THEPOWERGAME
Tο Ταμείο Ανάκαμψης συνιστά το ισχυρότερο εργαλείο αποτροπής μιας ύφεσης στη χώρα μας στην αντίξοη περίοδο που διανύουμε. Η όποια δυναμική της ελληνικής οικονομίας έχει αποκτηθεί τα τελευταία δύο χρόνια, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις δράσεις και τους πόρους του, φυσικά, μαζί με άλλους καταλύτες, όπως είναι η πορεία του τουρισμού, των εξαγωγών, των ξένων επενδύσεων, το ΕΣΠΑ κ.λπ.
Ωστόσο η εκτέλεση του πιο σημαντικού εργαλείου ανάκαμψης και ανάπτυξης της χώρας απειλείται από την επικείμενη πολιτική αστάθεια που προοιωνίζεται λόγω απλής αναλογικής. Για ένα διάστημα, τουλάχιστον τριών μηνών, η κρατική μηχανή θα υπολειτουργεί (ή δεν θα λειτουργεί) με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Ο χαμένος χρόνος σε αυτή την περίπτωση μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της δυναμικής της οικονομίας, καθώς οι κανόνες υλοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης δεν δικαιολογούν καθυστερήσεις για οποιονδήποτε λόγο.
Αυτό φάνηκε στην περίπτωση της Ολλανδίας, της τελευταίας χώρας στην ΕΕ που υπέβαλε ένα εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στις κοινοτικές αρχές. Εν τούτοις, η χώρα δεν έχει λάβει καμία παράταση και οφείλει να ολοκληρώσει το σχέδιό της, όπως όλα τα κράτη μέλη στα μέσα του 2026. Το ευτύχημα (;) με την Ολλανδία είναι ότι η ίδια υπέβαλε ένα μικρό σχέδιο, ύψους μόλις 4,7 δισ. ευρώ, που αφορούν αποκλειστικά σε επιδοτήσεις (grants). Στη χώρα μας, το αντίστοιχο σχέδιο ανέρχεται σε 17,8 δισ. ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένων των δανείων.
H κυβέρνηση και ο αρμόδιος υπουργός Θόδωρος Σκυλακάκης κατά τον σχεδιασμό κατάφεραν να εξουδετερώσουν εν μέρει κινδύνους πολιτικής αστάθειας στην ομαλή διεξαγωγή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης (ΕΣΑΑ). Και αυτό το πέτυχαν, ωθώντας μεγάλο μέρος των δράσεων και των πόρων του ΕΣΑΑ σε αξιοποίηση από μηχανισμούς που βρίσκονται εκτός του στενού δημόσιου τομέα.
Για παράδειγμα, οι εγκρίσεις των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης είναι περισσότερο έργο των τραπεζών, παρά των υπηρεσιών του Ταμείου Ανάκαμψης και του υπουργείου Οικονομικών. Επίσης, μια σειρά έργων έχουν ανατεθεί για ωρίμανση στο ΤΑΙΠΕΔ και στη ειδική μονάδα (PPF) που δημιουργήθηκε στο εσωτερικό του.
Η αναθέσεις αυτές έγιναν τόσο επειδή οι τράπεζες και το ΤΑΙΠΕΔ είναι περισσότερο έμπειροι οργανισμοί στην εκχώρηση δανείων και την ωρίμανση των έργων, αλλά και για αποφευχθούν οι «κακοτοπιές» σε περιόδους πολιτικής αστάθειας. Το ΤΑΙΠΕΔ και το PPF δεν έχουν κανένα λόγο να σταματήσουν το έργο τους, είτε η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο είτε γιατί δεν έχει σχηματιστεί ακόμη κυβέρνηση, είτε γιατί έχουμε κυβέρνηση συνεργασίας.
Τέλος, ένα τρίτο σημαντικό ανάχωμα που δημιουργήθηκε από τον Θ. Σκυλακάκη, απέναντι σε ενδεχόμενες καθυστερήσεις, είναι η σύντμηση του χρόνου υλοποίησης του προγράμματος κατά 8 μήνες. Το 95% των έργων -αν όχι το 100%- έχει προγραμματιστεί να υλοποιηθεί μέχρι 31/12/2025, αντί της 31/08/2026 που είναι η επίσημη ημερομηνία λήξης του ευρωπαϊκού σχεδίου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης (RRF).
Παρόλα αυτά, οι αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις του 2023 θα προκαλέσουν αναταράξεις στην εκτέλεση του προγράμματος. Το ζητούμενο είναι αυτές να είναι όσο το δυνατόν μικρότερες και κυρίως, στο να συμφωνήσουν τα μεγάλα κόμματα μεταξύ τους, στην αναγκαιότητα απρόσκοπτης συνέχισης του σχεδίου, ανεξαρτήτως του ποιος θα είναι στο τιμόνι της διακυβέρνησης. Το Ταμείο Ανάκαμψης δεν συνιστά κομματικό, αλλά εθνικό στόχο.