Απογοητευτικές είναι οι επιδόσεις του Ελληνικού Οικοσυστήματος Νεοφυών Επιχειρήσεων το 2024, με την Ελλάδα να χάνει τρεις θέσεις και να πέφτει στην 49η των top 50 της παγκόσμιας κατάταξης, όταν η Βουλγαρία ανεβαίνει μία θέση, κατακτώντας την 37η, η Τουρκία ανεβαίνει πέντε θέσεις, στην 40η, ενώ η μικρή πληθυσμιακά Κύπρος, έκανε άλμα εννέα θέσεων και κατέκτησε την 45η θέση στο διεθνές στερέωμα των Start Up Hubs.
Αλλά υπάρχει συνέχεια στις δυσάρεστες ειδήσεις, αφού σε ό,τι αφορά την κατάταξη των πόλεων με οικοσυστήματα νεοφυών επιχειρήσεων, η Αθήνα έχασε 4 θέσεις και έπεσε στην 120η της παγκόσμιας κατάταξης, ενώ η Θεσσαλονίκη που έχασε πέντε (5) θέσεις, βρέθηκε στην 470η, στο σύνολο των 1.000 πόλεων διεθνώς που έχουν οικοσυστήματα star up, δηλαδή νέων καινοτόμων επιχειρήσεων με προοπτική ανάπτυξης/scale up.
Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από την ετήσια έκθεση του Start Up Blink, ένα αναλυτικό report που γίνεται κάθε χρόνο, από το 2017 και εξετάζει αφ’ ενός τις συνθήκες που επηρέασαν την αγορά αλλά και τις τάσεις που τη διαμορφώνουν και, αφ’ ετέρου, τις χώρες (100 τον αριθμό) και τις 1.000 πόλεις που φιλοξενούν Star up Εcosystems.
Όταν στην Ελλάδα, με κάθε ευκαιρία, πανηγυρίζουμε για την πρόοδο του Start Up Οικοσυστήματος, οι αναλυτές της παγκόσμιας αγοράς και φυσικά πιο αντικειμενικοί κριτές, προσπαθούν να μας βοηθήσουν σε μία πιο αντικειμενική αξιολόγηση, αφού σε αυτό το στίβο δεν τρέχουμε μόνοι μας.
Τρία hubs, όλα στην Αθήνα
Σύμφωνα με πίνακα που δημοσίευσαν οι Financial Times, με τα 150 ‘Europe’s Leading Star up Hubs’, η Ελλάδα έχει τρία Hubs επώασης και επιτάχυνσης start -ups, όλα στην Αθήνα, ενώ στη Θεσσαλονίκη που παλεύει με Θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων την τελευταία 20ετία, δεν υπάρχει ούτε ένα hub. Στην Αθήνα, η συγκεκριμένη έκθεση, αναγνωρίζει τα: ACEin του Ο.Π.Α. στην 105η θέση, το ΘΕΑ που ήταν πρωτοβουλία του ΕΒΕΑ, στην 130η θέση και το ΕGG, που δημιουργήθηκε το 2013 από τη Eurobank και κατατάσσεται στην 134η θέση.
Ωστόσο στο report Start Up Blink, υπάρχουν και κάποια θετικά νέα για την Ελλάδα, αφού το 2024, το Ηράκλειο μπήκε στις 1.000 πόλεις με Star up Οικοσυστήματα, στην 759η θέση, ενώ πλησιάζει να εισέλθει στη χιλιάδα και η Πάτρα.
To ελληνικό start up Οικοσύστημα
Σύμφωνα με την επισκόπηση της ελληνικής αγοράς Start up Hubs του Start Up Blink, το 2024 η Ελλάδα υποχώρησε τρεις θέσεις, κινδυνεύοντας να βγει από την παγκόσμια 50άδα, αφού βρέθηκε στην 49η θέση. Στη Δυτική Ευρώπη, η Ελλάδα υποχώρησε μία θέση και κατατάσσεται στην 19η, με την Κύπρο να την ξεπερνάει.
