Η άνοδος των βιώσιμων επενδύσεων με κριτήρια ESG

Η έννοια ESG, που προέρχεται από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων Environment-Social-Governance, δηλαδή Περιβάλλον-Κοινωνία-Διακυβέρνηση, έχει αρχίσει να εμφανίζεται συνεχώς στην καθημερινότητα μας, την επαγγελματική και την προσωπική. Στον επιχειρηματικό κόσμο, το ESG αποτελεί εν συντομία ένα σύνολο κριτηρίων σχετικών με τις δραστηριότητες μιας εταιρείας και στοχεύει στον έλεγχο της Βιωσιμότητάς τους και στην επίτευξη Αειφορίας.

Τα κριτήρια Περιβάλλοντος εξετάζουν τον αντίκτυπο της επιχείρησης στο φυσικό περιβάλλον, όπως π.χ. ποιο είναι το αποτύπωμα άνθρακά της, τι είδους και πόση ενέργεια χρησιμοποιεί, πως διαχειρίζεται τα απόβλητά της. Σχετικά με την Κοινωνία, εξετάζονται μεταξύ άλλων το πως αντιμετωπίζονται θέματα ισότητας φύλων, διαφορετικότητας, μισθολογικά ζητήματα, τα ανθρώπινα και τα εργατικά δικαιώματα, καθώς και το πώς εξυπηρετεί η εκάστοτε επιχείρηση το «κοινό καλό». Τέλος, στα θέματα Διακυβέρνησης, εξετάζεται το σύνολο των κανόνων που διέπουν τη λειτουργία της επιχείρησης, από θέματα που αφορούν τις πολιτικές της μέχρι την ποικιλομορφία στην ηγεσία και την αλληλεπίδραση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

Πώς συνδέεται το ESG με τη Βιωσιμότητα;

Δεν μας παραξενεύει το γεγονός ότι, παρά την ανάγκη σαφήνειας και κοινής αποδοχής, οι έννοιες της «Βιωσιμότητας» και της «Αειφορίας» μπορούν να έχουν πολλές γκρίζες ζώνες, διότι αφενός στο παρελθόν στηρίζονταν μόνο στην εξέταση αμιγώς οικονομικών μεγεθών, αφετέρου διότι συχνά οι επιδόσεις σε λοιπά ζητήματα πέραν των οικονομικών δεν εξετάζονται με μετρικά και συγκρίσιμα στοιχεία, αλλά με υποκειμενικότητα. Στην πράξη έχει φανεί ότι τα οικονομικά μεγέθη μόνον δεν είναι αρκετά για να κριθεί αν μια επιχείρηση, ή κατ’ επέκταση μια επένδυση, θα είναι βιώσιμη μεσο- ή μακροπρόθεσμα. Υπάρχουν ορισμένοι περιβαλλοντικοί, κοινωνικοί και διοικητικοί (εταιρική διακυβέρνηση) παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη συνολική απόδοση μιας εταιρείας.

Η εισαγωγή των κριτηρίων ESG ως επιχειρησιακή διαδικασία, επιχειρεί λοιπόν να αλλάξει τον τρόπο ελέγχου των επιδόσεων μιας επιχείρησης και την εξέταση της βιωσιμότητας μιας επένδυσης. Η χρήση των ESG εισάγει συγκεκριμένα κριτήρια (περιβαλλοντικά, κοινωνικά, εταιρικής διακυβέρνησης) με τα οποία βαθμολογούνται οι επιχειρήσεις/επενδύσεις με στόχο την αποσαφήνιση του τι θεωρείται τελικά βιώσιμο και την πρόβλεψη της απόδοσης μιας επένδυσης μακροπρόθεσμα με πιο δομημένο τρόπο.

Το ESG στις επενδύσεις

Οι επενδύσεις ESG είναι η κατηγορία των βιώσιμων επενδύσεων που εξετάζει τους παράγοντες ESG για να κρίνει τις οικονομικές αποδόσεις μιας επένδυσης και το συνολικό αντίκτυπό της. H εφαρμογή της στρατηγικής ESG σημαίνει ουσιαστικά την τοποθέτηση κεφαλαίων σε εταιρείες που σημειώνουν υψηλή βαθμολογία στα κριτήρια περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευθύνης καθώς και ορθής εταιρικής διακυβέρνησης.

Ρεαλιστικά, οι επενδυτές θέλουν να γνωρίζουν ότι μακροπρόθεσμα η επένδυσή τους θα αποδώσει και ότι η επένδυση τους δεν κινδυνεύει λόγω κακών περιβαλλοντικών πολιτικών, έλλειψης κοινωνικής συνείδησης ή κακής διακυβέρνησης. Λαμβάνοντας υπόψη τους παράγοντες ESG, οι επενδυτές, αποκτούν μια πιο ολιστική άποψη για τις εταιρείες στις οποίες τοποθετούν κεφάλαια, βοηθώντας έτσι στον μετριασμό του κινδύνου και του ρίσκου που αναλαμβάνουν, αλλά και στον εντοπισμό ευκαιριών.

