THEPOWERGAME
Λύση σε ένα από τα βασικά θέματα που απασχολούν την βιομηχανία τροφίμων και τους καταναλωτές, τη διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας των ψαριών καθ’ όλη την διαδρομή τους από την αλίευση, φιλοδοξεί να δώσει ένα έξυπνο σύστημα καταγραφής και αποθήκευσης δεδομένων που παράγονται στα διαφορετικά στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας ψαριών, το οποίο αναπτύσσουν Έλληνες επιστήμονες σε συνεργασία με συναδέλφους τους από πανεπιστήμια της Νορβηγίας και της Ισλανδίας.
Το σύστημα αναπτύσσεται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου TraceMyFish, που συγκαταλέγεται στα 10 έργα που χρηματοδοτούνται από το Blue Bio Cofund, ένα fund που χρηματοδοτεί έργα έρευνας και ανάπτυξης (R & D) στο τομέα της μπλε βιο-οικονομίας. Από την Ελλάδα στην κοινοπραξία του έργου μετέχουν η start-up SCIO, που ασχολείται με καινοτόμες λύσεις στον τομέα της αγρο-διατροφής, ο Chief Operations Officer της οποίας, κ. Παναγιώτης Ζέρβας είναι συντονιστής, και το Εργαστήριο Μικροβιολογίας & Βιοτεχνολογίας Τροφίμων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών με τον καθηγητή, κ. Γεώργιο-Ιωάννη Νυχά. Μετέχουν επίσης ερευνητές από το Τμήμα Βιοτεχνολογίας και Επιστήμης Τροφίμων του Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας της Νορβηγίας και την Σχολή Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Πανεπιστημίου της Ισλανδίας.
Αποκρυπτογραφώντας «στιγμιότυπα» της ζωής των ψαριών
«Πρόκειται για μια εξαιρετικά διαφορετική ιδέα από την τρέχουσα πρακτική που εφαρμόζεται από τη βιομηχανία αλιευμάτων και γενικά από τη βιομηχανία τροφίμων αλλά και των ελεγκτικών αρχών. Για την υλοποίηση της, απαιτείται η συνέργεια διαφορετικών επιστημονικών πεδίων όπως μαθηματικοί, επιστήμονες τροφίμων, αναλυτές δεδομένων, μικροβιολόγοι τροφίμων», επισημαίνει ο κ. Γεώργιος-Ιωάννης Νυχάς και εξηγεί:
«Η εφαρμογή στηρίζεται στο συνδυασμό μετρήσεων του αποτυπώματος των ψαριών τα οποία έχουν συντηρηθεί σε πολύ διαφορετικές συνθήκες και συσκευαστεί με κλασσικές και σύγχρονες συσκευασίες, που ανακτώνται από αισθητήρες (δονητική φασματοσκοπία ή χημείας επιφανειών). Αυτές οι μετρήσεις, ας τις ονομάσουμε «στιγμιότυπα» της ζωής των ψαριών, με τη συνδρομή της μηχανικής μάθησης που λειτουργεί ως αποκρυπτογράφος των «στιγμιότυπων» μας ενημερώνουν για την ποιότητα / νοθεία και την ασφάλεια τους»
Το σύστημα θα «τρέξει» πιλοτικά σε σολομό, βακαλάο και λαβράκι
«Το σύστημα θα τρέξει πιλοτικά για το 2022 και το 2023 σε τρεις χώρες (Νορβηγία, Ισλανδία και Ελλάδα) για τρία είδη ψαριών (Ατλαντικό Σολομό, Ατλαντικό Βακαλάο και Μεσογειακό Λαβράκι) με σκοπό να βελτιστοποιήσουμε τους αλγορίθμους μας ώστε να προσεγγίσουν τα αποτελέσματα των εργαστηριακών αναλύσεων τα οποία απαιτούν χρόνο και κόστος. Στην συνέχεια και με βάση τα πιλοτικά αποτελέσματα θα προχωρήσουμε σε εμπορική αξιοποίηση του», επισημαίνει από την πλευρά του ο κ. Παναγιώτης Ζέρβας.
