THEPOWERGAME
«Ανάμεσα στα όπλα, οι νόμοι σιγούν». Το ίδιο και οι startups, για να παραφράσουμε τη ρήση του Κικέρωνα, η οποία αποτυπώνει εύγλωττα τις βαριές συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία στο τοπικό οικοσύστημα καινοτομίας.
Μετρώντας σχεδόν έντεκα μήνες από το ξέσπασμα του πολέμου, οι ουκρανικές startups πληρώνουν το δικό τους τίμημα, με περισσότερες από 1 στις 10 (το 12%) να έχουν βάλει λουκέτο αυτό το διάστημα. Επιπλέον, σχεδόν οι μισές νεοφυείς εταιρείες της χώρας (το 45%) έχουν πληγεί από την πολεμική σύρραξη πολύ βαριά.
Υπάρχει και ένα 20% των μελών του ουκρανικού νεοφυούς οικοσυστήματος που απαντά ότι έμεινε αλώβητο από τον πόλεμο. Μάλιστα, την ίδια στιγμή, ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό, της τάξης του 18%, δηλώνει ότι όχι μόνο δεν επλήγη από τη ρωσική εισβολή, αλλά ότι -στον αντίποδα- κατάφερε να κάνει τον πόλεμο ευκαιρία και να αποκομίσει οφέλη.
Σύμφωνα με report, που συνέταξε το ‘Startup Bridge’, σε συνεργασία με το Χρηματιστήριο Αξιών της Βαρσοβίας και το ‘Startup Fund’ της Ουκρανίας, οι λόγοι για το κλείσιμο των νεοσύστατων επιχειρήσεων στη χώρα ποικίλουν. Στην περίπτωση του 1/3 των startups ο λόγος ήταν η μείωση των πωλήσεων προϊόντων και υπηρεσιών στην αγορά της Ουκρανίας.
Στο μεταξύ, για το ¼ των εταιρειών, η διακοπή της δραστηριότητας καθορίστηκε από την αδυναμία να εξάγουν εκτός χώρας, κάτι που ήταν απαραίτητο για τη διατήρηση της λειτουργίας τους.
Το προσωπικό λείπει στον πόλεμο
Ένας άλλος σημαντικός λόγος που οδήγησε σε λουκέτο έναν μεγάλο αριθμό των ουκρανικών startups είναι η έλλειψη προσωπικού, με δεδομένο ότι πολλοί εργαζόμενοι βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του πολέμου.
Για την ακρίβεια, το 20% των νεοφυών εταιρειών, των οποίων το προσωπικό …πήρε τα όπλα, έχουν τουλάχιστον δύο εργαζόμενους να πολεμούν στο μέτωπο. Το 56% εξ αυτών έχει τουλάχιστον έναν εργαζόμενο, ο οποίος υπερασπίζεται ένοπλά αυτή τη στιγμή την άμυνα της χώρας.
Κύμα φυγής εκτός χώρας
Τη στιγμή που το 12% των startups της Ουκρανίας έχει βάλει λουκέτο, ένα αρκετά σημαντικό ποσοστό μεθοδεύει την έξοδό του από τη χώρα, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να αποτελεί τον δημοφιλέστερο προορισμό.
Σχεδόν το 1/3 των νεοφυών εταιρειών της Ουκρανίας έχει πλάνα μεταφοράς των δραστηριοτήτων του σε μία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λιγότερο δημοφιλής προορισμός είναι οι ΗΠΑ, με μόλις το 5% των startups να επιδιώκει τη μετακίνησή του στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Στο μεταξύ, το 16% των ουκρανικών startups έχει ήδη μετακινηθεί εκτός χώρας. Από την άλλη, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, το 43% των εταιρειών που έχουν φύγει δηλώνει ότι σκοπεύει να επιστρέψουν στην ουκρανική αγορά μόλις εκτονωθεί η κατάσταση.
Σανίδα σωτηρίας η τεχνολογία
Ο κλάδος της τεχνολογίας δείχνει πάντως να συνεχίζει να λειτουργεί ως ατμομηχανή για την ουκρανική οικονομία. Από τον Φεβρουάριο του 2022, οι εξαγωγές υπηρεσιών πληροφορικής ευθύνονται κυρίως για τη σταθερή εισροή δολαρίων στην Ουκρανία.
Κατά τους πρώτους 10 μήνες του 2022 οι εξαγωγές υπηρεσιών πληροφορικής ανήλθαν σε 6 δισ.δολ., σημειώνοντας αύξηση 10% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021. Αυτή η τάση ισχύει και για τις νεοσύστατες εταιρείες που συμμετείχαν στην έρευνα, καθώς πάνω από το 64% στηρίζει τις πωλήσεις του σε πελάτες εκτός Ουκρανίας.
Συνολικά, για το 2022 οι ουκρανικές εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών τεχνολογίας θα φτάσουν τα 7,1 δισ. δολ., χαμηλότερα από τις προβλέψεις που έκαναν λόγο για 7,5 δισ. δολ.
Το ουκρανικό οικοσύστημα
Στην αγορά της Ουκρανίας, λίγο πριν το ξέσπασμα του πολέμου και σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, είχε παρατηρηθεί «έκρηξη» επιχειρηματικών πρωτοβουλιών σύστασης νεοφυών επιχειρήσεων.
Την περίοδο 2019-2021 εισήλθαν στην αγορά σημαντικά περισσότερες νεοφυείς εταιρείες από ό,τι το διάστημα μεταξύ 2011-2018. Για την ακρίβεια οι μισές ουκρανικές startups συστάθηκαν την περίοδο 2019-2021.
Αυτή η θετική και αναπτυξιακή τάση σταμάτησε γρήγορα λόγω της ένοπλης σύγκρουσης: το 2022 ιδρύθηκαν μόνο 5 νεοφυείς εταιρείες, εκ των οποίων οι 4 πριν από το ξέσπασμα του πολέμου.