Οι βαθμολογίες στα κριτήρια ESG καθορίζονται από τρίτες, ανεξάρτητες εταιρείες και ερευνητικές ομάδες. Το Bloomberg, η S&P Dow Jones Indices, η JUST Capital, η MSCI και η Refinitiv είναι μερικές από τις πιο αναγνωρισμένες εταιρείες ερευνών και παραγωγής αξιολογήσεων ESG. Οι οργανισμοί αυτοί εξετάζουν συνήθως τις ετήσιες εκθέσεις, τις πολιτικές βιωσιμότητας, τις πολιτικές διαχείρισης πόρων (οικονομικών, φυσικών και άλλων), τη δομή και οι αμοιβές των διοικητικών συμβουλίων, και λοιπά στοιχεία.

Οι αξιολογήσεις παράγονται για ένα ευρύ φάσμα εταιρειών και παρέχουν στοιχεία (εύχρηστα και σαφή) για τη σύγκριση διαφορετικών επενδύσεων. Όσο υψηλότερη είναι η βαθμολογία, τόσο καλύτερη είναι η επίδοση μιας εταιρείας όσον αφορά την εκπλήρωση διαφόρων κριτηρίων ESG. Γενικά, οι βαθμολογίες μπορεί να διαφέρουν μεταξύ εταιρειών και να χρησιμοποιούν διαφορετικά σετ κριτήριων και συστήματα στάθμισης ανά είδος δραστηριότητας, κλάδο κ.ο.κ.

Το ύψος των βιώσιμών επενδύσεων που ακολουθούν στρατηγικές ESG

Σύμφωνα με το Bloomberg και το Global Sustainable Investment Alliance, τα κεφάλαια (assets) βιώσιμών επενδύσεων, ξεπέρασαν τα 35 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2020 και παρουσίασαν άνοδο σε σχέση με τα 30,7 τρισεκατομμύρια δολάρια που ήταν το 2018 και τα 22,8 τρισεκατομμύρια δολάρια του 2016.

Οι επενδύσεις με κριτήρια ESG αποτελούν πλέον το ένα τρίτο των συνολικών παγκόσμιων κεφαλαίων υπό διαχείριση. Οι εκτιμήσεις για το άμεσο μέλλον προβλέπουν αύξηση 15%, δηλαδή το ένα τρίτο του ρυθμού αύξησης της τελευταίας πενταετίας, υπολογίζοντας ότι τα κεφαλαία που τοποθετούνται με στρατηγικές ESG ενδέχεται να ξεπεράσουν τα 41 τρισ. δολάρια το 2022 και τα 50 τρισ. δολάρια έως το 2025.

Όσον αφορά τις περιοχές ανά τον κόσμο στις οποίες εφαρμόζονται τα κριτήρια ESG για την τοποθέτηση κεφαλαίων, εδώ υπάρχει σαφές προβάδισμα της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 80% των παγκόσμιων περιουσιακών στοιχείων σε βιώσιμες επενδύσεις κατά την περίοδο 2018-2020. Ακολουθούν η Ιαπωνία, ο Καναδάς και η Αυστραλασία.

Πίνακας 1: Κατανομή κεφαλαίων σε βιώσιμες επενδύσεις (σε δισεκατομμύρια δολάρια) ανά περιοχή για τα έτη 2018, 2019, 2020. [Πηγή στοιχείων: Global Sustainable Investment Review (GSIR), 2020].

Στην Ευρώπη τα στοιχεία δείχνουν μια μείωση των κεφαλαίων κατά 13% για την περίοδο 2018-2020, η οποία όμως οφείλεται σε αλλαγή της μεθοδολογίας υπολογισμού των κεφαλαίων και σε αναθεωρημένους ορισμούς ως προς το τι θεωρείται βιώσιμη επένδυση, κάτι που αποτυπώνεται και στη νομοθεσία της ΕΕ στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση.

Τα πλεονεκτήματα των επενδύσεων με ESG

Πολλοί επενδυτές θέλουν να διασφαλίσουν ότι τα επενδυτικά τους σχέδια είναι ευθυγραμμισμένα με τις αξίες και τις προτεραιότητές τους. Πολλοί για παράδειγμα, θέλουν να ξέρουν ότι δεν επενδύουν σε εταιρείες που επιδεινώνουν ή συμβάλλουν σε προβλήματα όπως η κλιματική αλλαγή, η ανισότητα μεταξύ φύλων, η έλλειψη προστασίας δεδομένων και η διαφθορά.

