THEPOWERGAME
Ευαγγελία Λουροπούλου
Διδάκτωρ Φυσικών Επιστημών (Biogeochemistry), Christian-Albrechts University of Kiel (Γερμανία), Επικεφαλής Υπηρεσιών Βιωσιμότητας E - ON INTEGRATION A.E
Η Ευρώπη ήδη «φλέγεται» σαν να είμαστε στο 2050! Αυτή η φράση περιγράφει τις ανησυχίες της επιστημονικής, και όχι μόνο, κοινότητας σχετικά με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην Ευρώπη το καλοκαίρι που διανύουμε. Το κύμα καύσωνα που σάρωσε πρόσφατα όλη την Κεντρική Ευρώπη και έφτασε και στη χώρα μας, μας δείχνει από «τώρα» τι δύναται να συμβεί, πώς προδιαγράφεται το μέλλον και τι μέλλει γενέσθαι με την κλιματική αλλαγή.
Ακούμε για καταστάσεις καταστροφικές. Στο Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφηκε η υψηλότερη ιστορικά για τη χώρα θερμοκρασία των 39,1 βαθμών Κελσίου ενώ για ολόκληρη τη χώρα κηρύχθηκε «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης». Η Γαλλία, λόγω του παρατεταμένου καύσωνα αναγκάστηκε να μειώσει την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας παρά την αυξημένη ζήτηση ενέργειας για χρήση ψυκτικών μέσων, επειδή τα ποτάμια που χρησιμοποιούνται για την ψύξη των σταθμών παραγωγής πυρηνικής ενέργειας έχουν υπερθερμανθεί. Στην Πορτογαλία καταγράφηκε θερμοκρασία 47°C, ιστορικό υψηλό για τον Ιούλιο. Επίσης, στην Ισπανία και την Πορτογαλία, περισσότεροι από 1.000 θάνατοι αποδόθηκαν το κύμα καύσωνα σε λίγες μόνο ημέρες.
Προφανώς το πρόβλημα των καυσώνων δεν σταμάτησε εκεί, όπως μπορεί να φανταστεί κανείς… Η ακραία ζέστη και ξηρασία τροφοδότησε πυρκαγιές σε Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, εκτοπίζοντας χιλιάδες ανθρώπους και καταστρέφοντας εκτάσεις γης και περιουσίες. Η χώρα μας δυστυχώς για άλλη μια χρονιά κλήθηκε και καλείται ακόμη να αντιμετωπίσει τέτοια φαινόμενα, με τις πρόσφατες πυρκαγιές στην Πεντέλη, στο Δάσος της Δαδιάς, στη Μεσσηνία, στον Πύργο Ηλείας, κ.ο.κ. με τον αριθμό των νέων πυρκαγιών που εκδηλώνονται καθημερινά να μην μηδενίζεται.
Στοιχεία και μελλοντικά σενάρια για τους καύσωνες
Σχετικά με τις ακραίες υψηλές θερμοκρασίες και τους παρατεταμένους καύσωνες, τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι ετησίως (με βάση υπολογισμού τα έτη 1980 έως 2016) περίπου 2700 θάνατοι κατά μέσο όρο στην Ευρώπη αποδίδονται σε συνθήκες ακραίων υψηλών θερμοκρασιών1. Να σημειώσουμε εδώ ότι το κύμα καύσωνα που έπληξε την Ευρώπη το 2003 ενοχοποιήθηκε για περισσότερους από 70.000 θανάτους! (Εδώ δεν συμπεριλαμβάνονται οι αριθμοί των ανθρώπων που πλήττονται από άλλες συνέπειες των ακραίων υψηλών θερμοκρασιών όπως οι πυρκαγιές).
Οι προβλέψεις για το μέλλον αναφέρουν σαφώς ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα αυξήσει τη συχνότητα και τη δριμύτητα των καυσώνων. Αν η θερμοκρασία του πλανήτη στο μέλλον αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 3°C, ένας «ισχυρός» και παρατεταμένος καύσωνας, που σήμερα με βάση τις ισχύουσες κλιματολογικές συνθήκες εμφανίζεται μία φορά κάθε 50 χρόνια, μπορεί να συμβαίνει σχεδόν κάθε χρόνο στη νότια Ευρώπη (άρα και στην Ελλάδα), ενώ σε άλλες πιο ψυχρές περιοχές της Ευρώπης κάθε 3 έως 5 χρόνια. Αυτό συνεπάγεται ότι σχεδόν 300 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ετησίως θα εκτίθενται σε ισχυρούς καύσωνες, σε σύγκριση με τα σχεδόν 10 εκατομμύρια που εκτίθενται ετησίως σήμερα. Ο αριθμός των θανάτων μπορεί να ανέρχεται σύμφωνα με το σενάριο αυτό στους 90.000 ετησίως όταν εκδηλώνονται οι καύσωνες, άρα θα είναι περίπου 30 φορές πιο υψηλός από ότι είναι σήμερα (για όλη την Ευρώπη). Για τις χώρες του νότου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, αναμένεται αύξηση των μεγεθών κατά 40 με 50 φορές σε σύγκριση με τα σημερινά επίπεδα.
