THEPOWERGAME
Η DeepSeek είναι μια τορπίλη που έχει πλήξει τις επτά μεγάλες αμερικανικές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας κάτω από την επιφάνεια. Η DeepSeek δεν χρησιμοποίησε τα τελευταία και καλύτερα τσιπ και λογισμικό της Nvidia. Δεν απαιτούσε τεράστιες δαπάνες για την εκπαίδευση του μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης της, όπως οι αμερικανικοί αντίπαλοι, και προσφέρει εξίσου πολλές χρήσιμες εφαρμογές, ενώ βάζει φιτίλια και για την πολυδιαφημισμένη μανία για τεράστια, πανάκριβα και ενεργοβόρα data centres.
Η DeepSeek κατασκεύασε το R1 με τα παλαιότερα, πιο αργά τσιπ της Nvidia, τα οποία οι αμερικανικές κυρώσεις επέτρεψαν να εξαχθούν στην Κίνα. Η αμερικανική κυβέρνηση και οι τεχνολογικοί κολοσσοί πίστευαν ότι είχαν το μονοπώλιο στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης λόγω των τεράστιων εξόδων για την παραγωγή καλύτερων τσιπ και μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης. Αλλά τώρα το R1 της DeepSeek υποδηλώνει ότι οι εταιρείες με λιγότερα χρήματα μπορούν σύντομα να λειτουργούν ανταγωνιστικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. Το R1 μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ελάχιστο προϋπολογισμό και με πολύ λιγότερη υπολογιστική ισχύ. Επιπλέον, το R1 είναι εξίσου καλό με τους αντιπάλους του στο “inference” (την τεχνική της τεχνητής νοημοσύνης όπου οι χρήστες ρωτούν το μοντέλο και παίρνουν απαντήσεις). Λειτουργεί σε διακομιστές για διάφορες εταιρείες, ώστε να μην χρειάζεται να “νοικιάζουν” ακριβά από εταιρείες όπως η OpenAI.
Το πιο σημαντικό είναι ότι το R1 της DeepSeek είναι “ανοιχτού κώδικα”, δηλαδή οι μέθοδοι προγραμματισμού και εκπαίδευσης είναι ανοιχτές σε όλους για αντιγραφή και ανάπτυξη. Αυτό αποτελεί πραγματικό πλήγμα για τα “ιδιοκτησιακά” μυστικά που κρύβουν εταιρείες όπως η OpenAI ή η Gemini της Google σε “μαύρες κούτες” για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Η αναλογία εδώ είναι με τα επώνυμα και τα γενόσημα φαρμακευτικά προϊόντα.
Το μεγάλο ζήτημα για τις αμερικανικές εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης και τους επενδυτές τους είναι ότι φαίνεται πως η κατασκευή τεράστιων data centers για τη φιλοξενία πολλών ακριβών τσιπ μπορεί να μην είναι αναγκαία για να επιτευχθούν ικανοποιητικά αποτελέσματα. Μέχρι τώρα, οι αμερικανικές εταιρείες προχωρούσαν σε τεράστια σχέδια δαπανών και προσπαθούσαν να συγκεντρώσουν τεράστια ποσά χρηματοδότησης.
Στην πραγματικότητα, την ίδια ημέρα που το R1 της DeepSeek έγινε γνωστό, η Meta ανακοίνωσε άλλη μια επένδυση ύψους 65 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ μόλις λίγες ημέρες πριν ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε κρατικές επιδοτήσεις 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς τους τεχνολογικούς κολοσσούς στο πλαίσιο του λεγόμενου προγράμματος Stargate. Το παράδοξο είναι πως ο διευθύνων σύμβουλος της Meta, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, δήλωσε ότι επενδύει επειδή “θέλουμε οι ΗΠΑ να θέσουν το παγκόσμιο πρότυπο για την τεχνητή νοημοσύνη, όχι η Κίνα”.
Τώρα οι επενδυτές ανησυχούν ότι αυτή η δαπάνη είναι περιττή και, κυρίως, ότι θα πλήξει την κερδοφορία των αμερικανικών εταιρειών αν η DeepSeek μπορεί να προσφέρει εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης με το 1/10 του κόστους. Πέντε από τις μεγαλύτερες τεχνολογικές μετοχές που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη — ο κατασκευαστής τσιπ Nvidia και οι λεγόμενοι “hyperscalers” Alphabet, Amazon, Microsoft και Meta Platforms — έχασαν συνολικά σχεδόν 750 δισεκατομμύρια δολάρια από την κεφαλαιοποίηση της αγοράς τους σε μία μόνο μέρα.