Πέραν όμως της θέλησης των επενδυτών να έχουν βιώσιμα επενδυτικά χαρτοφυλάκια και να τοποθετούν τα κεφάλαια τους σε επιχειρήσεις που συμβάλλουν στο να κάνουν τον κόσμο καλύτερο, η στρατηγική ESG παρουσιάζει και άλλα οφέλη. Αυτά είναι κυρίως οι υψηλότερες αποδόσεις των επενδύσεων σε σχέση με τις παραδοσιακές καθώς και η μείωση του κινδύνου, και τούτο διότι έχουν εξεταστεί και λοιποί παράγοντες, πέραν των αμιγώς οικονομικών, που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο μια οικονομική δραστηριότητα και μια επένδυση.

Όσον αφορά τις υψηλές αποδόσεις, στοιχεία και μελέτες από μεγάλους οίκους δείχνουν ότι οι επενδύσεις ESG μπορούν να αποδώσουν καλύτερα από τις συμβατικές. Για παράδειγμα, ο δείκτης JUST U.S. Large Cap Diversified Index (JULCD) της JUST Capital παρακολουθεί την απόδοση μεγάλων, δημόσιων εταιρειών με υψηλή βαθμολογία ESG. Περιλαμβάνει το 50% των δημόσιων εταιρειών μεγάλης κεφαλαιοποίησης του δείκτη Russell 1000, αλλά αποκλείει εταιρείες που δεν έχουν αποδεδειγμένη δέσμευση σε ζητήματα ESG. Από την ίδρυσή του, ο δείκτης έχει αποδώσει 15,94% σε ετήσια βάση σε σύγκριση με την απόδοση 14,76% του Russell 1000.

Όσον αφορά τη μείωση του επενδυτικού ρίσκου, φαίνεται ότι η ανάλυση των στοιχείων ESG «φέρνει στην επιφάνεια» κινδύνους που πιθανά να αναδυθούν στο μέλλον, χρήζουν διαχείρισης και ενδεχομένως μπορούν να επηρεάσουν την απόδοση μιας επένδυσης. Για παράδειγμα, έρευνα της Morningstar έχει δείξει ότι αμοιβαία κεφάλαια με ESG κατάφεραν να σημειώσουν ισχυρές αποδόσεις κατά τη διάρκεια του 2020, τη χρονιά δηλαδή που ξέσπασε ο Covid και δημιούργησε αναταραχές στις αγορές. Από τα 26 βιώσιμα αμοιβαία κεφάλαια ενός δείκτη που αναλυθήκαν, τα 24 υπεραπέδωσαν έναντι άλλων παραδοσιακών αμοιβαίων κεφαλαίων.

Η επόμενη ημέρα

Στην Ευρώπη ήδη είναι σε ισχύ o Κανονισμός Γνωστοποιήσεων Αειφορίας (Sustainable Finance Disclosure Regulation – SFDR) που αποσκοπεί στη μεγαλύτερη διαφάνεια σχετικά με τη βιωσιμότητα των χρηματοπιστωτικών προϊόντων, προκειμένου να κατευθύνει τα ιδιωτικά κεφάλαια προς βιώσιμες επενδύσεις, αποτρέποντας παράλληλα το «Πράσινο Ξέπλυμα –Greenwashing». Ταυτόχρονα τίθεται σε ισχύ το σύστημα ταξινόμησης των οικονομικών δραστηριοτήτων (EU- Taxonomy) το οποίο θα εφαρμόζεται από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για την αξιολόγηση εταιρειών ως προς τη συμμετοχή τους στο μετριασμό και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Τέλος, το ίδιο το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών έχει γνωστοποιήσει τον Οδηγό Δημοσιοποίησης Μη Χρηματοοικονομικών Στοιχείων και εντάσσει τα κριτήρια ESG στην αξιολόγηση των εισηγμένων εταιρειών.

Φαίνεται λοιπόν ότι το ζήτημα ESG έχει αρχίσει να ξεπερνά την «Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη» (Corporate Social Responsibility – CSR) των επιχειρήσεων. Δηλαδή δεν αφορά μόνο την κοινωνική προσδοκία, αλλά παίρνει πιο ουσιώδη μορφή στην οποία εισέρχονται κριτήρια και μετρικά στοιχεία για να κριθεί αν μια επιχείρηση έχει καλές επιδόσεις. Η πρόκληση τόσο για τις επιχειρήσεις, αλλά και για τους αξιολογητές τους, είναι η διασφάλιση της αξιοπιστίας των δεδομένων και της πληροφορίας που παρέχεται. Σε κάθε περίπτωση η χρήση διεθνώς αναγνωρισμένων προτύπων και αποδεκτών μεθόδων συλλογής και ανάλυσης των στοιχείων συμβάλλουν στην προσπάθεια αυτή.

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!