Οι επιστήμονες και οι ειδικοί κρούουν τον “κώδωνα” του κινδύνου: Χωρίς μετριασμό και προσαρμογή της κλιματικής αλλαγής, οι ετήσιοι θάνατοι από ακραίες θερμοκρασίες και καύσωνες στην Ευρώπη θα αυξηθούν κατακόρυφα. Στο πιο “αισιόδοξο” σενάριο κατά το οποίο καταφέρνουμε να διατηρήσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5°C μέχρι το 2100, περίπου 100 εκατομμύρια Ευρωπαίοι θα εκτίθενται σε ισχυρούς καύσωνες ενώ οι θάνατοι θα ανέρχονται σε 30.000, δηλαδή θα έχουμε 3 φορές μείωση των μεγεθών σε σχέση με το χειρότερο σενάριο ( 3°C αύξηση).
Υπάρχει ελπίδα;
Ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής μπορεί να μειώσει τις επιπτώσεις της! Αν καταφέρουμε να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5°C, το στόχο δηλαδή της Συμφωνίας του Παρισιού και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, μπορούμε να περιορίσουμε και τον αριθμό των ανθρώπων που εκτίθεται σε ακραίες συνθήκες και φυσικά να προστατεύσουμε και το φυσικό μας περιβάλλον από εκδήλωση πυρκαγιών.
Ευτυχώς έχουμε ήδη αρκετές λύσεις και για να μετριάσουμε την κλιματική αλλαγή (βλ. τεχνολογίες μείωσης εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που δεν θα αναφερθούν στο παρόν άρθρο) αλλά και για να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους και να προσαρμοστούμε στις νέες κλιματολογικές συνθήκες. (Περισσότερα για τις λύσεις σε μάκρο- και μίκρο-επίπεδο θα αναφερθούν σε επόμενο άρθρο)
Τα επιστημονικά μοντέλα προβλέπουν με πολύ μεγάλη πλέον ακρίβεια τα φαινόμενα, είτε καύσωνες είτε τον κίνδυνο και τις περιοχές εκδήλωσης πυρκαγιάς. Οι προβλέψεις αυτές δεν αποτελούν καταστροφολογία, αλλά βασίζονται σε πλέον σύγχρονες τεχνικές και σε αναλύσεις δεδομένων, από τη χρήση μαθηματικών και κλιματικών μοντέλων με προσομοιώσεις μέχρι τη χρήση τεχνολογιών (τηλε-) επισκόπησης. Επομένως δεν αρκούν δικαιολογίες όπως «βλέπουμε τι θα κάνουμε 2050 διότι τώρα ασχολούμαστε με το Ουκρανικό», ή ότι «οι επιστήμονες και οι προβλέψεις τους είναι υπερβολικές». Χρειάζονται ενέργειες περιορισμού των αερίων θερμοκηπίου, προετοιμασίας και χτίσιμο ανθεκτικότητας σε όλες τις κρίσιμες υποδομές και λειτουργίες της ζωής μας. Προφανώς, οι ενέργειες μετριασμού και προσαρμογής δεν αφορούν μόνο τον μεμονωμένο πολίτη, αλλά κάθε φορέα, οργανισμό, οντότητα, στο μερίδιο ευθύνης και συνεισφοράς που τους αναλογεί με βάση τον παγκόσμιο χάρτη και τα παγκόσμια μεγέθη του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής.
Δυστυχώς, η κλιματική αλλαγή έχει ήδη αρχίσει να δείχνει το «πρόσωπό» της. Οφείλουμε λοιπόν να επενδύσουμε το συντομότερο δυνατόν σε νέα εργαλεία, νέες υποδομές και νέες τεχνολογίες, και να καταστρώσουμε πλάνα προετοιμασίας και προσαρμογής “σήμερα”, τόσο σε κρατικό επίπεδο όσο και σε ατομικό επίπεδο ή σε επίπεδο επιχειρήσεων, έτσι ώστε να είμαστε έτοιμοι για το “αύριο”. Όσο πιο σύντομα συνειδητοποιήσουμε ότι το παν είναι η «Προετοιμασία» τόσο μικρότερο θα είναι το κόστος (οικονομικό, υλικό ή σε ανθρώπινες ζωές) της κλιματικής αλλαγής!
1 Naumann G., Russo S.(a) , Formetta G.(b) , Ibarreta D., Forzieri G., Girardello M., and Feyen L., Global warming and human impacts of heat and cold extremes in the EU, EUR 29959 EN, Publications Office of the European Union, Luxembourg, 2020, ISBN 978-92- 76-12954-7, doi:10.2760/47878, JRC118540
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