Πώς λειτουργεί το TraceMyFish
Το TraceMyFish στοχεύει στην ανάπτυξη ενός έξυπνου συστήματος καταγραφής και αποθήκευσης δεδομένων που παράγονται στα διαφορετικά στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας ψαριών με σκοπό την συνεχή και σε πραγματικό χρόνο (real time) αποτίμηση της ποιότητας τους. Τα δεδομένα παράγονται τόσο από συμβατικές συσκευές καταγραφής όσο και από καινοτόμες φορητές συσκευές σάρωσης που ενσωματώνουν σπεκτροφωτόμετρα (spectroscopic sensors), τα οποία αναγνωρίζουν τυχόν βιολογικές/χημικές αλλοιώσεις στα ψάρια μετρώντας την συγκέντρωση συγκεκριμένων ουσιών που αναπτύσσονται. Τα δεδομένα που συλλέγονται συνοδεύουν το προϊόν καθ’ όλη της διαδρομής του στην αλυσίδα και είναι άμεσα προσβάσιμα μέσω της χρήσης έξυπνων γραμμωτών κωδικών (barcodes).
Επιπρόσθετα, τα εν λόγω δεδομένα τροφοδοτούν έξυπνους αλγορίθμους μηχανικής μάθησης με σκοπό την έγκαιρη και έγκυρη πρόβλεψη κινδύνου για τυχόν αλλοιώσεις σε ψάρια σε διαφορετικά στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού. Οι αλγόριθμοι αναπτύσσονται και εκπαιδεύονται σε συνδυασμό με πραγματικές εργαστηριακές μικροβιολογικές αναλύσεις που πραγματοποιούνται σε συγκεκριμένα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας από εξειδικευμένες ομάδες που συμμετέχουν στο έργο.
Το ολοκληρωμένο σύστημα που υλοποιείται δίνει την δυνατότητα σε προϊόντα ψαριού να φέρουν έξυπνους γραμμωτούς κώδικες (barcodes) που καταγράφουν διαφορετικές παραμέτρους (όπως θερμοκρασία, υγρασία κλπ.) σχετικές με τις συνθήκες μεταφοράς και αποθήκευσης των ψαριών από την αλίευση μέχρι και την κατανάλωση. Τα δεδομένα καθώς και τα αποτελέσματα της ανάλυσής τους θα είναι άμεσα διαθέσιμα μέσω της πλατφόρμας του TraceMyFish, η οποία μέσω της χρήσης blockchain τεχνικών εξασφαλίζει την προστασία αλλά και την ακεραιότητα των μετρήσεων.
Εύκολη και αξιόπιστη πρόσβαση σε πληροφορίες
Με αυτό τον τρόπο θα δίνεται η δυνατότητα σε επαγγελματίες του χώρου όπως υπεύθυνους ποιότητας σε εταιρείες παραγωγής / μεταποίησης ψαριών, στους υπεύθυνους των ελεγκτικών αρχών αλλά και καταναλωτές να έχουν εύκολη και αξιόπιστη πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες ανά πάσα στιγμή με σκοπό την κατάλληλη λήψη αποφάσεων ανά περίπτωση.
Η κοινοπραξία του έργου ευελπιστεί ότι από τα αποτελέσματα του έργου θα ωφεληθεί έμμεσα ο καταναλωτής αν αυτά υιοθετηθούν από την βιομηχανία τροφίμων και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς διαφόρων κρατών, αλλά φυσικά και ο τομέας των ιχθυοκαλλιεργειών που θα αξιολογεί μέσα σε λίγα λεπτά τη διάρκεια ζωής των προϊόντων της και την ποιότητά τους προτού φτάσουν στα ράφια ή στο εμπόριο.