Διαγωνισμοί πληροφορικής χωρίς… διαγωνιζόμενους

Τις καλύτερες ημέρες του διάγει ο κλάδος της πληροφορικής και της τεχνολογίας στη χώρα μας το τελευταίο διάστημα. Οι εταιρείες του χώρου βιώνουν μια περίοδο τεράστιας ζήτησης, η οποία δεν αντιστοιχεί στην προσφορά και η οποία προκαλείται κυρίως από την πλευρά του δημόσιου τομέα, με τα έργα τεχνολογίας που υλοποιεί, τόσο στο επίπεδο του Ταμείου Ανάκαμψης, όσο και στο επίπεδο του ΕΣΠΑ, αλλά και σε επίπεδο εθνικών προγραμμάτων (ΠΔΕ).

Η τεράστια ζήτηση υπηρεσιών και έργων αποτυπώνεται στις εκπτώσεις που παρέχουν οι ενδιαφερόμενοι στους διαγωνισμούς των έργων πληροφορικής του δημόσιου τομέα. Η επεξεργασία των στοιχείων 30 τυχαίων διαγωνισμών έργων πληροφορικής έδειξε ότι οι παρερχόμενες εκπτώσεις από τους ενδιαφερόμενους αναδόχους δεν ξεπερνούν κατά μέσο όρο το 1,3%.

Συγκεκριμένα, σε ένα σύνολο 30 δημοπρατούμενων έργων αθροιστικού προϋπολογισμού 314 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) τα τελευταία τρία χρόνια, 2022-2024, η παρεχόμενη αθροιστική έκπτωση από τους αναδόχους των έργων μόλις που ξεπέρασε τα 4 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι οι εκπτώσεις γίνονται ακόμη πιο μικρές αν συνυπολογιστούν οι προαιρέσεις για τις επεκτάσεις των έργων και ο ΦΠΑ. Για παράδειγμα, τα 30 έργα θα φτάσουν τα 549 εκατ. ευρώ αν ενεργοποιηθούν οι προαιρέσεις των έργων και σε αυτά προστεθεί ο ΦΠΑ.

Αναπόφευκτα οι συνειρμοί που γίνονται είναι πολλοί και για τον λόγο αυτόν έχει παρέμβει στην αγορά η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Ακόμη και σήμερα, μετά την παρέμβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, στους περισσότερους διαγωνισμός ο ανταγωνισμός είναι μηδενικός.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι παρεχόμενες εκπτώσεις κινούνται μεταξύ 0% και 5% επί της προϋπολογισθείσας αξίας ενός έργου. Μόνον σε τρεις περιπτώσεις -ποσοστό 10% των διαγωνισμών ου εξετάσθηκαν- οι εκπτώσεις ήταν πάνω από 5%. Στο 90% των διαγωνισμών οι εκπτώσεις που έλαβαν οι αναθέτουσες αρχές από τους αντισυμβαλλόμενους των έργων ήταν κάτω από 5% και μάλιστα περίπου οι μισοί διαγωνισμοί (13 στον αριθμό) περιέλαβαν έκπτωση μικρότερη του 1%.

Οι χαμηλές εκπτώσεις είναι αναπόφευκτες, από τη στιγμή που σε κάθε διαγωνισμό εμφανίζεται ένας, το πολύ δύο ενδιαφερόμενοι. Μόνον σε μία περίπτωση στις 30 εμφανίσθηκαν 3 προσφορές από ενδιαφερόμενους παίκτες. Και στον διαγωνισμό αυτόν, που αφορούσε το σύστημα τηλεμετρίας της υδροδότησης του Δήμου Δέλτα (Θεσσαλονίκης), σημειώθηκε η μεγαλύτερη έκπτωση (14,9%) επί της προϋπολογισθείσας αξίας του έργου.

Στο σύνολο των 30 διαγωνισμών, στους 21 από αυτούς, δηλαδή σε ποσοστό 70%, υπήρξε μόνον μία προσφορά, στους 8 (δηλαδή ποσοστό 27%) υπήρξαν δύο προσφορές και σε έναν διαγωνισμό (3%) υπήρξε μία προσφορά. Αν και το δείγμα είναι μικρό για να χαρακτηρίσει τις χιλιάδες διαγωνιστικές διαδικασίες που γίνονται κάθε χρόνο, εντούτοις φαίνεται ότι τα στοιχεία, εφόσον ερευνηθούν, δεν θα μεταβληθούν αισθητά. Οι διαγωνισμοί με έναν ενδιαφερόμενο υποψήφιο είναι ο κανόνας και η εξαίρεση είναι να υπάρξει ο δεύτερος υποψήφιος.

Εκπρόσωποι της αγοράς υποστηρίζουν ότι πλέον, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η ζήτηση, η προσφορά δεν επαρκεί και γι’ αυτό σπανίζουν οι προσφορές στα δημόσια έργα. Αυτό είναι έως ένα βαθμό πραγματικότητα, καθώς η συμμετοχή σε πολλαπλούς διαγωνισμούς απαιτεί πόρους, ανθρώπινους, οικονομικούς και χρόνο, και πιθανώς πολλές επιχειρήσεις να μην τους διαθέτουν. Ωστόσο, στο 70% των διαγωνισμών να εμφανίζεται μόνον ένας ενδιαφερόμενος αποτελεί πολύ μεγάλη… σύμπτωση.