BEREC: "Δεμένη" με τον χαλκό η Ελλάδα στις τηλεπικοινωνίες

ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ — Τηλεπικοινωνίες @ 123RF

Παρά το γεγονός ότι η ρυθμιστική αρχή των τηλεπικοινωνιών στην χώρα μας, η EETT έχει θέσει τον «δρόμο» για το κλείσιμο του δικτύου χαλκού στις τηλεπικοινωνίες, εν τούτοις η χώρα μας είναι μια από τις λίγες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) που δεν έχουν θέσει ακόμη ένα τέτοιο ορόσημο. Αντίθετα, οι χώρες που βρίσκονται στην πρωτοπορία των δικτύων υπερυψηλών ταχυτήτων, κυρίως οπτικών ινών, θα κλείσουν τα δίκτυα χαλκού ακόμη και μέσα στη νέα χρονιά που ξημερώνει.

Η Ισπανία για παράδειγμα, έχει θέσει ως στόχο να «σβήσει» ολοσχερώς το δίκτυο χαλκού το 2025. Σήμερα το 95% του τηλεπικοινωνιακού δικτύου της αποτελείται από οπτικές ίνες. Μόλις το 5% βασίζεται σε μικτά δίκτυα οπτικής ίνας και χαλκού (FTTEx). To ίδιο ισχύει και για τη Σουηδία. Το 97% του δικτύου της αποτελείται από αμιγή δίκτυα οπτικών ινών (FTTH) και μόλις το 3% αποτελείται από μικτά δίκτυα οπτικών ινών και χαλκού (FTTC/FTTB).

Στην Σουηδία, το 80% του δικτύου χαλκού «έσβησε» το 2019 και το υπόλοιπο 20% έχει προγραμματιστεί να σβήσει το 2026. Οι περισσότερες χώρες ωστόσο προγραμματίζουν να «σβήσουν» τα δίκτυα χαλκού τους (copper switch-off) το 2030.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα στις αρχές του Δεκέμβρη, η Ένωση Ευρωπαίων Ρυθμιστών (BEREC), σε σύνολο 31 χωρών της Ευρώπης, σε 17 χώρες οι κυρίαρχοι πάροχοι έχουν ανακοινώσει σχέδια εξόδου από τα δίκτυα χαλκού. Μεταξύ αυτών οι χώρες του νότου όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Κύπρος και η Μάλτα. Αντίθετα σε 14 χώρες οι κυρίαρχοι πάροχοι δικτύου χαλκού δεν έχουν ανακοινώσει ακόμη σχέδιο εξόδου από τον χαλκό. Μεταξύ αυτών είναι η Γερμανία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Αυστρία, η Ελλάδα κ.ά.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με το BEREC, το 2019 ο ΟΤΕ είχε ανακοινώσει την πρόθεσή του να απενεργοποιήσει 17 κέντρα ανταλλαγής στα επόμενα 5 χρόνια (χρειαζόταν προαναγγελία 5 ετών, σύμφωνα με το τότε νομικό πλαίσιο). Ωστόσο, όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, «στο τέλος αυτής της πενταετίας, αυτή η πρόθεση δεν υλοποιήθηκε ποτέ και δεν έγινε καμία περαιτέρω ανακοίνωση ή εξέλιξη επ’ αυτού. Η ΕΕΤΤ», συνεχίζει το BEREC, «όπως αναφέρεται σε όλο το ερωτηματολόγιο, έχει θέσει στις αρχές του 2023 συγκεκριμένους κανόνες για την απενεργοποίηση χαλκού, στο πλαίσιο της τελευταίας Ανάλυσης Αγοράς. Έκτοτε δεν έχει γίνει καμία άλλη πρόθεση ή σχετική ανακοίνωση».

Σύμφωνα με το BEREC, 20 χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα έχουν θεμελιώσει το κατάλληλο ρυθμιστικό/θεσμικό πλαίσιο για ετάβασή τους σε δίκτυα υπερυψηλών ταχυτήτων (FTTH). Οι Εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές (ΕΡΑ) τους, μεταξύ των οποίων η ελληνική Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), έχουν πραγματοποιήσει την απαραίτητη ανάλυση αγοράς και έχουν σχεδιάσει το «δρόμο» για την μετάβαση από το χαλκό (xDSL) στην οπτική ίνα (FTTH). Ωστόσο, 11 χώρες δεν το έχουν πράξει ακόμη, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Βουλγαρία, η Φινλανδία, η Ρουμανία κ.ά.

Η ρύθμιση της διαδικασίας απενεργοποίησης του χαλκού κατά κανόνα περιλαμβάνει την κοινή υποχρέωση της καθιέρωσης προθεσμιών προειδοποίησης και τον καθορισμό ενός κατάλληλου εναλλακτικού προϊόντος χονδρικής πρόσβασης. Η περίοδος προειδοποίησης διαρκεί συνήθως μεταξύ 6 μηνών και 2 ετών, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει τα 3 ή και τα 5 έτη. Στη χώρα μας η ΕΕΤΤ επέβαλε δύο χρόνια προειδοποίησης, μια προθεσμία ωστόσο που κανείς δεν γνωρίζει πότε θα ξεκινήσει η ισχύς της.

Σημαντική πρόοδος στην απεξάρτηση από τον χαλκό τα τελευταία 2-3 χρόνια

Η σχετική έρευνα του BEREC, δείχνει επίσης ότι τα τελευταία 2-3 χρόνια, συντελέστηκε σημαντική πρόοδος αναφορικά τόσο με την ανάπτυξη και την διείσδυση των οπτικών ινών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και με το σχεδιασμό για το «σβήσιμο» των δικτύων χαλκού. Ο αριθμός των χωρών όπου ΕΡΑ που έχουν θέσει κανόνες για τη διαδικασία μετάβασης έχει αυξηθεί σημαντικά.

Σημειώνεται ότι η νέα «Σύσταση συνδεσιμότητας Gigabit» (Σύσταση Gigabit) της Κομισιόν, παρέχει συστάσεις σχετικά με τη διαδικασία μετάβασης και απενεργοποίησης χαλκού. Μεταξύ άλλων, εισάγει τη δυνατότητα να επιτραπεί ένα ενδιάμεσο βήμα στη διαδικασία απενεργοποίησης χαλκού: ένα εμπορικό κλείσιμο. Στην πράξη, 12 χώρες το έχουν εισάγει στον κανονισμό τους, συχνά με μικρότερη περίοδο προειδοποίησης μερικών μηνών. Τα κριτήρια για το εμπορικό κλείσιμο είναι συχνά παρόμοια με τα κριτήρια απενεργοποίησης και κυρίως η διαθεσιμότητα των δικτύων υπερυψηλών αποδόσεων (VHCN).

Πάντως τα κύρια ζητήματα που προέκυψαν κατά τις πρώτες ασκήσεις απενεργοποίησης δικτύων χαλκού που πραγματοποιήθηκαν μέχρι στιγμής στην Ευρώπη είναι η δυσκολία αποφυγής αναγκαστικών μεταβάσεων. Σχεδόν σε όλες τις χώρες όπου τουλάχιστον ορισμένα τμήματα του δικτύου χαλκού έχουν απενεργοποιηθεί, πολύ μικρό ποσοστό τελικών χρηστών έπρεπε να απενεργοποιηθεί αναγκαστικά, με αποτέλεσμα ορισμένες χώρες να αναβάλουν ορισμένα βήματα απενεργοποίησης. Από την άλλη πλευρά, η μεγαλύτερη περίοδος προειδοποίησης και η αποτελεσματική επικοινωνία φαίνεται να έχουν θετικό αντίκτυπο σε αυτό το ζήτημα.

Τέλος, το BEREC σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να επιβληθούν ημερομηνίες-στόχοι για την απενεργοποίηση του χαλκού προκειμένου να ενισχυθεί η μετάβαση σε οπτικές ίνες. Αυτή η έκθεση δείχνει ότι 10 χώρες (εκ των οποίων οι 8 είναι κράτη μέλη της ΕΕ) αναμένουν ότι το κύριο ορόσημο – η συνολική απενεργοποίηση έως το 2030 – θα επιτευχθεί στα δεδομένα τρέχοντα χρονοδιαγράμματα. Από την άλλη πλευρά, σε 14 χώρες (11 από τις οποίες είναι κράτη μέλη της ΕΕ) δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί σχέδια απενεργοποίησης από τον φορέα εκμετάλλευσης με SMP.

Αυτό φαίνεται να συσχετίζεται με την τρέχουσα δυναμική της ανάπτυξης ινών, σε ένα πλαίσιο όπου ορισμένες χώρες αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες από άλλες, από έλλειψη υποδομής πολιτικού μηχανικού έως καιρικά προβλήματα που επηρεάζουν τα εξωτερικά έργα.

Επομένως, σημειώνει η έρευνα του BEREC οι ενιαίοι στόχοι σε όλα τα κράτη μέλη, όπως προτείνονται στη Λευκή Βίβλο της Κομισιόν, φαίνονται υπερβολικά φιλόδοξοι και ενδέχεται να μην είναι το καταλληλότερο εργαλείο για την αντιμετώπιση των πολύ διαφορετικών καταστάσεων μεταξύ των κρατών μελών, όπως εξηγείται στη γνώμη του BEREC για τη Λευκή Βίβλο.