιουργώντας εμπόδια στην εξυπηρέτηση χρεών, υπογράμμισε ο αξιωματούχος της ΕΚΤ. «Αν και τα σημάδια μέχρι στιγμής είναι θετικά, ο πιστωτικός κίνδυνος μπορεί να αυξηθεί κάτω από το υφιστάμενο περιβάλλον. Δεν είναι τόσο μεγάλος ο όγκος των NPLs από την πανδημία όσο αναμένονταν στην αρχή, αλλά είναι μια κατάσταση που ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη», συμπλήρωσε ο κ. Μπάιστερμπος.
Προσόν η προσαρμοστικότητα στις μεταβάσεις
Σχολιάζοντας την ενεργειακή κρίση και τις επιπτώσεις στην οικονομία σε ένα ευμετάβλητο και ασταθές περιβάλλον, ανέφερε πως οι μακροοικονομικές προκλήσεις θα είναι μεγαλύτερες στο μέλλον. Η πανδημία, ο συνεχιζόμενος πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και η κλιματική αλλαγή προβληματίζουν κυβερνώντες και τράπεζες. Οπότε είναι σημαντικό να υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας για την απορρόφηση των κραδασμών από τις κρίσεις.
«Η προσαρμοστικότητα από την εναλλαγή των οικονομικών συνθηκών είναι ένα πολύτιμο μάθημα που απέκτησαν διάφορες χώρες μέσα από μια σειρά κρίσεων, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας», είπε ο κ. Μπάιστερμπος. «Για μια ακόμη φορά βρισκόμαστε σε μεταβατικό στάδιο. Και οι μεταβάσεις συχνά δεν είναι ομαλές και ενίοτε μπορεί να είναι δύσκολες», είπε ο ίδιος για την τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση στην Ευρώπη.
Αξιοπιστία στη χάραξη δημοσιονομικής πολιτικής και μακροπρόθεσμη προοπτική ανάπτυξης
Για να επιτύχει η Ελλάδα τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους της θα πρέπει να εστιάσει σε «αξιόπιστα δημοσιονομικά μέτρα» που ενισχύουν την μακροοικονομική σταθερότητα, ανέφερε ο κ. Μπάιστερμπος. Αναλυτικότερα, τα μέτρα «πρέπει να είναι έγκαιρα, στοχευμένα και προσωρινά», παραπέμποντας σε πρόσφατη τοποθέτηση της προέδρου της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών είναι μια σημαντική παράμετρος. Η τόνωση της παραγωγικότητας, της απασχόλησης και των επενδύσεων παίζουν μείζονα ρόλο στη μεσοπρόθεσμη προοπτική της χώρας.
Θετικές είναι επίσης οι προσδοκίες για τη βελτίωση του επενδυτικού τοπίου στην Ελλάδα ύστερα από τα βήματα που έχουν γίνει υπέρ της εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας, σχολίασε ο κ. Μπάιστερμπος. Ωστόσο, «ένα ζήτημα που επανέρχεται στην Ελλάδα είναι πως οι επενδύσεις έχουν υποστεί διάφορα σκαμπανεβάσματα. Είναι σημαντικό να αποστασιοποιηθεί η χώρα από αυτήν τη μεταβλητότητα και να θωρακίσει την αναπτυξιακή δυναμική της μακροπρόθεσμα». Σε αυτό το πεδίο, «οι τράπεζες παίζουν έναν ρόλο μεσάζοντα στην επίτευξη αυτού του στόχου, χρηματοδοτώντας την πραγματική οικονομία», είπε ο ίδιος.
Σχολιάζει πως μέσα στον Οκτώβριο εκπνέει το πρόγραμμα Ηρακλής, με τις «κρατικές εγγυήσεις» να έχουν διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στην εξυγίανση των τραπεζών. «Στόχος ήταν να δομηθούν αυτές οι τιτλοποιήσεις με έναν τρόπο ώστε οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι για το κράτος να είναι χαμηλοί». Στο επίμαχο ζήτημα της ένταξης του ελληνικού χρέους σε επενδυτική βαθμίδα, ο κ. Μπάιστερμπος εκτίμησε πως οι οίκοι αξιολόγησης αναμένουν τη βελτίωση του τραπεζικού κλάδου από τη σκοπιά των NPLs, την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων-όπου οι ενδείξεις είναι θετικές, τη βιωσιμότητα των δημοσιονομικής κατάστασης στη χώρα και ένα περιβάλλον πολιτικής σταθερότητας.