Ιταλικό δικαστήριο καταδίκασε τον 75χρονο Ελβετό δισεκατομμυριούχο Στέφαν Σμιντχάινι (Stephan Schmidheiny) σε 12 χρόνια κάθειρξη, με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας από πρόθεση σε βαθμό κακουργήματος, που σχετίζεται με τον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων από έκθεση σε αμίαντο. Οι δικαστές στην πόλη Νοβάρα εξέδωσαν την ετυμηγορία έπειτα από περισσότερες από επτά ώρες διαβουλεύσεων, σύμφωνα με πολλαπλά ιταλικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία ανέφεραν ότι οι εισαγγελείς είχαν ζητήσει ισόβια κάθειρξη.
Ο Στέφαν Σμιντχάινι κρίθηκε ένοχος για την πρόκληση του θανάτου 392 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 60 εργαζομένων και περίπου 330 κατοίκων στη βόρεια πόλη Casale Monferrato, όπου είχε την έδρα της η εταιρεία του Eternit.
Η υπόθεση αφορούσε τη χρήση αμιάντου για την παραγωγή του Έτερνιτ, στη βιομηχανία του Καζάλε Μονφεράτο, έξω από το Τορίνο, μέχρι το οριστικό κλείσιμό της, το 1986. Επιστήμονες έχουν εξακριβώσει ότι η σκόνη με αμίαντο προκαλεί μεσοθηλίωμα, καρκίνο του πνεύμονα και πνευμονοκονίαση.
Ο αμίαντος έγινε δημοφιλής από τα τέλη του 19ου αιώνα και μετά, ως τρόπος ενίσχυσης του τσιμέντου. Αλλά η έρευνα αποκάλυψε αργότερα ότι η εισπνοή ινών αμιάντου μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή των πνευμόνων και καρκίνο. Σήμερα έχει απαγορευτεί σε μεγάλο μέρος του κόσμου.
Ο συνήγορος υπεράσπισης Astolfo di Amato δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων Adnkronos ότι θα ασκήσει έφεση, αλλά δήλωσε ότι η ομάδα του είναι ήδη «πολύ ικανοποιημένη» που η ετυμηγορία του δικαστηρίου για ανθρωποκτονία από αμέλεια σημαίνει ότι ο πελάτης του δεν μπορεί να θεωρηθεί δολοφόνος εκ προθέσεως.
Τα εργοστάσια του Schmidheiny είχαν χρησιμοποιήσει αμίαντο στην παραγωγή τσιμέντου μεταξύ της δεκαετίας του 1970 και της δεκαετίας του 1980. Έκλεισαν το 1986, αλλά οι εργαζόμενοι και οι κάτοικοι της περιοχής συνέχισαν να υφίστανται τις συνέπειες.
Σύμφωνα με την ιταλική νομοθεσία, μια πρωτοβάθμια καταδικαστική απόφαση, όπως αυτή που εκδόθηκε την Τετάρτη, μπορεί να προσβληθεί δύο φορές πριν η απόφαση καταστεί οριστική. Πριν από αυτό, οι κατηγορούμενοι που κρίνονται ένοχοι συνήθως δεν οδηγούνται στη φυλακή.
Η δίκη του για τα τέλη περιβαλλοντικής καταστροφής
Ο Στέφαν Σμιντχάινι δεν είναι η πρώτη φορά που βρέθηκε αντιμέτωπος με τη δικαιοσύνη. Το 2014 γλίτωσε από την πληρωμή εκατομμυρίων ευρώ σε πρόστιμα και αποζημιώσεις, σε μία άλλη δίκη που αφορούσε τέλη περιβαλλοντικής καταστροφής, η οποία όμως δεν προχώρησε λόγω παραγραφής της υπόθεσης.
Το story με τον αμίαντο
Σύμφωνα με την επίσημη βιογραφία του, ο Σμιντχάινι έθεσε τέλος στη χρήση αμιάντου από την εταιρεία το 1986. Πέντε χρόνια νωρίτερα, το 1981, ο Ελβετός μεγιστάνας, τότε πρόεδρος, ανακοίνωσε την πρόθεση της Eternit να εγκαταλείψει πλήρως την εμπλοκή της στην παραγωγή και διανομή αμιάντου, πολύ πριν από την πανευρωπαϊκή απαγόρευση του αμιάντου το 2005. Στη συνέχεια η Eternit εργάστηκε για την ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση ερευνών για την ανάπτυξη νέων μειγμάτων ινών που θα αντικαθιστούσαν τον αμίαντο. Το 1984 η πλειονότητα των προϊόντων της Eternit κατασκευάστηκε χωρίς αμίαντο.