Η DeepSeek απειλεί επίσης τα κέρδη των εταιρειών data centers και των παρόχων νερού και ενέργειας που αναμένουν να ωφεληθούν από τη μαζική “κλιμάκωση” των έργων των «Magnificent Seven», καθώς η άνθηση της αμερικανικής χρηματιστηριακής αγοράς είναι έντονα συγκεντρωμένη στους εφτά μεγάλους του high tech χώρου.
Έτσι, η DeepSeek έχει διαταράξει τη μεγάλη χρηματιστηριακή άνοδο στις τεχνολογικές μετοχές των ΗΠΑ Ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής Ρέι Ντάλιο το πιστεύει. Στην εφημερίδα Financial Times, ανέφερε ότι “οι τιμές έχουν φτάσει σε επίπεδα που είναι πολύ υψηλά την ίδια στιγμή που υπάρχει κίνδυνος από τα επιτόκια, και αυτός ο συνδυασμός θα μπορούσε να σκάσει τη φούσκα… Εκεί που βρισκόμαστε στον κύκλο αυτή τη στιγμή είναι πολύ παρόμοιο με εκείνο που ζήσαμε το 1998 ή το 1999”, είπε ο Ντάλιο. “Με άλλα λόγια, υπάρχει μια μεγάλη νέα τεχνολογία που σίγουρα θα αλλάξει τον κόσμο και θα είναι επιτυχής. Αλλά κάποιοι συγχέουν αυτό με το ότι οι επενδύσεις είναι επιτυχημένες.”
Αλλά ίσως αυτό να μην ισχύει, τουλάχιστον όχι ακόμη. Η μετοχή της εταιρείας τσιπ AI, Nvidia, μπορεί να βυθίστηκε αυτή την εβδομάδα, αλλά η “κατοχυρωμένη” γλώσσα προγραμματισμού της, Cuda, παραμένει το πρότυπο της βιομηχανίας στις ΗΠΑ. Παρόλο που οι μετοχές της έπεσαν σχεδόν 17%, αυτό την επαναφέρει απλώς στο (πολύ, πολύ υψηλό) επίπεδο του Σεπτεμβρίου.
Πολλά θα εξαρτηθούν από άλλους παράγοντες, όπως το αν η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ θα διατηρήσει τα επιτόκια υψηλά λόγω της αναστροφής της πτώσης του πληθωρισμού και από το αν ο Τραμπ θα προχωρήσει με τις απειλές του για δασμούς και μετανάστευση, που θα επιδεινώσουν μόνο τον πληθωρισμό.
Η κόντρα ΗΠΑ-Κίνα στην τεχνητή νοημοσύνη για την πρωτοκαθεδρία
Αυτό που σίγουρα θα εκνευρίσει τους μεγιστάνες της τεχνολογίας που κολακεύουν τον Τραμπ είναι ότι οι αμερικανικές κυρώσεις στις κινεζικές εταιρείες και οι απαγορεύσεις εξαγωγής τσιπ δεν έχουν σταματήσει την Κίνα να κάνει περαιτέρω προόδους στον πόλεμο τεχνολογίας και τσιπ με τις ΗΠΑ. Η Κίνα καταφέρνει να κάνει τεχνολογικά άλματα στην τεχνητή νοημοσύνη παρά τους περιορισμούς εξαγωγών που επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση Μπάιντεν, οι οποίοι είχαν σκοπό να την στερήσουν από τα πιο ισχυρά τσιπ και τα προηγμένα εργαλεία για την κατασκευή τους.
Η κορυφαία κινεζική τεχνολογική εταιρεία Huawei έχει αναδειχθεί σε κύριο ανταγωνιστή της Nvidia στην Κίνα για τα τσιπ “inference”. Και συνεργάζεται με εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης, όπως η DeepSeek, για να προσαρμόσει μοντέλα που έχουν εκπαιδευτεί σε GPUs της Nvidia ώστε να λειτουργούν σε τσιπ Ascend. “Η Huawei βελτιώνεται. Έχουν ένα άνοιγμα, καθώς η κυβέρνηση λέει στις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες ότι πρέπει να αγοράσουν τα τσιπ τους και να τα χρησιμοποιήσουν για inference,” είπε ένας επενδυτής ημιαγωγών στο Πεκίνο.
