Πενταετές road map για τις startups χαράζει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

ΟΥΡΣΟΥΛΑ ΦΟΝ ΝΤΕΡ ΛΑΙΕΝ — Η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν © EPA/OLIVIER MATTHYS

Προ εβδομάδας, στην πρώτη της ομιλία ως επανεκλεγείσα επικεφαλής της Κομισιόν, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έβαλε πολύ ψηλά στους προγραμματικούς της στόχους για την προσεχή πενταετία το νεοφυές οικοσύστημα. Είναι ίσως η πρώτη φορά που πρόεδρος της Επιτροπής τοποθετεί στην πολύ στενή περίμετρο των προτεραιοτήτων του/της την κλιμάκωση των νεοφυών εταιρειών, κίνηση που σαφώς υπογραμμίζει το ενδιαφέρον της ΕΕ για την καινοτομία.

«Οι ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να κοιτάζουν τις ΗΠΑ ή την Ασία για να χρηματοδοτήσουν την επέκτασή τους. Πρέπει να βρουν εδώ στην Ευρώπη ό,τι χρειάζονται για να αναπτυχθούν. Χρειαζόμαστε κεφαλαιαγορά με βάθος. Και μια πολιτική ανταγωνισμού, που να υποστηρίζει τις εταιρείες ώστε να κάνουν scale up. Η Ευρώπη πρέπει να είναι το σπίτι των ευκαιριών και της καινοτομίας», τόνισε μεταξύ άλλων η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σκιαγραφώντας τους προγραμματικούς στόχους της Ένωσης για το startup οικοσύστημα την προσεχή πενταετία.

Στο πενταετές road map για τις ευρωπαϊκές startups και κυρίως για τις ταχέως αναπτυσσόμενες νεοφυείς εταιρείες, τις scale ups, που έχει χαράξει η επικεφαλής της Επιτροπής και το επιτελείο της, ένα σημείο είναι το πιο κομβικό: η χρηματοδότηση. Η Ένωση είναι αντιμέτωπη με ένα σημαντικό χρηματοδοτικό κενό προς τις startups και κυρίως προς τις νεοφυείς εταιρείες, που επιχειρούν να κάνουν scale up.

Το ίδιο κενό εντοπίζει με έκθεσή της που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Στην ενδελεχή της έρευνα η τράπεζα διαπιστώνει μεταξύ άλλων ότι οι ευρωπαϊκές scale ups σηκώνουν σήμερα μόλις τα μισά κεφάλαια από τις αντίστοιχες στη Silicon Valley. Mάλιστα, οι ευρωπαϊκές επενδύσεις επιχειρηματικού κεφαλαίου είναι περίπου έξι φορές λιγότερες απ’ ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Φεύγουν ετησίως 300 δισ. ευρώ

Μάλιστα, η European Investment Bank (EIB) εισηγείται λύσεις για τη γεφύρωση αυτού του χρηματοδοτικού χάσματος, όπως, μεταξύ άλλων, η εμβάθυνση των κεφαλαιαγορών, η περαιτέρω ενεργοποίηση των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών, η κινητοποίηση περισσότερης ιδιωτικής χρηματοδότησης και η στροφή των αποταμιεύσεων των Ευρωπαίων πολιτών προς το οικοσύστημα καινοτομίας. Μια στροφή την οποία φαίνεται να υποστηρίζει σθεναρά και η ίδια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

«Κάθε χρόνο 300 δισ. ευρώ από τις αποταμιεύσεις των ευρωπαϊκών νοικοκυριών φεύγουν από την Ευρώπη προς ξένες αγορές, επειδή η κεφαλαιαγορά μας είναι πολύ κατακερματισμένη. Συχνά τα κεφάλαια αυτά επενδύονται σε καινοτόμες εταιρείες εκτός Ευρώπης. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτόν τον τεράστιο πλούτο για να δημιουργήσουμε ανάπτυξη εδώ στην Ευρώπη. Γι’ αυτό θα προτείνουμε μια Ευρωπαϊκή Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων», είπε κατά την παρουσίαση των προγραμματικών της δηλώσεων η πρόεδρος.

Σύμφωνα με την επικεφαλής της Κομισιόν, η ΕΕ, μεταξύ άλλων, θα προτείνει «μέτρα απορρόφησης κινδύνου για να διευκολύνει τις εμπορικές τράπεζες, τους επενδυτές και τις εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων να χρηματοδοτούν τις ταχέως αναπτυσσόμενες εταιρείες».

