«Οι δεσμεύσεις που μας περιμένουν είναι πολλές και βαριές» έγραψε σε email προς το προσωπικό της Τράπεζας τη Ιταλίας ο Φάμπιο Πανέτα, ο νέος διοικητής της που ανέλαβε την Τετάρτη από τον Ιγνάσιο Βίσκο, ο οποίος ολοκλήρωσε την 12ετή θητεία του. Είπε μάλιστα πως η κεντρική τράπεζα της χώρας θα πρέπει να είναι «ανοιχτή στην αλλαγή και την καινοτομία, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν στη διάρκεια σημαντικών στιγμών στην ιστορία της Τράπεζας της Ιταλίας».
Η ανάληψη καθηκόντων στην Banca d’Italia από το πρώην μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), όπου ήταν μέχρι πρότινος υπεύθυνος για το ψηφιακό ευρώ ακολούθησε τον διορισμό του, με διάταγμα του προέδου της Ιταλικής Δημοκρατίας τον Ιούλιο. Οι προσδοκίες είναι πολλές για τον υψηλόβαθμο γραφειοκράτη. Ο Πανέτα είχε διοριστεί στην ΕΚΤ στις αρχές του 2020, μετά από μία μακρά θητεία την ιταλική κεντρική τράπεζα και ήταν εδώ και καιρό ο προτιμητέος υποψήφιος για να διαδεχθεί τον Ιγνάσιο Βίσκο. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι τον είχε προσεγγίσει, όταν ανέλαβε τα καθήκοντά της, με την πρόταση να αναλάβει το υπουργείο των Οικονομικών, αλλά ο Πανέτα απέρριψε την πρόταση, προτιμώντας να μείνει μακριά από την κεντρική πολιτική σκηνή.
Αρχικά ο Βίσκο είχε εκπροσωπήσει την Ιταλία στην εκτελεστική επιτροπή της ΕΚΤ, συγκεκριμένα από τότε που αντικατέστησε τον Μάριο Ντράγκι ως κεντρικός τραπεζίτης της Ιταλίας στη διάρκεια της κορύφωσης της κρίσης χρέους το 2011. Δέχθηκε έντονη κριτική για το γεγονός πως δεν αντέδρασε αρκετά γρήγορα στην τραπεζική κρίση, αλλά υπήρξε σταθερός υπέρμαχος μίας υποστηρικτικής νομισματικής πολιτικής, την οποία ακολούθησε στο μεγαλύτερο μέρος της περασμένης δεκαετίας η ΕΚΤ.
Σε κάθε περίπτωση, η διαδοχή του Πανέτα στην ΕΚΤ δεν θα είναι χωρίς αναταράξεις, καθώς έχοντας την ευθύνη για το ψηφιακό ευρώ, η αποχώρησή του, σύμφωνα με αναλυτές, θα μπορούσε να διαταράξει ένα από τα πιο εμβληματικά πρότζεκτ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, για το οποίο μάλιστα η ΕΕ πρόκειται να δημοσιεύσει σύντομα νομοθετική πρόταση.
Το θέμα της ιταλικής διαδοχής στην εκτελεστική επιτροπή της ΕΚΤ
Πάντως η Ιταλία δεν έχει να ανησυχεί για το κρίσιμο ζήτημα της διαδοχής του Πανέτα στην εκτελεστική επιτροπή της ΕΚΤ που την αφορά: Το να παραμείνει η θέση σε Ιταλό εκπρόσωπο. Κι αυτό γιατί στις 15 Σεπτεμβρίου, οι 20 υπουργοί Οικονομικών των κρατών – μελών της Ευρωζώνης ενέκριναν τον διορισμό του υποδιοικητή της Τράπεζας της Ιταλίας, Πιέρο Τσιπολόνε. Η έγκριση του Eurogroup ήταν μόνο τυπική, αφού καμία άλλη χώρα πλην της Ιταλίας δεν είχε καταθέσει υποψηφιότητα.
Έτσι έληξαν οι ανησυχίες της Ρώμης για το ενδεχόμενο με την παραίτηση του Πανέτα από την ΕΚΤ, να χάσει η χώρα τον έλεγχο μιας από τις έξι κορυφαίες θέσεις στο συμβούλιο της ΕΚΤ.
Επισήμως οι θέσεις στο εκτελεστικό συμβούλιο της ΕΚΤ μοιράζονται με αξιοκρατικά κριτήρια, ανεξαρτήτως εθνικότητας. Όμως, μέχρι τώρα το εξαμελές συμβούλιο είχε μόνιμα εκπροσώπους από τις τέσσερις κορυφαίες οικονομικές δυνάμεις της Ευρωζώνης, δηλαδή τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, γεγονός που τους επέτρεπε να προωθούν και τα εθνικά τους συμφέροντα στη διαμόρφωση της πολιτικής της Τράπεζας.
Τελικά η παράδοση τηρήθηκε, όπως και το status quo, καθώς κανένα άλλο κράτος μέλος της Ευρωζώνης δεν δοκίμασε να διεκδικήσει το πόστο που χηρεύει με την αποχώρηση του Φάμπιο Πανέτα διασφαλίζοντας έτσι την επικράτηση Τσιπολόνε.
