TikTok & ενημέρωση: Πώς η ταχύτητα νικάει την εγκυρότητα

Οι στατιστικές για την πτώση του ενδιαφέροντος στην ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη ενημέρωση επιβεβαιώνουν πως στη σημερινή εποχή η ταχύτητα παίζει κεντρικό ρόλο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το TikTok. Κάποιες δεκαετίες πριν, οι αναγνώστες φορτώνονταν με τα πληθωρικά πακέτα των κυριακάτικων εφημερίδων από τα περίπτερα. Ήταν βέβαιο πως θα κατανάλωναν σημαντικό χρόνο για να επιλέξουν και να διαβάσουν άρθρα του ενδιαφέροντος τους.

Σήμερα κυριαρχούν τα news feeds, όπου οι ειδήσεις επιλέγονται από έναν αλγόριθμο ενώ παρεμβάλλονται διαφημίσεις που δυσχεραίνουν την ανάγνωση κειμένων και αποσπούν την προσοχή.Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν εξελιχθεί σε βασικό κανάλι ενημέρωσης που ναι μεν παρέχει μια αμεσότητα π.χ. για τις σκέψεις του επερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αλλά στερείται της σφαιρικής αντίληψης των πραγμάτων.

Ακόμη και οι πολιτικοί καταφεύγουν στα βίντεο του TikTok για να προσεγγίσουν τους νέους. Εν ολίγοις, η ενημέρωση γίνεται αποσπασματική και γρήγορη, αντανακλώντας μια τάση που επεκτείνεται όχι μόνον εις βάρους του έντυπου αλλά και του ηλεκτρονικού Τύπου.

Έρευνες επιβεβαιώνουν αυτές τις τάσεις. Από το 2013 μέχρι σήμερα, το ποσοστό των ενήλικων που διαβάζουν ειδησεογραφικά άρθρα έχει μειωθεί από το 70% στο 50%, αναφέρουν οι Financial Times. Αυτή η συρρίκνωση του αναγνωστικού κοινού έχει βαριές επιπτώσεις στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης.

Απολύσεις στα παραδοσιακά ΜΜΕ

Σύμφωνα με έρευνα του Reuters Institute, σχεδόν 2.700 άτομα απολύθηκαν από τον ειδησεογραφικό κλάδο των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του 2023. Υπήρξε συνέχεια μέσα στους πρώτους μήνες του 2024, με τις περικοπές προσωπικού να σημειώνονται σε διάφορα έντυπα από τους ομίλους NBC News και ABC News μέχρι το περιοδικό Time και το National Geographic. Οι εφημερίδες υπέστησαν τις μεγαλύτερες συνέπειες, με την Los Angeles Times να απολύει 115 δημοσιογράφους στις αρχές του 2024, δηλαδή πάνω από το ένα πέμπτο του προσωπικού στην αίθουσα συντακτών.

Είναι πιθανότερο για τους Αμερικανούς ενήλικες κάτω από τη ηλικία των 50 ετών να ενημερώνονται από τις ειδήσεις που αναρτώνται ως feeds στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς να επισκέπτονται καν απευθείας την ηλεκτρονική έκδοση του ΜΜΕ που ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία τους ή στις πολιτικές πεποιθήσεις τους. Αναγκαστικά, η ενημέρωση υπεραπλουστεύεται και παγιδεύεται σε ένα ατεκμηρίωτο περιεχόμενο διότι ο αναγνώστης δεν θα σπαταλήσει χρόνο για να κατανοήσει ουσιαστικά ένα γεγονός ή μια συνθήκη. Εκεί βρίσκει και φωλιάζει η παραπληροφόρηση και η προπαγάνδα. Στο νέο πεδίο των Feeds μεσουρανούν τα ολιγόλεπτα βίντεο των TikTok και Instagram, τα οποία επισκιάζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης Facebook και X καθώς υπνωτίζουν τον χρήστη με τη δύναμη της κινούμενης εικόνας.

Στους «ηττημένους» της ενημέρωσης δεν εξαιρείται η τηλεόραση. Σύμφωνα με φετινή έρευνα της Ofcom, της ρυθμιστικής αρχής επικοινωνιών στη Βρετανία, πάνω από επτά στους δέκα ενήλικες της χώρας ενημερώνονται κυρίως μέσω Διαδικτύου παρά το ότι μπορεί να ανάβουν, παράλληλα, την τηλεόραση. Όπως επισημαίνει η Ofcom, η τάση αυτή αποδίδεται στην εκτεταμένη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Πάνω από το ήμισυ του ενήλικου πληθυσμού στη Βρετανία, ειδικότερα το 52%, χρησιμοποιεί φέτος τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έναντι του 47% που ίσχυε το 2023, αντικατοπτρίζοντας άνοδο 5% σε ένα 12μήνο.

Τρεις στους δέκα ενήλικες ενημερώνονται για τις ειδήσεις από το Facebook. Ακολουθεί το You Tube, το Instagram και η πλατφόρμα Χ. Η Ofcom επιβεβαίωσε, επίσης, την εξάπλωση της παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συμπεραίνοντας πως έξι στους δέκα ερωτηθέντες δήλωσαν πως ήταν εσφαλμένο το περιεχόμενο που διάβαζαν πριν τις βρετανικές εκλογές του περασμένου Ιουλίου.

Αναλυτές τονίζουν πως η αποκλειστική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ειδικότερα η παρακολούθηση των ολιγόλεπτων βίντεο είναι ανησυχητική για όλη την κοινωνία διότι τα όρια ανάμεσα στη σωστή και τη λανθασμένη είδηση γίνονται δυσδιάκριτα, με την προσοχή των χρηστών να είναι αδύναμη και η ενημέρωση ανεπαρκής.

Διαβάστε επίσης

Ο ελληνικός τουρισμός το 2025: Πώς θα αξιοποιήσει τις νέες ταξιδιωτικές τάσεις

Σπίτι μου ΙΙ: Τα 26 μυστικά που ξεκλειδώνουν την αγορά κατοικίας

ΔΑΠΕΕΠ: Final Four για τις θέσεις Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου