Ακόμα και ο ηγέτης της πιο ισχυρής χώρας του κόσμου, ο Ντόναλντ Τραμπ, αναγκάστηκε να επιδοθεί στο «σπορ» της «κωλοτούμπας» και να αφήσει για αργότερα τις αποφάσεις «με ένα νόμο και ένα άρθρο». Γίνονται και εκτός Ελλάδας αυτά; Γίνονται!
Γιατί είναι εύκολο να αποφασίζεις πρωταπριλίατικα μέτρα για την «ημέρα της απελευθέρωσης των ΗΠΑ» αλλά δεν πέρασαν ούτε τρεις εβδομάδες που, στο μεταξύ, μεσολάβησαν: δραμστικές πτώσεις στα Χρηματιστήρια, απορρύθμιση των εφοδιαστικών αλυσίδων, αντιδράσεις από πολυεθνικές-γίγαντες αλλά και κυβερνήσεις κρατών και, πάνω απ’ όλα, η επαπειλούμενη αύξηση των επιτοκίων. Εκεί η σεμνή τελετή που μετά βαΐων και κλάδων κήρυξε ο Αμερικανός Πρόεδρος έλαβε ένα σεμνό τέλος-προσωρινά έστω. Γιατί όταν αυξάνονται τα επιτόκια των ομολόγων, που εξυπηρετείς και οφείλεις να ανανεώσεις, τότε μαζεύουμε και καμιά ταρίφα πίσω, όπως-όπως.
Ζούμε σε έναν παγκοσμιοποιημένο πλανήτη. Πιο παγκοσμιοποιημένος, δεν γίνεται. Το να υψώσεις τείχη προστατευτισμού στις ΗΠΑ έναντι του υπόλοιπου κόσμου, γίνεται σταδιακά αντιληπτό ότι θα βλάψει πρωτίστως τις ΗΠΑ. Μήπως ο πόλεμος των δασμών με την Κίνα θα υποτάξει το Πεκίνο στις ορέξεις του Τραμπ; Εδώ φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη. Ελλείμματα, πλεονάσματα, τεχνογνωσίες, πολυεθνικές-όλα είναι μπλεγμένα σε ένα κουβάρι ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες δυνάμεις του πλανήτη. Η Apple, η εταιρεία-σύμβολο για την Αμερική, συναρμολογεί τα προϊόντα της εκτός συνόρων και απασχολεί περί τα 6 εκατομμύρια εργαζόμενους στις επιμέρους χιλιάδες επιχειρήσεις που είναι διάσπαρτες στην Κίνα. Είναι αδιανόητο για τον Τιμ Κουκ, να ευθυγραμμιστεί με τις εμμονές του Ντόναλντ Τραμπ και να μεταφέρει το τεράστιο αυτό επιχειρηματικό-τεχνολογικό σύμπλεγμα σε κάποια έρημο του Τέξας. Και δεν είναι μόνο η Κίνα. Με το πέρασμα των ημερών, όλα σχετικοποιούνται και οι «κανονιές» των δασμών μετατρέπονται σε πεδίο διαβούλευσης. Παράδειγμα, οι δασμοί κατά της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας. Δεν πέρασαν πολλές μέρες για να αποκαλυφθεί ότι οι ΗΠΑ δεν εισάγουν μόνο αυτοκίνητα από την Ευρώπη αλλά, σε κρίσιμο βαθμό, αυτά παράγονται σε μονάδες εντός της αμερικανικής επικράτειας. Έτσι φτάσαμε από την αρχική αδιαλλαξία και τιμωρητική διάθεση σε έναν κύκλο διαπραγματεύσεων, οι οποίες κατά τον οικονομικό σύμβουλο του Λευκού Οίκου Κέβιν Χάσετ, έχουν σημειώσει «τεράστια πρόοδο». Για να προσθέσει: «Θα είναι πολύ καλό για τους Αμερικανούς εργαζόμενους, ειδικά τους Αμερικανούς εργαζομένους στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας». Είναι η στιγμή που ο κ. Χάσετ… ανακαλύπτει την Αμερική!