Σημειώνεται ότι στην Κίνα οι επενδύσεις είναι κρατικές στην τεχνολογία και τις δεξιότητες τεχνολογίας σε αντίθεση με χώρες της Δύσης με αιχμή τις ΗΠΑ που επενδύσεις πραγματοποιούνται από τεράστιες ιδιωτικές τεχνολογικές εταιρείες οι οποίες καθοδηγούνται από μεγιστάνες του πλούτου.
Όπως είπε ο Ρέι Ντάλιο, ιδρυτής της εταιρείας hedge fund Bridgewater Associates: “Στο σύστημά μας, κατά γενικό κανόνα, μετακινούμαστε προς μια πιο πολιτική τύπου βιομηχανικού συγκροτήματος, όπου θα υπάρξει κρατική εντολή και κρατική επιρροή, γιατί είναι κάτι τόσο μεγάλο και σημαντικό… Μόνο ο καπιταλισμός -από μόνο του το κίνητρο του κέρδους- δεν μπορεί να κερδίσει αυτή τη μάχη”.
Ο Τραμπ χαρακτήρισε την εξέλιξη αυτή με την DeepSeek ως «ένα καμπανάκι» για τις αμερικανικές εταιρείες, ενώ την καλωσόρισε ως «καλή, επειδή δεν χρειάζεται να ξοδεύετε τόσα χρήματα». Η στιγμή αμηχανίας δεν κρύβεται, καθώς τα γεγονότα έρχονται μόλις μια εβδομάδα μετά την ανακοίνωση του προέδρου για ένα σχέδιο υποδομών ΑΙ αξίας έως και 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Οι επόμενες αμφιβολίες του Έλον Μασκ για τα ποσά που εμπλέκονται φαίνονται όλο και πιο σημαντικές.
Πιο ανησυχητικό για τις δύο πλευρές της Ουάσινγκτον είναι ότι η επιτυχία του DeepSeek ήρθε εν μέσω συνεχών κυμάτων αμερικανικών περιορισμών στις εξαγωγές προηγμένης τεχνολογίας, οι οποίοι είχαν διαμορφωθεί με ακρίβεια για να εμποδίσουν ακριβώς αυτόν τον τύπο ανάπτυξης. Αυτή η προσέγγιση φαίνεται να καταρρέει, καθώς η Κίνα αμφισβητεί την αμερικανική τεχνολογική υπεροχή στην πρωτοπορία.
Είναι αλήθεια πως η DeepSeek χρησιμοποίησε τσιπ της Nvidia για να φτάσει εκεί, και η καθυστέρηση στην επίδραση των περιορισμών της τεχνολογίας σημαίνει ότι ο αμερικανικός περιορισμός θα σφιχτεί. Ωστόσο, η Κίνα έχει ήδη αποδείξει ότι σε αντίξοη κατάσταση είναι η μητέρα της εφεύρεσης.
Ο Τραμπ έχει εμφανιστεί σχετικά επιεικής όσον αφορά το Πεκίνο μέχρι τώρα. Αυτό ίσως να αλλάξει σύντομα.
Η παράμετρος της κατανάλωσης ενέργειας και νερού για τεχνητή νοημοσύνη
Παρόλα αυτά, οι γίγαντες της τεχνητής νοημοσύνης δεν είναι ακόμη «Τιτανικοί» για βύθιση. Συνεχίζουν να προχωρούν με τη “κλιμάκωση” επενδύοντας ακόμα περισσότερα δισεκατομμύρια σε data centers και πιο προηγμένα τσιπ. Αυτό καταναλώνει υπολογιστική ισχύ σε εκθετικό βαθμό.
Αναμφίβολα, οι «παρενέργειες» που συνδέονται με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) παραμένουν μια παραμελημένη πτυχή της συζήτησης, παρά την αυξανόμενη χρήση και εξάρτηση από τις τεχνολογίες ΑΙ. Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες είναι η ενέργεια που απαιτείται για την εκπαίδευση και την εφαρμογή μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, με την Goldman Sachs να αναφέρει ότι μια αναζήτηση στο ChatGPT χρειάζεται σχεδόν 10 φορές περισσότερη ενέργεια από μια αναζήτηση στο Google. Οι υπολογιστές ΑΙ χρειάζονται τεράστιες ποσότητες ηλεκτρισμού για να λειτουργήσουν, κάτι που οδηγεί σε μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας και, ενδεχομένως, σε αυξημένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου λόγω της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα.
