THEPOWERGAME
Από τις αρχές του 2022, η Ευρωπαϊκή Ένωση έθεσε σε λειτουργία το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο για τον ακριβή ορισμό και την ταξινόμηση των «πράσινων» και βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων, το οποίο αλλάζει πλήρως τα δεδομένα για τη λειτουργία και τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων.
Το EU Taxonomy, όπως ονομάζεται το νέο πλαίσιο, αποσκοπεί στην επιβράβευση και προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών και επιχειρηματικών πρακτικών, δίνοντας έμφαση σε έξι περιβαλλοντικούς στόχους:
- Μετριασμό της κλιματικής αλλαγής
- Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
- Αειφόρος χρήση και προστασία των υδάτινων και θαλάσσιων πόρων
- Μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία
- Πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης
- Προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων
Έτσι, προκειμένου να χαρακτηριστεί ως βιώσιμη μια επιχειρηματική δραστηριότητα πρέπει όχι μόνο να συμβάλλει ουσιαστικά σε έναν από τους παραπάνω στόχους, αλλά και να μην υπονομεύει τους άλλους πέντε (Donoharm, principle).
Για παράδειγμα, αν μια επιχείρηση μειώνει το ανθρακικό της αποτύπωμα αλλά την ίδια στιγμή επιβαρύνει τον υδροφόρο ορίζοντα ή τα θαλάσσια οικοσυστήματα, δεν μπορεί να θεωρηθεί βιώσιμη.
Επιπλέον, θα πρέπει να διαθέτει ελάχιστες εγγυήσεις, όπως οι κατευθυντήριες αρχές του ΟΗΕ για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ώστε να μην έχει αρνητικό κοινωνικό αντίκτυπο.
Χρηματοδότηση μόνο σε βιώσιμες δραστηριότητες
Γιατί είναι σημαντικά όλα αυτά; Πολύ απλά γιατί η χρηματοδότηση μιας εταιρείας, τόσο από ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως αυτά του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, όσο και από δανεισμό μέσω των τραπεζών, αλλά και από θεσμικούς επενδυτές, θα εξαρτάται πλέον από το αν και σε ποιο βαθμό συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του EU Taxonomy.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κλείνει η στρόφιγγα της χρηματοδότησης για επιχειρήσεις που δεν μπορούν να αποδείξουν ότι συνεισφέρουν έμπρακτα στην αειφορία.
Αυστηροποίηση του πλαισίου για τη δημοσιοποίηση δεδομένων ESG
Παράλληλα, το EUTaxonomy φέρνει σημαντικές αλλαγές και στην υποχρέωση των εταιρειών να δημοσιεύουν μη χρηματοοικονομικά δεδομένα, στοιχεία δηλαδή που αφορούν το τρίπτυχο ESG (Environmental, Social, Governance).
Μέχρι πρόσφατα, υποχρεωμένες να δημοσιεύουν τέτοια στοιχεία ήταν οι μεγάλες εισηγμένες εταιρείες με περισσότερους από 500 εργαζομένους, ακολουθώντας τον Οδηγό της ΕΕ για τη Δημοσιοποίηση μη Χρηματοοικονομικών Δεδομένων (NFRD).
Σύμφωνα ωστόσο με τη νέα οδηγία της ΕΕ για την Δημοσιοποίηση Εταιρικών Εκθέσεων Βιωσιμότητας (CSRD) η οποία θα τεθεί σε ισχύ το αργότερο το 2024 (καλύπτοντας δεδομένα για το οικονομικό έτος 2023):
- Η υποχρέωση αυτή επεκτείνεται σε όλες τις εισηγμένες εταιρείες ανεξαρτήτως μεγέθους (εκτός από τις πολύ μικρές) ενώ αυστηροποιούνται σημαντικά και οι απαιτήσεις.
- Ακόμη, οι εταιρείες πρέπει να δημοσιεύουν πιο λεπτομερή στοιχεία με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα δημοσιοποίησης εκθέσεων βιωσιμότητας, τα οποία γίνονται υποχρεωτικά.