Δεν ξέρουμε πού θα καταλήξει αυτό το «εμπρός-πίσω» του Ντόναλντ Τραμπ με τους δασμούς. Σίγουρα πάντως όχι όπως το φανταζόταν πριν από λίγες μόλις εβδομάδες. Ο κόσμος είναι πολύπλοκος, οι αλληλεξαρτήσεις μεγάλες, τα χρέη τεράστια και πάνω από όλα, ο κίνδυνος της αύξησης των επιτοκίων στα ομόλογα αμείλικτος.
Αν όμως η «κωλοτούμπα» χαρακτηρίζει ολόκληρη την παράσταση με την επιβολή δασμών-που μετατρέπεται σε ένα ατελείωτο παγκόσμιο δούναι και λαβείν σε όλα τα επίπεδα-, μια άλλη πατέντα αυτή της λύσης κομβικών προβλημάτων «με ένα νόμο και ένα άρθρο» βρίσκεται στα αζήτητα, σε ό,τι αφορά στον πόλεμο στην Ουκρανία. «Μπορώ να το τελειώσω σε μια μέρα» έλεγε προεκλογικά ο Ντόναλντ Τραμπ, αλλάζοντας εντελώς την αμερικανική προσέγγιση στο κρίσιμο αυτό πρόβλημα, με επίθεση φιλίας στον Πούτιν και αφόρητη πίεση στον Ζελένσκι. Έχουν περάσει ήδη τρεις μήνες από την εγκατάστασή του στον Λευκό Οίκο και μόνο φως δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα. Ο φονικός βομβαρδισμός στην ουκρανική πόλη Σούμι την περασμένη Κυριακή, μπορεί να χαρακτηρίστηκε ως «λάθος» από τον Τραμπ, έδειξε όμως για μια ακόμη φορά τις προθέσεις του Ρώσου Προέδρου να επιβάλει τη δική του ατζέντα σε πιθανή λήξη του πολέμου για τα μεγαλύτερα δυνατά γεωπολιτικά οφέλη. Την ίδια ώρα, ένα χάος επικρατεί σε διάφορα επίπεδα διαβουλεύσεων και προτάσεων. Οι συζητήσεις το Ριαντ για ανακωχή έχουν βαλτώσει, προτάσεις για λύσεις ακούγονται όπως αυτή του Βερολίνου μετά τη λήξη του πολέμου το 1945, συζητείται η άτυπη κατοχύρωση των εδαφών που έχει καταλάβει η Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία, ενώ σε εξέλιξη είναι το παζάρι για το πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια αλλά και τις σπάνιες γαίες, που επιθυμεί ο Τραμπ ως αντάλλαγμα στην αμερικανική βοήθεια στο Κίεβο. Κάθε μέρα που περνάει το πρόβλημα όχι μόνο δεν λύνεται σε ένα 24ωρο αλλά περιπλέκεται, ενισχύοντας τους φόβους της Ευρώπης για μια ρωσική απειλή, που οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες οριοθετούν να εκδηλωθεί μέχρι το 2030…
Είναι φανερό ότι τα «φιρμάνια» του Λευκού Οίκου δεν μεταφράζονται σε άμεσες εφαρμογές, αντίθετα, προσκρούουν σε μια περίπλοκη παγκόσμια τάξη πραγμάτων, που ναι μεν έχει διαταραχτεί σοβαρά με τις αποφάσεις του Αμερικανού Προέδρου, δεν σημαίνει όμως ότι είναι εύκολο να αποδομηθεί εν μια νυκτί. Κανείς βεβαίως δεν είναι σε θέση να προεξοφλήσει ότι οι παλινωδίες του Αμερικανού Προέδρου, οι αναστολές των δασμών και οι απειλές για εκ νέου επιβολή τους έχουν φτάσει στο τέλος τους. Μάλλον για την αρχή μιας αλυσίδας επιλογών μιλάμε, που όμως τώρα ξέρουμε ότι δεν λύνονται απλώς με διατάγματα από το Λευκό Οίκο.