Η Google, για παράδειγμα, έχει δηλώσει ότι αποσκοπεί στη μηδενική εκπομπή CO2 μέχρι το 2030, αν και το 2023, αναθεώρησε τη δήλωση της για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, υποστηρίζοντας ότι δεν διατηρεί πλέον την “λειτουργική ουδετερότητα άνθρακα”, παρά την επίμονη επιδίωξη του στόχου της μηδενικής εκπομπής μέχρι το 2030. Και αυτό, καθώς η Google συνεχίζει να επενδύει τεράστιες ποσότητες ενέργειας για την εκπαίδευση συστημάτων ΑΙ, προκειμένου να παραμείνει ανταγωνιστική στην αγορά, η οποία απαιτεί τη χρήση ακόμα πιο ισχυρών υπολογιστικών υποδομών και τσιπ για την εκπαίδευση των μοντέλων.
Το νερό είναι επίσης ένα κρίσιμο ζήτημα, καθώς οι εταιρείες ΑΙ καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες για την ψύξη των τεράστιων υπολογιστικών κέντρων δεδομένων τους. Αυτή η ζήτηση για πόρους έχει αυξηθεί με την κατασκευή όλο και πιο εξελιγμένων υποδομών, οι οποίες επιβαρύνουν το περιβάλλον και περιορίζουν την πρόσβαση σε νερό για άλλες χρήσεις, όπως η γεωργία.
Η ανάπτυξη της ΑΙ με σκοπό την εξοικονόμηση πόρων και την αυτοματοποίηση των εργασιών δημιουργεί προκλήσεις που σχετίζονται με το κοινωνικό αντίκτυπο και τα κοινωνικά «αντάλλαγμα». Η επίτευξη της “τεχνητής γενικής νοημοσύνης” (AGI) -όπως υποστηρίζουν ορισμένοι ηγέτες της βιομηχανίας, όπως ο Σαμ Άλτμαν- έρχεται με την υπόσχεση ότι θα επιλύσει πολλά από τα υπάρχοντα προβλήματα, αλλά αυτή η επίτευξη ενδέχεται να ενισχύσει τις ανισότητες και να προκαλέσει καταστάσεις όπου η εργασία θα αντικατασταθεί πλήρως από τις μηχανές.
Η «τεχνητή νοημοσύνη» και η «ανθρώπινη νοημοσύνη»…
Ο Σαμ Άλτμαν, που στο παρελθόν παρουσιαζόταν ως ο μη-κερδοσκοπικός ήρωας του OpenAI, αλλά τώρα έχει στρέψει την προσοχή του στη μεγιστοποίηση των κερδών για τη Microsoft, υποστηρίζει ότι, ναι, δυστυχώς υπάρχουν «συμβιβασμοί» βραχυπρόθεσμα, αλλά αυτοί είναι αναγκαίοι για να επιτευχθεί η λεγόμενη Γενική Τεχνητή Νοημοσύνη. Σύμφωνα με τον Άλτμαν, η AGI θα μας βοηθήσει στη συνέχεια να λύσουμε όλα αυτά τα προβλήματα, οπότε οι «παρενέργειες» αυτών των συμβιβασμών αξίζουν τον κόπο.
Η τεχνητή γενική νοημοσύνη είναι το Ιερό Δισκοπότηρο για τους προγραμματιστές τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό σημαίνει ότι τα μοντέλα AI θα γίνουν «υπερνοημοσύνη», πολύ ανώτερη από την ανθρώπινη νοημοσύνη. Όταν επιτευχθεί αυτό, υπόσχεται ο Άλτμαν, η AI δεν θα μπορεί απλώς να κάνει τη δουλειά ενός εργαζομένου, αλλά θα μπορεί να κάνει όλες τις δουλειές του: «Η AI μπορεί να κάνει τη δουλειά ενός οργανισμού». Αυτό θα ήταν το απόλυτο στοίχημα για τη μεγιστοποίηση των κερδών μιας εταιρείας μέσω της κατάργησης των εργαζομένων στις εταιρείες (ακόμα και στις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης), καθώς οι μηχανές AI θα αναλάβουν τη λειτουργία, την ανάπτυξη και την προώθηση όλων, όπως λέει αυτή η θεωρία. Ένα όνειρο για τις εταιρείες, αλλά ένας εφιάλτης για την εργασία: χωρίς δουλειά, χωρίς εισόδημα.
