Μπορούν οι τεχνοεπιστήμες να αποσαθρώσουν την δημοκρατία; Υπάρχει ψηφιακός ολοκληρωτισμός; H Τεχνητή Νοημοσύνη και οι αλγόριθμοί της απειλούν την ανθρωπότητα;
Αυτά είναι μερικά ερωτήματα με τα οποία καταπιάνεται το νέο βιβλίο του Κώστα Κατάρα, με τίτλο «Σιωπηλός καινούργιος κόσμος» που εκδόθηκε πρόσφατα.
Είναι το τρίτο βιβλίο του συγγραφέα στο οποίο ο ίδιος εξετάζει, μεταξύ άλλων, το πώς ο σύγχρονος άνθρωπος οδηγήθηκε στην παθητικότητα, σε έναν μεγάλο ύπνο, και σήμερα πιεζόμενος και από τις τεχνολογικές εξελίξεις, ίσως καταλήξει να γίνει ασήμαντος κοινωνικά, οικονομικά, πολιτισμικά και πολιτικά. Τούτο, μέσα από μια τεχνολογική πραγματικότητα που ο Κώστας Κατάρας προσεγγίζει με κριτική ματιά, που, όμως, μπορεί να λειτουργήσει και αφυπνιστικά για τον άνθρωπο.
Μια ματιά που δεν περιγράφει μόνον από τι κινδυνεύουμε, αλλά και ποιες δυνατότητες και προκλήσεις ανοίγονται μπροστά μας. Και, κυρίως, που θυμίζει την ανάγκη και ικανότητα που έχει η ανθρωπότητα να υπερπηδά προκλήσεις θαρραλέα , να προχωρά μπροστά και να δημιουργεί έναν καλύτερο κόσμο, παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις. Συνιστά, ενδεχομένως, και ένα προσκλητήριο να υπερβούμε τα εμπόδια, σε αρμονία με τη γνωστή φράση «είμαι απαισιόδοξος λόγω ευφυΐας και αισιόδοξος λόγω θέλησης».
Βασικό θέμα στο βιβλίο είναι η τεχνοεπιστήμη (STEM) και ειδικά οι εθιστικές τεχνολογίες του διαδικτύου / ίντερνετ που αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο της εποχής μας. Και τούτο γιατί, όπως γράφει ο συγγραφέας, «αντί να “ελευθερώνουν”, δημιουργούν προϋποθέσεις για μια ενδεχόμενη ψηφιακή αποσάθρωση της δημοκρατίας, καθώς και την απώλεια της ελεύθερης βούλησης και ελευθερίας του ατόμου».
«Έτσι, μετά τα χρόνια του ενθουσιασμού για το ίντερνετ, ακολουθεί μια περίοδος φόβου των χρηστών ότι οι μεγάλοι παίκτες του ψηφιακού χώρου και οι τεχνολογικοί κολοσσοί χρησιμοποιούν αυτό το εργαλείο με βλαβερό τρόπο για την κοινωνία. Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ με τη νίκη Τραμπ και το Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και εκλογικές διαδικασίες σε άλλες χώρες που αντιμετωπίζονται σχεδόν αποικιακά από τη Δύση, καταδεικνύουν ότι πραγματικά υπάρχει μια επικίνδυνη «ψηφιακή αποσάθρωση της δημοκρατίας» (digital disruption of democracy)».
«Η Κίνα», συνεχίζει ο Κώστας Κατάρας, «αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα χώρας που εξασκεί σε μεγάλο βαθμό την πιο πάνω “ψηφιακή ανισορροπία δύναμης” εναντίον των πολιτών της μέσα και από το λεγόμενο σύστημα “κοινωνικής εμπιστοσύνης” (social credit). Πρόκειται για μια συνολική βαθμολόγηση κάθε πολίτη στη χώρα σε πραγματικό χρόνο, μέσα από μια τεράστια βάση μεγάλων δεδομένων (Big Data) που παρακολουθεί αδιάκοπα 7×24 τη συμπεριφορά του».
«Με κινητά, κάμερες, δορυφόρους, drones, γεωεντοπισμό, social media, παρακολούθηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, και όλων των δεδομένων (Big Data) που οργανισμοί και εταιρείες είναι υποχρεωμένες να δίνουν στις Αρχές, το κράτος κατασκευάζει μια κατάσταση με την “κοινωνική βαθμολογία” κάθε πολίτη».
Συνοπτικά, το νέο βιβλίο του Κώστα Κατάρα έχει έξι θεματικούς άξονες:
- τη Μετα-δημοκρατία,
- την Χειραγώγηση και την Μετα-αλήθεια,
- τον Ψηφιακό Ολοκληρωτισμό
- την Παθητικότητα και τον φόβο
- το DNA & αθανασία και
- το Μέλλον και το Ελληνικό Υπόδειγμα
Το «Σιωπηλός Καινούριος Κόσμος», είναι το τρίτο κατά σειρά βιβλίο του Κώστα Κατάρα. Έχει προηγηθεί το πρώτο βιβλίο του συγγραφέα με τίτλο «Οι πληροφοριόπτωχοι του “χωριού”» (1999) που χαρακτηρίστηκε από τον Τύπο «κλασικό» (Ελευθεροτυπία, 24 Αυγούστου 1999), και ως ένα από τα «βιβλία-προφήτες» της τεχνολογίας. Επίσης θετική ήταν και η υποδοχή του δεύτερου βιβλίου του που κυκλοφόρησε στην αγγλική γλώσσα στις ΗΠΑ με τίτλο «“Nice” Capitalism», (Amazon, 2008).
