Η φετινή ετήσια έρευνα του ΣΕΒ για τον «Σφυγμό του Επιχειρείν» πραγματοποιήθηκε μέσα σε μία νέα διεθνή γεωπολιτική συνθήκη, αποτυπώνοντας την ανάγκη για προσαρμοστικότητα των επιχειρήσεων απέναντι στις συνεχείς προκλήσεις. Οι επιχειρήσεις καλούνται ναι μεν να αναπτυχθούν, αλλά μέσα σε ένα αβέβαιο διεθνές περιβάλλον, με την ενεργειακή κρίση και τις πληθωριστικές πιέσεις να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των επιχειρηματικών τους σχεδίων.
Κι όμως, παρά το ασταθές τοπίο διεθνώς, η επιχειρηματικότητα στη χώρα μας επιδεικνύει ανθεκτικότητα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, πάνω από τις μισές επιχειρήσεις (51%) αντιμετώπισαν με επιτυχία τις συνεχείς κρίσεις και προσδοκούν την επιχειρηματική τους ανάπτυξη. Μόλις μία στις τρεις (33/9%) καλείται να αντιμετωπίσει τα καθημερινά της προβλήματα και προσδοκά να αναταχθεί επιχειρηματικά, ενώ το 15% έχει επιτύχει, παρά τις δυσκολίες, να επιβιώσει στις κρίσεις και προσδοκά επιχειρηματική σταθερότητα.
Μελετώντας τα χαρακτηριστικά του 51% των επιχειρήσεων, καταδεικνύεται ότι η αναπτυξιακή προοπτική δεν κυριαρχεί τυχαία, αλλά απορρέει από μια ποιοτική στροφή του επιχειρείν. Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις είναι αυτές που παρέμειναν σε σταθερή αναπτυξιακή πορεία την υπερδεκαετή κρίση, είναι αυτές που παρά το θετικό αναπτυξιακό τους πρόσημο δεν παύουν να ανησυχούν για τις προκλήσεις που τους επιφυλάσσουν οι διεθνείς εξελίξεις, είναι αυτές που παλεύουν, παρά το μεταβαλλόμενο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, να μετασχηματιστούν με πυξίδα την ενίσχυση της εγχώριας και διεθνούς ανταγωνιστικότητάς τους. Είναι οι επιχειρήσεις που δηλώνουν ότι συνεχίζουν αδιάλειπτα την επενδυτική τους δραστηριότητα, αξιοποιώντας τους πόρους της ΕΕ, επενδύουν στον «πράσινο» μετασχηματισμό , αντιλαμβανόμενες την «πράσινη» μετάβαση περισσότερο ως τρόπο διεύρυνσης της παραγωγής με προϊόντα για μια νέα «πράσινη» αγορά και λιγότερο ως αντιστάθμιση της ενεργειακής κρίσης, επενδύουν στον τεχνολογικό μετασχηματισμό, επενδύουν σε νέα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, επενδύουν σε δράσεις εξωστρέφειας.
Εντούτοις, οι διεθνείς εξελίξεις επηρεάζουν σημαντικά όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου. Το ενεργειακό κόστος και οι πληθωριστικές πιέσεις θεωρούνται κορυφαία εμπόδια από το 86% και 92% των επιχειρήσεων αντίστοιχα. Η αγορά διαπνέεται από την κοινή αντίληψη ότι η ένταση και το βάθος των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη των μεσοπρόθεσμων επιχειρηματικών σχεδίων.
Υπό το παραπάνω πρίσμα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη των επιχειρήσεων, τόσο για την οικονομική κατάσταση της χώρας, όσο και για το υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δραστηριοποιούνται.
Οι επιχειρήσεις αξιολογούν θετικά την οικονομική κατάσταση της χώρας με τη θετική εκτίμηση να παραμένει για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά πάνω από 10%, κάτι που είχε να συμβεί από το 2017. Εξίσου σημαντική είναι η καταγραφή της τάσης για μακροοικονομική σταθερότητα στη χώρα. Χαρακτηριστικά, το 2019 σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις (42,1%) κατέτασσαν τη μακροοικονομική αστάθεια στα τρία πρώτα εμπόδια για την ανάπτυξή τους, ενώ σήμερα το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στο 23,2%.
Η θετική εκτίμηση των επιχειρήσεων βρίσκει έρεισμα αφενός στην αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας, αφετέρου στη μεγάλη πρόοδο που καταγράφεται σε σημαντικές πτυχές του μεταρρυθμιστικού έργου. Η ψηφιοποίηση του κράτους και ειδικά η διεπαφή με τους πολίτες, η φορολογία φυσικών και νομικών προσώπων και η απορρόφηση των προγραμμάτων ΕΣΠΑ, παρουσιάζουν την μεγαλύτερη μεταρρυθμιστική βελτίωση.
Εντούτοις, παρά την υλοποίηση κομβικών μεταρρυθμίσεων, η ανάγκη για διορθωτικές κινήσεις συνεχίζει να εντοπίζεται σε σημαντικά για την επιχειρηματικότητα ζητήματα, όπως ενδεικτικά: χωροταξία και πολεοδομία, καλή νομοθέτηση, απονομή δικαιοσύνης, κ.λπ. Η ταχύτερη άρση των εμποδίων στο ρυθμιστικό περιβάλλον των επιχειρήσεων και η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων παραμένουν τα βασικά ζητούμενα για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν. Η πλειάδα νομοθετικών διατάξεων και η γραφειοκρατία που τις συνοδεύει παρεμποδίζει κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια για την επιτυχή μετάβαση από την ψήφιση στην υλοποίηση και την πρακτική εφαρμογή του νόμου.
Συμπερασματικά, οι επιχειρήσεις φαίνεται ότι αρχίζουν να αναγνωρίζουν τους τρόπους βελτίωσης της ανταγωνιστικότητάς τους, αλλά και την προσπάθεια σταθεροποίησης της οικονομίας. Η Πολιτεία φαίνεται ότι μπορεί πλέον να διαμορφώσει πολιτικές που βελτιώνουν με πρακτικό τρόπο το επιχειρηματικό περιβάλλον. Προς την κατεύθυνση αυτήν, η λήψη δραστικών μέτρων για τη μείωση του ενεργειακού κόστους και τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων κρίνεται επιβεβλημένη.