Από το 2009, λόγω της εμπλοκής του στη βιομηχανική δυναστεία της οικογένειάς του και παρά τις προσπάθειές του να εξέλθει από τον αμίαντο, ο Σμιντχάινι εμπλέκεται σε δίκες στην Ιταλία, μία για περιβαλλοντική καταστροφή και μία για ανθρωποκτονία εκ προθέσεως, και οι δύο συνδέονται με τη χρήση αμιάντου στα εργοστάσια της Eternit.
Στην πρώτη δίκη καταδικάστηκε σε 16 χρόνια φυλάκιση στις 13 Φεβρουαρίου 2012. Στις 3 Ιουνίου 2013 η απόφαση που εκδόθηκε τον Φεβρουάριο όχι μόνο επιβεβαιώθηκε, αλλά και αυξήθηκε σε 18 χρόνια φυλάκισης για περιβαλλοντική ζημία από το Εφετείο του Τορίνο. Τον Νοέμβριο του 2014 κρίθηκε ότι είχε παρέλθει η προθεσμία παραγραφής. Το 2014 ο Σμιντχάινι αθωώθηκε από τις κατηγορίες για υποτιθέμενη αμελή συμπεριφορά στην Ιταλία. Το 2015 ξεκίνησε μια δεύτερη δίκη με την ονομασία Eternit Bis -υπερασπίστηκε την κατηγορία της ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως.
Στις 29 Νοεμβρίου 2016 οι κατηγορίες που διατυπώθηκαν στο Eternit Bis απορρίφθηκαν από το δικαστήριο του Τορίνο και η υπόθεση έκλεισε. Ορισμένες νομικές διαδικασίες σχετικά με ανθρωποκτονία εξ αμελείας είναι ακόμη δυνατές, π.χ. στο Βερτσέλι, στο Ρέτζιο Εμίλια, στη Νάπολη, καθώς και στο Τορίνο.
Ο Σμιντχάινι έχει τονίσει ότι η συμμετοχή του στον όμιλο Eternit έγινε πολύ πριν γίνουν κατανοητοί οι κίνδυνοι του αμιάντου για την υγεία και πολύ πριν απαγορευτεί η παραγωγή του στην Ιταλία -η απαγόρευση αυτή δεν έγινε πριν από το 1992. Παραδέχθηκε σε συνέντευξή του το 2015 ότι η πίεση από τις νομικές διαδικασίες στην Ιταλία τον είχε επηρεάσει βαθιά. Αργότερα, ωστόσο, αισθάνθηκε ότι η διαδικασία είχε γίνει παράλογη, ιδίως αφότου ένας Ιταλός δικαστής τον συνέκρινε με τον Χίτλερ και τις ενέργειές του. Πέρα από τις προαναφερθείσες νομικές διαδικασίες, δημιούργησε ταμεία για τα θύματα ασθενειών που σχετίζονται με τον αμίαντο στη Νότια Αφρική και την Ιταλία, καθώς στις χώρες αυτές δεν υπήρχε διάδοχος εταιρεία της Eternit, η οποία θα μπορούσε να αναλάβει τις οικονομικές συνέπειες της έκθεσης στον αμίαντο.
Τον Μάιο του 2019 ο Σμιντχάινι, πρώην μεγαλομέτοχος της ιταλικής εταιρείας αμιάντου Eternit Genova, καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκισης από δικαστήριο του Τορίνο για τον θάνατο δύο εργαζομένων.
Η απόφαση σηματοδοτεί την τελευταία ανατροπή σε μια δεκαετή μάχη μεταξύ του Σμιντχάινι, της ιταλικής κυβέρνησης, των πρώην εργαζομένων της Eternit και των κατοίκων των πόλεων που βρίσκονται κοντά στα εργοστάσια αμιάντου της εταιρείας. Ο εισαγγελέας Τζιανφράνκο Κολάτσε δήλωσε ότι η απόφαση είναι το πρώτο βήμα για τη δημιουργία δεδικασμένου σχετικά με τους θανάτους από καρκίνο και πνευμονικές παθήσεις, οι οποίες μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να αναπτυχθούν μετά την επαφή με ίνες αμιάντου.
