Εν έτει 2003, νεαρός -τότε- Λέκτορας, και σήμερα πολύ διάσημος Έλληνας καθηγητής, έκανε αίτηση, για να εκλεγεί Επίκουρος σε κεντρικό Πανεπιστήμιο της χώρας. Η Γενική Συνέλευση του Ιδρύματος απέρριψε το αίτημά του, με την αιτιολογία ότι στο βιογραφικό είχε το «μελανό σημείο» της …επιχειρηματικότητας, καθώς υπήρξε ιδρυτής… startup.
Δύο δεκαετίες μετά, η εικόνα στην Ελλάδα έχει αλλάξει -ελπίζουμε ανεπιστρεπτί- με την επιχειρηματικότητα να γίνεται από «ανάθεμα» ζητούμενο και τη σύνδεση της έρευνας με το επιχειρείν να γίνεται …ιερό δισκοπότηρο. Για την ακρίβεια, αν ρωτήσει κανείς «ποιο είναι το δομικό πρόβλημα του εγχώριου οικοσυστήματος καινοτομίας», οι 8 στους 10 θα απαντήσουν «η αδυναμία σύνδεσης της έρευνας με την επιχειρηματικότητα». Σε αυτό ακριβώς το ζητούμενο φαίνεται ότι απαντά η επιλογή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη να αναθέσει το χαρτοφυλάκιο της Έρευνας και Καινοτομίας στον οικονομολόγο και επενδυτή Αρίστο Δοξιάδη, επιλογή που σίγουρα αποτέλεσε έκπληξη -αν και όχι και τομή- στη διαχείριση της ερευνητικής πολιτικής της χώρας.
«Ο Αρίστος είναι έμπειρος επενδυτής και fund manager, διαθέτει βαθιά γνώση τόσο του οικονομικού περιβάλλοντος όσο και του οικοσυστήματος καινοτομίας στην Ελλάδα. Η τοποθέτησή του υποδηλώνει μια σαφή πρόθεση να συνδεθεί η έρευνα με την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος για την τεχνολογία και τις startups» τόνισε συνομιλητής του powergame.gr με καλή γνώστη του οικοσυστήματος.
Ατζέντα και ζητούμενα
Ψηλά στην ατζέντα του νέου υφυπουργού, Αρίστου Δοξιάδη, αναμένεται να βρεθεί η στρατηγική για τη βελτίωση των μηχανισμών μεταφοράς τεχνολογίας. Η σύνδεση των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις, η ενίσχυση των τεχνοβλαστών (spinoffs) και η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην αγορά αποτελούν βασικούς στόχους του νέου υφυπουργού.
Σε κάθε περίπτωση οι προκλήσεις στο οικοσύστημα είναι πολλές: από τη χαμηλή χρηματοδότηση της έρευνας και την απουσία μεγάλων βιομηχανικών συνεργασιών μέχρι τη συνεχιζόμενη διαρροή επιστημονικού ταλέντου στο εξωτερικό. «Η εμπειρία του ως fund manager και η βαθιά γνώση του για τις ανάγκες της αγοράς μπορούν να οδηγήσουν σε αποτελεσματικές λύσεις» έλεγε στο powergame.gr πηγή εντός του οικοσυστήματος.
«Η επιλογή του Αρίστου σηματοδοτεί μια νέα προσέγγιση στην πολιτική για την έρευνα και την καινοτομία. Αντί για έναν ακαδημαϊκό ή πολιτικό, η χώρα εμπιστεύεται έναν επενδυτή, ο οποίος γνωρίζει πώς να μετατρέπει τις ιδέες σε βιώσιμες επιχειρήσεις. Αν καταφέρει να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ έρευνας και επιχειρηματικότητας, η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει μια νέα θέση στον παγκόσμιο χάρτη της καινοτομίας» έλεγε η ίδια πηγή.
Το πώς αντιλαμβάνεται ο νέος υφυπουργός τη διαχείριση του κεφαλαίου «έρευνα» το εξήγησε ο ίδιος μόλις προ ημέρων με συνέντευξή του: «Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ελληνικής έρευνας είναι ο κατακερματισμός της. Αν και οι Έλληνες επιστήμονες διαπρέπουν διεθνώς, η χώρα δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει ινστιτούτα παγκόσμιας κλάσης ή να μετατρέψει την έρευνα σε εμπορικά εκμεταλλεύσιμες καινοτομίες» ανέφερε την περασμένη εβδομάδα με συνέντευξή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ο ρόλος του ΑΙ
Η δημιουργία κρίσιμης μάζας σε συγκεκριμένους τομείς τεχνολογίας, που μπορεί να καταστήσει την Ελλάδα ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν μπορεί παρά να αποτελεί προτεραιότητα -όπως τόνισε στην πρόσφατη συνέντευξή του ο νέος Υφυπουργός.