- Οι Εκθέσεις Βιωσιμότητας θα πρέπει να διαθέτουν εξωτερική πιστοποίηση από ανεξάρτητους αξιολογητές ώστε να εξασφαλίζεται η ακρίβεια και η αξιοπιστία τους.
- Οι πληροφορίες που δημοσιοποιούνται πρέπει να «μαρκάρονται» ψηφιακά ώστε να είναι μηχανικά αναγνώσιμες και να τροφοδοτούν την κοινή ευρωπαϊκή βάση δεδομένων που προβλέπεται στο σχέδιο δράσης για την ενοποίηση των κεφαλαιαγορών.
- Και φυσικά, οι εταιρείες θα πρέπει να αναλάβουν συλλογική ευθύνη και να δημιουργήσουν τις κατάλληλες δομές στο κορυφαίο επίπεδο διοίκησης (ΔΣ) για τη συλλογή και τη δημοσιοποίηση ESG πληροφοριών.
Διπλή ουσιαστικότητα
Εξίσου σημαντικές είναι και οι εξελίξεις που αφορούν τις διεθνείς προσπάθειες για τη δημιουργία ενιαίων προτύπων δημοσιοποίησης μη χρηματοοικονομικών δεδομένων. Ένας τομέας που προβληματίζει ιδιαίτερα τις εταιρείες και τους επενδυτές αφού μέχρι στιγμής υπάρχουν πλήθος από πρότυπα (GRI, SASB, CDP, TCFD κλπ.) για τη συλλογή και δημοσίευση ESG δεδομένων, αλλά όχι ενιαία κριτήρια τα οποία θα μπορούν να συμβουλευτούν οι επενδυτές για να αξιολογήσουν και να συγκρίνουν την απόδοση των εταιρειών.
Για την κάλυψη αυτού του κενού αναπτύσσονται πρωτοβουλίες από διεθνείς οργανισμούς όπως οι G7, G20, International Financial Stability Board με στόχο την ανάπτυξη μια κοινής βάσης προτύπων για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών δεδομένων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει ότι θα ενσωματώσει την παραπάνω βάση – όταν συμφωνηθεί – στα δικά της πρότυπα, τα οποία ωστόσο θα είναι πιο αυστηρά και ενδελεχή για να καλύπτουν τις απαιτήσεις που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και το EUTaxonomy.
Ωστόσο, αυτό που διαφοροποιεί σημαντικά τα ευρωπαϊκά πρότυπα από τα υπόλοιπα είναι η λεγόμενη «διπλή ουσιαστικότητα» (doublemateriality). Η τελευταία απαιτεί από τις εταιρείες να καλύπτουν όχι μόνο τα ρίσκα που εγκυμονούν η κλιματική αλλαγή και η βιωσιμότητα για το παρόν και το μέλλον τους, αλλά και τον δικό τους αντίκτυπο στην κοινωνία και το περιβάλλον, καθώς και τις δράσεις που αναλαμβάνουν για να τον περιορίσουν.
Δεν αρκεί πλέον ένας Απολογισμός Βιωσιμότητας
Το ESG Reporting λοιπόν εισέρχεται σε μια νέα εποχή, γίνεται υποχρεωτικό για όλες τις εταιρείες, συνδέεται άρρηκτα με τις προοπτικές χρηματοδότησής τους, πρέπει να συντάσσεται επαγγελματικά, με βάση αυστηρά ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα και να είναι εξωτερικά πιστοποιημένο.
Κυρίως όμως οφείλει να ενημερώνει τους επενδυτές και το κοινό για το ακριβές αποτύπωμα της εταιρείας στο περιβάλλον και την κοινωνία και να υπογραμμίζει τη δέσμευση της να συμβάλλει έμπρακτα και με συγκεκριμένους και μετρήσιμους στόχους στην επίτευξη της αειφορίας.