Η Ελλάδα έχει τρεις πόλεις στις 1.000 κορυφαίες, με το Ηράκλειο να προστίθεται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ενώ οι δύο κορυφαίες πόλεις παρουσιάζουν πτώση. Η Αθήνα ηγείται του ελληνικού οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων με βαθμό μεγαλύτερο τρεις φορές από αυτόν της δεύτερης Θεσσαλονίκης, κάτι που υποδεικνύει «ήπια κεντροποίηση». Στα Βαλκάνια, η Αθήνα αντικαθίσταται από τη Σόφια, η οποία τώρα κατατάσσεται 3η στην περιοχή. Παρά την πτώση στις παγκόσμιες κατατάξεις, η Θεσσαλονίκη εισέρχεται στην κορυφαία 10άδα στα Βαλκάνια με βελτίωση δύο θέσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σόφια συνεχίζει την άνοδό της για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, ανεβαίνοντας δύο θέσεις στην 117η παγκοσμίως. Αυτή η βελτίωση τοποθετεί τη Σόφια ως τη δεύτερη υψηλότερη καταταγμένη πόλη στα Βαλκάνια, ξεπερνώντας την Αθήνα, η οποία πέφτει τέσσερις θέσεις στην 120η θέση παγκοσμίως.
Τα μέτρα και οι προκλήσεις για την Ελλάδα
Οι αναλυτές κάνουν αναφορά στην υιοθέτηση, από την κυβέρνηση, μίας πιο φιλικής προς τις επιχειρήσεις στάσης, η οποία συνδυάζεται με την ενεργό ενίσχυση των τοπικών οικοσυστημάτων νεοφυών επιχειρήσεων.
Η χώρα, σημειώνεται, απολαμβάνει το πλεονέκτημα μιας υψηλά καταρτισμένης αγγλόφωνης εργατικής δύναμης και ενός υποσχόμενου τομέα Πληροφορικής. Επιπλέον, η Ελλάδα έχει κοντινές αγορές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, οι οποίες θα υποστηρίξουν τη δημιουργία ενός περιφερειακού τεχνολογικού κόμβου.
Ωστόσο, πρόκληση αποτελεί η διατήρηση των ταλέντων στη χώρα και η ενθάρρυνση μιας επιχειρηματικής νοοτροπίας, μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Στα προβλήματα είναι η «βαριά γραφειοκρατία» και το κατακερματισμένο δίκτυο συμμετεχόντων στο οικοσύστημα.
Ο δημόσιος τομέας θα πρέπει να αναλάβει και άλλες πρωτοβουλίες στην προσέλκυση του ενδιαφέροντος των επενδυτών στις πρώιμες φάσεις των νεοφυών επιχειρήσεων. Θετικές πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν είναι το EquiFund, το Elevate Greece και το Startup Greece. «Με τις κατάλληλες δημόσιες πρωτοβουλίες, η χώρα θα μπορούσε να γίνει ένας κυρίαρχος περιφερειακός κόμβος νεοφυών επιχειρήσεων», επισημαίνεται εν κατακλείδι.
Οι εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον
Στην πρώτη δεκάδα του Global Start up Ecosystem, βρίσκονται οι ΗΠΑ, σταθερά στην 1η θέση, ακολουθεί το Ην. Βασίλειο αλλά σε αρκετή απόσταση, ενώ έπεται, από κοντά, το Ισραήλ. Στην 4η θέση είναι ο Καναδάς και ακολουθούν Σιγκαπούρη, Σουηδία, Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία και Ελβετία.
Τα Ευρωπαϊκά Οικοσυστήματα
Οι αναλυτές κάνουν ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες επισημάνσεις σε ό,τι αφορά στις χώρες της Ευρώπης, αλλά και των Βαλκανίων.