Πώς θα κάνει scale up το οικοσύστημα

Το στοίχημα για το νεοφυές οικοσύστημα στην ΕΕ είναι πώς οι startup εταιρείες θα καταφέρουν να κάνουν το αναπτυξιακό άλμα και να πετύχουν το πολυπόθητο scale up. Λύσεις προς αυτό εισηγείται με τη χθεσινή της έκθεση η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, προτείνοντας την περαιτέρω ανάπτυξη της ένωσης κεφαλαιαγορών, ιδιαίτερα της αγοράς επιχειρηματικών κεφαλαίων, την άρση των φραγμών στις επενδύσεις και την εφαρμογή στοχευμένων δημόσιων παρεμβάσεων.

Η μελέτη, με τίτλο The Scale-Up Gap: Financial Market Constraints Holding Back Innovative Firms in the European Union, τονίζει τη σημασία της αύξησης των επενδύσεων στη μεγέθυνση των startups, ώστε να μπορέσει η Ένωση να αποκτήσει τεχνολογικό προβάδισμα έναντι του παγκόσμιου ανταγωνισμού.

Σύμφωνα με την έκθεση της ΕΤΕπ, το μικρό μέγεθος και το μικρό βάθος των κεφαλαιαγορών της ΕΕ περιορίζουν την ικανότητα των καινοτόμων εταιρειών να αντλούν κεφάλαια, ειδικά στη φάση της κλιμάκωσης, όταν η διαθεσιμότητα χρηματοδότησης στην Ευρώπη είναι χαμηλότερη απ’ ό,τι σε άλλες αγορές. Αυτό επιβραδύνει την ταχύτητα της συσσώρευσης κεφαλαίου και εμποδίζει την ανάπτυξη, την παραγωγικότητα και την απασχόληση.

«Η ΕΤΕπ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη του οικοσυστήματος καινοτομίας της Ευρώπης. Είμαστε έτοιμοι να κάνουμε περισσότερα, ειδικά για να ανοίξουμε τον δρόμο για μια πραγματική ένωση κεφαλαιαγορών», σχολίασε χθες η πρόεδρος της ΕΤΕπ, Nadia Calvino.

Χρηματοδοτικοί μετανάστες οι scale ups

Η έκθεση της ΕΤΕπ διαπιστώνει ότι στην προσπάθειά τους να μεγεθυνθούν, οι ευρωπαϊκές startups και κυρίως οι scale up εταιρείες γίνονται πρακτικά …χρηματοδοτικοί μετανάστες. «Οι ευρωπαϊκές scale ups βασίζονται συχνά σε ξένους επενδυτές για τη χρηματοδότησή τους. Συχνά οι κύριοι επενδυτές, οι οποίοι διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στους γύρους χρηματοδότησης, προέρχονται από χώρες εκτός ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, όταν η ιδιοκτησία αλλάζει χέρια, αυτές οι εταιρείες είναι πιο πιθανό να εξαγοραστούν από ξένες εταιρείες ή να εισαχθούν σε αγορές του εξωτερικού», αναφέρει η έκθεση της ΕΤΕπ.

«Αυτή η τάση εξαντλεί τα επιχειρηματικά ταλέντα στην Ευρώπη και βλάπτει τις προοπτικές για την επόμενη γενιά ευρωπαϊκών νεοφυών επιχειρήσεων», σημειώνει η τράπεζα.

Τι είναι το 28ο Κανονιστικό Πλαίσιο

Στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της νέας Κομισιόν για την προσεχή πενταετία η ίδια η επικεφαλής της Επιτροπής συμπεριέλαβε μια τολμηρή πρόταση για την προώθηση της καινοτομίας: «Θα προτείνω ένα νέο νομικό καθεστώς σε ολόκληρη την ΕΕ, για να βοηθήσω τις καινοτόμες εταιρείες να αναπτυχθούν. Το λεγόμενο 28ο Κανονιστικό Πλαίσιο θα επιτρέψει στις νεοφυείς εταιρείες να επωφεληθούν από ένα απλούστερο, εναρμονισμένο σύνολο κανόνων σε ορισμένους τομείς».

Το 28ο κανονιστικό πλαίσιο αποσκοπεί στην παροχή ενός ενιαίου νομικού πλαισίου, που θα ενοποιεί τα υφιστάμενα 27 εθνικά καθεστώτα, καθώς σήμερα το πολύπλοκο και ανομοιογενές ρυθμιστικό τοπίο λειτουργεί αποθαρρυντικά για την καινοτομία.

Το 28ο κανονιστικό πλαίσιο υπόσχεται να απλουστεύσει αυτήν τη διαδικασία μειώνοντας τα διοικητικά βάρη για startups και scale ups, ενισχύοντας την πρόσβασή τους στην αγορά, ενθαρρύνοντας τις επενδύσεις και προωθώντας τον υγιή ανταγωνισμό.