Την Κυριακή 6 Νοεμβρίου ξεκίνησε στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου το COP27, η Σύνοδος Κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα, όπου συγκεντρώνονται περισσότεροι από 100 ηγέτες κρατών και ειδικοί απεσταλμένοι από 200 χώρες. Το COP27 πραγματοποιείται σε μια πολύ ταραγμένη χρονική περίοδο, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, της ενεργειακής κρίσης, του αυξανόμενου πληθωρισμού, της κλιμακούμενης αύξησης του κόστους ζωής και της απειλής οικονομικής ύφεσης. Οι συνθήκες αυτές δυστυχώς απειλούν να αναιρέσουν την πρόοδο που έχει γίνει για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, αφού δημιουργούν υπόβαθρο για την επιστροφή στα ορυκτά καύσιμα και για μια πιθανή επισιτιστική κρίση.
Στη Σύνοδο καλύπτονται αρκετές θεματικές ενότητες, όπως οι διαθέσιμες λύσεις και οι οδοί απεξάρτησης από τον άνθρακα, οι μέθοδοι χρηματοδότησης για την προσαρμογή και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Το κεντρικό, όμως, μήνυμα της φετινής διοργάνωσης είναι η συνεργασία μεταξύ των πλούσιων και των φτωχότερων χωρών και η δημιουργία ταμείων ανάκαμψης από τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, οι ανεπτυγμένες χώρες απέτυχαν να μειώσουν όσο γρήγορα επιβαλλόταν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και ταυτόχρονα απέτυχαν να παράσχουν την οικονομική στήριξη που χρειάζονται οι πιο φτωχές χώρες, για να αντιμετωπίσουν συνέπειες από ακραία καιρικά φαινόμενα και άλλες κλιματικές καταστροφές. Ένα, λοιπόν, από τα μεγαλύτερα ζητήματα που τίθενται είναι η ανισότητα μεταξύ του πλούσιου κόσμου, ο οποίος ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, και των φτωχότερων χωρών, που είναι αυτές που επωμίζονται το μεγαλύτερο μέρος των επιπτώσεων των κλιματικών καταστροφών, λόγω έλλειψης υποδομών.
Φέτος, το COP27 καλεί τις πλούσιες χώρες να υπογράψουν ένα σύμφωνο (solidarity pact) με τις υπό ανάπτυξη χώρες για το κλίμα, δηλαδή να υποσχεθούν ότι θα παράσχουν τεχνική και οικονομική στήριξη στις χώρες αυτές για χτίσιμο ανθεκτικότητας (προσαρμογή), μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, εξάλειψη των ορυκτών καυσίμων, μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας.
Να σημειώσουμε εδώ ότι στην περσινή σύνοδο COP26 δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου αντιτάχθηκαν στη δημιουργία τέτοιων ταμείων στήριξης: οι ΗΠΑ και η Κίνα. Φέτος και οι δύο χώρες απουσιάζουν από τη διοργάνωση, ενώ και στις δύο γίνεται ειδική έκκληση από τον ΟΗΕ, αφενός να συμμετάσχουν στις συζητήσεις και συμφωνίες αυτές, αφετέρου να αποκαταστήσουν τη μεταξύ τους σχέση, διότι χωρίς τη συνεργασία αυτών των δύο αυτών χωρών θα είναι απολύτως αδύνατον να αντιστραφούν οι σημερινές τάσεις της κλιματικής κρίσης. Για την πληρότητα των στοιχείων, υπενθυμίζεται ότι οι δύο αυτές χώρες ευθύνονται συνολικά για το 44% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (30% η Κίνα και 14% οι ΗΠΑ) .
Το μήνυμα του COP27 είναι σαφές: Συνεργασία ή εξάλειψη. «Αν δεν συνεργαστούμε, είμαστε καταδικασμένοι», προειδοποιεί ο Γκουτέρες. Το ορόσημο που έχουμε ως ανθρωπότητα να πετύχουμε καθαρό μηδέν (net zero) στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου είναι το 2050. Φτάνουμε στα όρια και στα σημεία καμπής εντός του κλιματικού συστήματος, τα οποία όταν ξεπεραστούν θα δημιουργήσουν μη αναστρέψιμες και αλυσιδωτές επιπτώσεις. Για να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5°C και να πετύχουμε τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού, χρειαζόμαστε ταχύτερη και πιο τολμηρή δράση, περισσότερες ενέργειες για τη μείωση των εκπομπών και για το χτίσιμο ανθεκτικότητας, περισσότερη συνεργασία. Ταυτόχρονα, ειδική μνεία γίνεται στα οικονομικά μοντέλα, τα οποία πρέπει να αρχίσουν να εντάσσουν το θέμα της κλιματικής αλλαγής στις προβλέψεις τους για να εξυπηρετήσουν τις δράσεις αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. Για παράδειγμα, εκτιμάται ότι το κόστος προσαρμογής στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα είναι 300 εκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Για να διευκολυνθούν, λοιπόν, ο σχεδιασμός ενεργειών και η υλοποίηση δράσεων χρειάζεται τα οικονομικά μοντέλα να επικαιροποιηθούν με κλιματικές διαστάσεις, να ποσοτικοποιηθούν τα σχετικά οικονομικά μεγέθη και να τεθούν στη διάθεση κάθε είδους ενδιαφερομένου.
Ο “πόλεμος” ενάντια στην κλιματική αλλαγή ή θα κερδηθεί ή θα χαθεί μέσα στα επόμενα 10 χρόνια! Τα περιθώρια στενεύουν, τα ορόσημα πλησιάζουν και οι επιμέρους στόχοι πρέπει να επιτευχθούν. Τα καλά νέα, όπως αναφέρθηκε και στο COP27, είναι ότι ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε και έχουμε λύσεις και τεχνολογίες στη διάθεσή μας. Ώρα για δράση, τώρα!».