Συγκεκριμένα, σημειώνουν ότι η Σουηδία διατήρησε τη θέση της ως η κορυφαία χώρα για Start ups της ΕΕ. Η άνοδος της Ιταλίας κατά δύο θέσεις στην 28η θέση δίνει στη χώρα την καλύτερη θέση στον Δείκτη από το 2021, ενώ η Πορτογαλία έχασε τρεις θέσεις, καταλαμβάνοντας τη χαμηλότερη θέση από το 2021.
Η Γερμανία, η οποία ήταν στο top 5, το 2021, διατηρήθηκε στην 7η θέση, αλλά τώρα ανταγωνίζεται στενά με τη Γαλλία (στην 8η), με συνολική διαφορά σκορ μικρότερη από 5%. Μετά την είσοδό της στους top 10, το 2022, η Γαλλία ανέβηκε στην 8η θέση παγκοσμίως και διατηρεί τη θέση της ως η 4η πιο επιτυχημένη χώρα εκκίνησης στην Ευρώπη. Σημειώνεται ότι η Ολλανδία, κερδίζοντας μία θέση για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, τώρα κατατάσσεται 9η παγκοσμίως, ενώ μετά δύο χρόνια απουσίας από τους top 10, η Ελβετία, κατέκτησε πέρυσι τη 10η θέση.
Με τις παραπάνω αλλαγές, οι ευρωπαϊκές πόλεις κατέχουν τώρα 6 από τις 10 κορυφαίες θέσεις της κατάταξης, μία παραπάνω από πέρυσι, «γεγονός που δείχνει τη δύναμη και την ποικιλία των ευρωπαϊκών οικοσυστημάτων». Ωστόσο, καμία χώρα της Ε.Ε. δεν έχει καταφέρει ακόμη να εισέλθει στην παγκόσμια ελίτ των top 5.
Οπωσδήποτε, ενδιαφέρει να δούμε που βρίσκονται και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, επιχειρώντας την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων και για το ελληνικό οικοσύστημα.
Έτσι, η Εσθονία κέρδισε δύο θέσεις, εξασφαλίζοντας την 12η θέση παγκοσμίως. Η Φινλανδία έπεσε στην 14η, ενώ η Ισπανία, που έχει το κορυφαίο οικοσύστημα της Νότιας Ευρώπης, διατηρήθηκε στην 15η θέση. Κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η Δανία έχει δείξει αξιόλογη βελτίωση, ανεβαίνοντας από την 22η θέση το 2020 στην 18η το 2024, και τώρα ανταγωνίζεται στενά με την Ιρλανδία για την 17η θέση. Με μια πολύ στενή διαφορά συνολικού σκορ μεταξύ των δύο, η Λιθουανία (στην 16η) και η Ιρλανδία (στην 17η) αντάλλαξαν θέσεις φέτος. Η άνοδος της Ιταλίας κατά δύο θέσεις στην 28η θέση δίνει στη χώρα την καλύτερη θέση στον Δείκτη από το 2021, ενώ η Πορτογαλία υπέστη πτώση τριών θέσεων, καταλαμβάνοντας τη χαμηλότερη θέση από το 2021.
Η Σλοβενία, ακολουθεί πτωτική πορεία από το 2021 και βρέθηκε εκτός 50άδας, στην 51η θέση. Αξιόλογη ήταν η άνοδος της Σλοβακίας κατά τρεις θέσεις, στην 62η, ειδικά αν ληφθούν υπόψη οι υπο-αποδόσεις στην πλειονότητα των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Βαλκάνια, Τουρκία και Κύπρος
Διατηρώντας την ηγεσία της στα Βαλκάνια, η Βουλγαρία ανέβηκε μια θέση και κατατάχθηκε 37η παγκοσμίως. Εκτός από τη Βουλγαρία, όλες οι άλλες βαλκανικές χώρες στην ίδια κατηγορία, συμπεριλαμβανομένων της Ρουμανίας, της Κροατίας και της Ελλάδας, έπεσαν στην κατάταξη.