Γι’ αυτό ο Άλτμαν και οι άλλοι μεγιστάνες της τεχνητής νοημοσύνης δεν θα σταματήσουν να επεκτείνουν τα data centers και να αναπτύσσουν ακόμα πιο προηγμένα τσιπ, μόνο και μόνο επειδή η DeepSeek έχει μειώσει την αξία των υφιστάμενων μοντέλων. Η ερευνητική εταιρεία Rosenblatt προβλέπει την αντίδραση των τεχνολογικών γιγάντων: «Γενικά, αναμένουμε ότι η τάση θα είναι η βελτίωση της ικανότητας, ο ταχύτερος δρόμος προς την τεχνητή γενική νοημοσύνη, παρά η μείωση των δαπανών». Δεν πρέπει τίποτα να σταματήσει τον στόχο της υπερ-ευφυούς AI.
Ωστόσο, υπάρχουν αμφιβολίες από αρκετούς επιστήμονες γύρω από την ιδέα ότι η «ανθρώπινη νοημοσύνη» μπορεί να αντικατασταθεί από τη «μηχανική νοημοσύνη», κυρίως επειδή είναι διαφορετικές: Οι μηχανές δεν μπορούν να σκέφτονται με όρους δυναμικής και ποιοτικών αλλαγών. Η νέα γνώση προέρχεται από τέτοιες αλλαγές που μετασχηματίζουν (ανθρώπινες) και όχι από την επέκταση της υπάρχουσας γνώσης (μηχανές). Μόνο η ανθρώπινη νοημοσύνη είναι κοινωνική και μπορεί να διακρίνει τις δυνατότητες για αλλαγή, ιδιαίτερα την κοινωνική αλλαγή, που οδηγεί σε μια καλύτερη ζωή για την ανθρωπότητα και τη φύση.
Η εμφάνιση του DeepSeek έδειξε ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αναπτυχθεί σε επίπεδο που να βοηθά την ανθρωπότητα και τις κοινωνικές της ανάγκες. Είναι ελεύθερη, ανοιχτή και διαθέσιμη ακόμα και για τον πιο μικρό χρήστη ή προγραμματιστή. Δεν αναπτύχθηκε για κέρδος ή με στόχο το κέρδος. Όπως είπε ένας σχολιαστής: «Θέλω η τεχνητή νοημοσύνη να κάνει τις δουλειές του σπιτιού μου, όπως το πλύσιμο και τα πιάτα, ώστε να μπορώ να ασχοληθώ με την τέχνη και τη συγγραφή – όχι να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη την τέχνη και τη συγγραφή μου, ώστε να ασχοληθώ εγώ με τις δουλειές του σπιτιού».
Διευθυντές εταιρειών εισάγουν την τεχνητή νοημοσύνη για να «λύνουν προβλήματα διαχείρισης εις βάρος πραγμάτων που πολλοί θεωρούν ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιείται, όπως η δημιουργική εργασία. Αν η τεχνητή νοημοσύνη πρόκειται να λειτουργήσει, πρέπει να αναπτυχθεί από κάτω προς τα πάνω, αλλιώς θα είναι άχρηστη για τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων.
Αυτό σημαίνει πως υπάρχει μια μεγάλη πρόκληση: Η ΑΙ να χρησιμοποιηθεί για να μειώσει τις ώρες εργασίας, να απελευθερώσει χρόνο και να επιτρέψει δημιουργικές δραστηριότητες, οι οποίες είναι το αποκλειστικό πεδίο της «ανθρώπινης νοημοσύνης».
Διαβάστε επίσης
Οι πρώτες ημέρες της διακυβέρνησης Trump, μέσα από τα μάτια της Κίνας
Συγγνώμη αξίας 12 εκατομμυρίων για τον πρίγκιπα Χάρι
Θεσσαλία: ΑΕΠΟ για mega φωτοβολταϊκό 300 MW της γερμανικής Starwert Energy
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