Σε αυτό το πλαίσιο, κατά τον κ. Δοξιάδη, η συγκέντρωση πόρων και η στόχευση σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, η ρομποτική, η ιατρική τεχνολογία και η βιοτεχνολογία, θα αποτελέσουν το κλειδί για τη δημιουργία ενός ισχυρού οικοσυστήματος καινοτομίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι πρόσφατα, ο κ. Δοξιάδης κατέθεσε μια ενδιαφέρουσα πρόταση προς τον πρωθυπουργό ενόψει της κατανομής των χαρτοφυλακίων των νέων Επιτρόπων στην Κομισιόν: να διεκδικήσει η Ελλάδα το χαρτοφυλάκιο Έρευνας, Καινοτομίας και Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η κίνηση αυτή αντικατοπτρίζει τη στρατηγική του σκέψη και την επιθυμία του να αναβαθμίσει τον ρόλο της χώρας στον τομέα της καινοτομίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Από τα VCs στη διαμόρφωση πολιτικής
Ο Αρίστος Δοξιάδης δεν είναι ένας συνηθισμένος Υφυπουργός. Με σπουδές Κοινωνικών Επιστημών και Οικονομικών στο Χάρβαρντ (σ.σ. ένα από τα πανεπιστήμια που πλανήτη που έχουν να επιδείξουν σοβαρά case studies για την παραγωγή επιχειρηματικότητας εντός των Πανεπιστημίων) και στο Birkbeck College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, έχει ασχοληθεί στενά με τη δημόσια πολιτική, με συμμετοχή σε προγράμματα για την καταπολέμηση της φτώχειας και τη διαμόρφωση βιομηχανικής πολιτικής.
Ταυτόχρονα, ο κ. Δοξιάδης έχει και μακρά θητεία στον ιδιωτικό τομέα, αναλαμβάνοντας ρόλους σε venture capital funds, με έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το deep tech. Ως εταίρος του VC “Big Pi Ventures” και του JEREMIE Openfund II (από το 2012), έχει επενδύσει σε δεκάδες startups και έχει διαμορφώσει στρατηγικές για την ανάπτυξη του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας, ενώ δικαίως θεωρείται πρωτοπόρος του private equity στην Ελλάδα, με περίπου 30 χρόνια εμπειρίας στον χώρο των επενδύσεων και της διαχείρισης σε μια σειρά από κλάδους της οικονομίας.
Πέρα από τη δράση του ως επενδυτής, ο Δοξιάδης έχει ενεργό συμμετοχή στη χάραξη πολιτικής ως αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ), που στηρίζει συμβουλευτικά την κυβέρνηση σε θέματα έρευνας και τεχνολογίας, και μέλος των διοικητικών συμβουλίων του ΙΟΒΕ και της διαΝΕΟσις.
Τα στοιχήματα
Παρά την αποδεδειγμένη εμπειρία του, το χαρτοφυλάκιο που αναλαμβάνει ο κ. Δοξιάδης δεν θα είναι ελαφρύ. Η Ελλάδα κινείται στην καινοτομία πολύ μακριά από τους πρωταθλητές κόσμου, όπως η Ελβετία και η Σουηδία, αλλά και μακράν των μη παραδοσιακών παικτών στον παγκόσμιο χάρτη καινοτομίας.
Για παράδειγμα, η χώρα μας καταλαμβάνει την 45η θέση της κατάταξης με τις 133 πιο καινοτόμες οικονομίες του πλανήτη με τις επιδόσεις της να την κατατάσσουν κάτω από χώρες, όπως οι Βουλγαρία, Τουρκία, Πολωνία, αλλά και από οικονομίες, όπως αυτές της Κύπρου και Μάλτας. Μάλιστα, για το 2024 η Ελλάδα με βαθμολογία 36,2 βρίσκεται πολύ χαμηλά (28η) μεταξύ 39 ευρωπαϊκών κρατών στον Global Innovation Index 2024 του WIPO και υπολείπεται σε μια σειρά από άλλους δείκτες.
Στους «Θεσμούς» η χώρα καταλαμβάνει μόλις την 57η θέση ανάμεσα στις 133 χώρες που αξιολογεί ο δείκτης, στην «Πολυπλοκότητα των επιχειρήσεων» βρίσκεται στην 65η θέση, ενώ αναιμικές είναι οι επιδόσεις στον δείκτη «Πολυπλοκότητα της αγοράς», όπου καταλαμβάνει μόλις την 66η θέση, παγκοσμίως, μια επίδοση που συνδέεται με τις ασυνέχειες στη χρηματοδότηση των startups και των μικρομεσαίων καινοτόμων εταιρειών.
Όσον αφορά την Ευρώπη, η Ελλάδα παραμένει στις «μέτρια καινοτόμες χώρες» της ΕΕ. Ως «Moderate Innovator» έχει επιδόσεις που μόλις φτάνουν το 77,5% του μέσου όρου της ΕΕ για το 2024, επίδοση η οποία είναι μάλιστα κάτω από τον μέσο όρο των υπόλοιπων «μέτρια καινοτόμων» ευρωπαϊκών κρατών (84,8%). Ως εκ τούτου, η
Ελλάδα κοιτά με το κιάλι τις επιδόσεις των πιο καινοτόμων κρατών της Ευρώπης, όπως η πρωταθλήτρια Δανία.