Μετά την άνοδο τεσσάρων θέσεων πέρυσι, η Λετονία είχε τη μεγαλύτερη πτώση ανάμεσα στις 50 κορυφαίες χώρες, χάνοντας οκτώ θέσεις και καταλήγοντας 47η. Το μεγάλο χάσμα μεταξύ της Λετονίας και των άλλων δύο βαλτικών γειτόνων της (Εσθονία και Λιθουανία) διευρύνθηκε.
Οι ισχυρότεροι αναβάτες στην παγκόσμια κατάταξη των 40 κορυφαίων, ήταν η Ινδονησία (36η) και η Τουρκία (40η), με την κάθε χώρα να κερδίζει πέντε θέσεις.
Ένας από τους μεγαλύτερους νικητές του 2024 είναι η Κύπρος, καθώς πέτυχε την μεγαλύτερη άνοδο στην παγκόσμια κατάταξη των 60 κορυφαίων φέτος, ανεβαίνοντας εννέα θέσεις, με αποτέλεσμα να κατατάσσεται 45η, ξεπερνώντας ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ουκρανία, η Λετονία, η Κροατία και η Ελλάδα.
Οι κορυφαίες πόλεις
Στις δέκα κορυφαίες πόλεις στο παγκόσμιο οικοσύστημα των start up, περιλαμβάνονται με σειρά προτεραιότητας: Σαν Φρανσίσκο, Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Λος Άντζελες, Βοστώνη, Πεκίνο, Σαγκάη, Μπανγκαλόρ, Τελ Αβίβ- Γιάφα, Παρίσι.
Το Παρίσι, που κατατάσσεται στην 10η θέση, παραμένει το καλύτερο οικοσύστημα της ΕΕ και το δεύτερο καλύτερο οικοσύστημα στην Ευρώπη.
Το Βερολίνο, το δεύτερο καλύτερο οικοσύστημα στην ΕΕ, βρίσκεται τώρα στην 13η θέση, χάνοντας δύο θέσεις σε σχέση με πέρυσι. Η πόλη είχε καταταγεί 8η παγκοσμίως το 2020.
Η Στοκχόλμη έπεσε επτά θέσεις στην 26η, αν και διατήρησε τη θέση της ως το 3ο καλύτερα καταταγμένο οικοσύστημα στην ΕΕ, ενώ ακολουθεί το Άμστερνταμ, που κατατάσσεται 28ο μετά από πτώση μίας θέσης. Η Βαρκελώνη, το κορυφαίο οικοσύστημα για start-ups στη Νότια Ευρώπη, ανέβηκε δύο θέσεις για να καταταγεί 38η, ενώ κατατάσσεται 5η στην ΕΕ. Η Κωνσταντινούπολη κατατάχθηκε στην 51η θέση, έχοντας ανεβεί δύο θέσεις, ενώ από το 2021 έχει περάσει 29 θέσεις και κοντεύει να μπει στην 50άδα.
Το Ταλίν ανέβηκε πέντε θέσεις, στην 55η, ενώ η άνοδος του Μιλάνου κατά εννέα θέσεις, το εδραίωσε ως το μόνο ιταλικό οικοσύστημα εντός των 100 κορυφαίων. Μεταξύ των 51ης και 100ης θέσης, τρεις ευρωπαϊκές πόλεις έχουν δει διψήφια πτώση: η Βιέννη έπεσε κατά 13 θέσεις, οι Βρυξέλλες κατά 12 θέσεις και η Λισαβόνα κατά 24 θέσεις.
Στις πιο χαμηλές θέσεις, παρατηρείται, από έτος σε έτος, μεγαλύτερη κινητικότητα, αλλά αυτό που ενδιαφέρει ιδιαίτερα είναι η συνέχιση μίας πορείας, είτε ανοδικής, είτε καθοδικής, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας.
