Ανοιχτή ατζέντα για αύξηση των ροών χρηματοδότησης προς startups έχουν τα venture capital funds το 2025. Η πλειοψηφία των επενδυτών και δη ένα ποσοστό της τάξης του 60% σκοπεύει να διευρύνει τις τοποθετήσεις προς το νεοφυές οικοσύστημα, με περίπου το 1/3 να διατηρεί τα προς επένδυση κεφάλαια στα ίδια επίπεδα με αυτά του 2024.
Την εικόνα αυτή αποτυπώνει έρευνα του The Recursive, η οποία διερευνά τις επενδυτικές προθέσεις των Venture Capitals (VCs) στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (CEE) για το 2025. Σύμφωνα με την έρευνα, το 2025 προοιωνίζεται μία χρονιά γεμάτη επενδυτικές ευκαιρίες, αλλά και δυναμικές αλλαγές στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (σ.σ. στην οποία η έρευνα εντάσσει και την Ελλάδα.
Οι επενδυτές VCs της περιοχής, παρατηρώντας τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη σε κρίσιμους τομείς, όπως η τεχνητή νοημοσύνη (AI), η κυβερνοασφάλεια και η άμυνα, αναπροσαρμόζουν τις στρατηγικές τους για να αξιοποιήσουν τις νέες προοπτικές. Οι αποφάσεις τους, πάντως, δεν λαμβάνονται …ελαφρά τη καρδία, καθώς οι γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις απαιτούν ισορροπημένες στρατηγικές που να συνδυάζουν την επενδυτική φιλοδοξία με την αυξημένη προσοχή στους υπαρκτούς κινδύνους.
Θα είναι καλύτερο το 2025
Οι 6 στους 10 fund managers στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη απαντά πως το επενδυτικό κλίμα το 2025 θα είναι πιο ευνοϊκό σε σχέση με το προηγούμενο έτος, δημιουργώντας αισιοδοξία για τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη των startups. Άλλωστε, διανύοντας μόλις τον δεύτερο μήνα του έτους, ήδη το τοπίο της τεχνολογίας και των startups αποδεικνύεται κάτι παραπάνω από ζωηρό. Ως εκ τούτου, περισσότεροι από τους μισούς VC δηλώνουν ότι είναι πρόθυμοι να διαθέσουν περισσότερα κεφάλαια φέτος.
Ο τομέας της τεχνητής νοημοσύνης (AI) πρωταγωνιστεί, καθώς το 46,4% των 209 δισ.ευρώ., που επενδύθηκαν, παγκοσμίως, το 2024, αφορούσε σε εταιρείες AI. Αυτή η αυξητική τάση συνεχίζεται και το 2025, με τους επενδυτές να διερωτώνται εάν θα οδηγηθούμε σε μια πιθανή φούσκα των αποτιμήσεων ή αν το τοπίο θα ενισχυθεί με νέες ευκαιρίες και τομείς.
Η συνολική αξία των επιχειρήσεων της CEE αυξήθηκε από τα €89 δισ. το 2019 στα 213 δισ. ευρώ το 2023, μια αξιοσημείωτη άνοδος κατά 2,4 φορές σε πέντε χρόνια. Παρά τις οικονομικές προκλήσεις (όπως ο πληθωρισμός και οι γεωπολιτικές εντάσεις), η περιοχή θεωρείται ότι εξακολουθεί να έχει σημαντικές προοπτικές.
Πού βλέπουν ευκαιρίες τα VCs
Το 2025 αναμένεται να διαμορφώσει ένα τοπίο γεμάτο ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις για τις startups της CEE. Και ενώ οι τομείς, στους οποίους επικεντρώνονται μέχρι σήμερα τα VCs της περιοχής, έχουν σε πρώτο πλάνο την Υγεία, το Fintech και την Τεχνητή Νοημοσύνη, πλέον ορισμένοι επενδυτές φοβούνται την πιθανότητα μιας …φούσκας στο AI, μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον τους σε νέους ανερχόμενους κλάδους.
Σε αυτή τη λογική επιδιώκουν να χτίσουν διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια, τοποθετώντας τους τομείς της κυβερνοασφάλειας και του defense tech πιο ψηλά στην επενδυτική τους ατζέντα, στην οποία πάντως διατηρούν μια καλή θέση και για το generative AI.
«Η άμυνα έχει γίνει ένας πολύ ελκυστικός επενδυτικός τομέας, αν και οι περισσότεροι fund managers δεν είναι σίγουροι για το τι πρέπει να περιμένουν. Η βαθιά τεχνολογία (deep tech), γενικότερα έχει τη δυνατότητα να παράγει αποδόσεις για τα VCs στην CEE» λένε διαχειριστές κεφαλαίων που συμμετείχαν στην έρευνα.
Τι φοβούνται
Την ίδια στιγμή, οι πιο σκεπτικιστές μεταξύ των fund managers φοβούνται ότι επικείμενες αλλαγές σε ρυθμιστικά πλαίσια, όπως οι νόμοι περί προστασίας δεδομένων, περί φορολογίας, αλλά και αυτοί που αφορούν εξαγορές και συγχωνεύσεις, αποτελούν δυνητικό κίνδυνο, ειδικά για startups που επιδιώκουν να επεκταθούν διεθνώς.
Στο μεταξύ, ο γρίφος της απόκτησης και διακράτησης ταλέντων θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο δυσεπίλυτος, καθώς ο παγκόσμιος ανταγωνισμός για τεχνολογικά ταλέντα εντείνεται, απειλώντας το πλεονέκτημα κόστους της περιοχής CEE.
Επιπλέον, οι πιο σκεπτικιστές επενδυτές αναφέρουν ότι υπάρχει πάντα ο κίνδυνος για απρόβλεπτα γεγονότα, όπως περιστατικά τύπου “Μαύρου Κύκνου” (Black Swan), που θα μπορούσαν να αλλάξουν δραματικά τη δυναμική της αγοράς.
Θα δούμε νέους μονόκερους;
Τα VCs διατηρούν συγκρατημένη αισιοδοξία για την εμφάνιση νέων μονόκερων στην περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Με ποσοστό 41,7%, οι επενδυτές προβλέπουν ότι 1 ή 2 startups της CEE θα φτάσουν αποτιμήσεις πάνω του $1 δισ.
Το 2024, τέσσερις εταιρείες που ιδρύθηκαν στην περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης CEE πέτυχαν αποτιμήσεις μονόκερου, μεταξύ των οποίων η πολωνική Eleven Labs και η ελληνική Blueground.
