Με δημοσίευση δικού της χάρτη στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης αντέδρασε η Άγκυρα στην πράξη συγκρότησης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ) που εξέδωσε η Ελλάδα. Η ΕΧΣΘΧ ορίζει για πρώτη φορά τους κανόνες για την οργάνωση του θαλάσσιου χώρου της χώρας, οριοθετεί λεπτομερώς τις χρήσεις των θαλάσσιων ζωνών και ουσιαστικά υλοποιεί τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ και το Διεθνές Δίκαιο.
Ο χάρτης που δημοσίευσε η τουρκική πλευρά δεν είναι επίσημος και υποστηρίζει ότι τα νησιά δεν δικαιούνται θαλάσσιες ζώνες και συνεπώς η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας /ΑΟΖ πρέπει να γίνει στη μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών Ελλάδας και Τουρκίας. Όπως φαίνεται, η Άγκυρα σκοπεύει να προχωρήσει στη σύνταξη δικού της θαλάσσιου χωροταξικού χάρτη για τη «Γαλάζια Πατρίδα», με τον οποίο επιχειρεί να κατοχυρώσει τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Milliyet, έχει εκπονηθεί «επιστημονικός» χάρτης που αποτυπώνει τα «σύνορα» Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο, βασισμένος στη μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών. Με βάση την εφημερίδα, η Τουρκία επιλέγει τη μέση γραμμή του Αιγαίου ως σύνορο, διεκδικώντας τη μία πλευρά του πελάγους. Σημειώνεται ότι ο εν λόγω χάρτης δεν είχε κυκλοφορήσει στα τουρκικά ΜΜΕ, ενώ ούτε η Millyet τον είχε συμπεριλάβει στο δημοσίευμά της παρά το γεγονός ότι αναφερόταν σε αυτόν. Στην συνέχεια ωστόσο και μετά την ανακοίνωση του Θαλασσίου Χωροταξικού Χάρτη από την Ελλάδα, το δημοσίευμα τροποποιήθηκε και ο χάρτης συμπεριελήφθη.
Η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ
Από την πλευρά του, το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας απορρίπτει ως «μονομερή» τα όσα αποτυπώνονται στον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ) που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα η ελληνική πλευρά. Συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι οι ελληνικές αξιώσεις δεν έχουν νομικές συνέπειες για την Άγκυρα και πως παραβιάζουν περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Αφήνει, πάντως, ανοιχτό παράθυρο για συνεργασία με την Ελλάδα στο Αιγαίο.
«Kάποιες από τις περιοχές που καθορίζονται στον Θαλάσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό που έχει δηλώσει η Ελλάδα σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ παραβιάζουν τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της χώρας μας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Τονίζουμε για άλλη μια φορά ότι οι μονομερείς ενέργειες και διεκδικήσεις της Ελλάδας δεν θα έχουν καμία νομική συνέπεια για τη χώρα μας» αναφέρει η ανακοίνωση.
«Υπενθυμίζουμε ότι πρέπει να αποφεύγονται μονομερείς ενέργειες σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος, ότι το διεθνές δίκαιο ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των παράκτιων κρατών σε αυτές τις θάλασσες, μεταξύ άλλων σε περιβαλλοντικά θέματα, και ότι στο πλαίσιο αυτό η χώρα μας είναι πάντα έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα στο Αιγαίο Πέλαγος» καταλήξει το τουρκικό ΥΠΕΞ.
#BREAKING Türkiye reiterates that Greece’s unilateral actions, claims on maritime spatial planning will have no legal consequences for Ankara, says Turkish Foreign Ministry pic.twitter.com/eHoVGak44s
— Anadolu English (@anadoluagency) April 16, 2025
Η Ελλάδα αποκτά Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό
Η ΕΧΣΘΧ που εξέδωσε η Αθήνα συνιστά σημαντική πρωτοβουλία, καθώς για πρώτη φορά η χώρα μας θέτει τους κανόνες για την οργάνωση του θαλάσσιου χώρου. Ο ΘΧΣ συνιστά ένα ολιστικό χωροταξικό πλαίσιο και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ανάπτυξη γαλάζιας και κυκλικής οικονομίας, αποτυπώνοντας με ευκρίνεια τις ανθρώπινες δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιούνται σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας μας, με σεβασμό στην αδήριτη ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος.
Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε κατά την εκπόνηση της ΕΧΣΘΧ συνέθεσε συχνά αντικρουόμενες κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, προκειμένου να υπηρετήσει μια σειρά αλληλένδετους στόχους, όπως η κλιματική ανθεκτικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα των ενάλιων αρχαιοτήτων, η βελτίωση και προστασία των θαλάσσιων μεταφορών, η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της χώρας, η ιχθυοκαλλιέργεια και η ενίσχυση των διασυνοριακών έργων κοινού ενδιαφέροντος. Ο ΘΧΣ λαμβάνει υπόψη τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων και αποδίδει έμφαση στη διαβούλευση και συνδιαμόρφωση των προτεραιοτήτων ανά περιφέρεια, μέσα από τη συγκρότηση Θαλάσσιων Χωροταξικών Πλαισίων.
Με τον ΘΧΣ και την ΕΧΣΘΧ, η Ελληνική Πολιτεία για πρώτη φορά οριοθετεί λεπτομερείς χρήσεις των θαλάσσιων ζωνών της, υλοποιώντας την υποχρέωση που απορρέει από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ και ασκώντας τα δικαιώματα που πηγάζουν από το Διεθνές Δίκαιο.
6 ερωταπαντήσεις σχετικά με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό
- Τι είναι ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός;
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) αποτυπώνει τις ανθρώπινες δραστηριότητες σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας μας, με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος σ’ αυτές.
Ταυτόχρονα, προσδιορίζει τη συμβατότητα και την παράλληλη ανάπτυξη των δραστηριοτήτων αυτών, με γνώμονα πάντοτε τη βιώσιμη ανάπτυξη των θαλασσίων περιοχών και την αξιοποίηση των θαλάσσιων πόρων. Το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού καθορίστηκε σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, ιδίως δε με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Η διαδικασία αυτή προβλέπεται στην οδηγία 2014/89/ΕΕ και εκπληρώνεται, με αυτόν τον τρόπο, η ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας μας. Η ορθή μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας, τη βιώσιμη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων και τη διατήρηση υγιών θαλάσσιων οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η οδηγία αυτή δεν θίγει τα κυριαρχικά δικαιώματα και τη δικαιοδοσία των κρατών μελών επί των θαλάσσιων υδάτων, τα οποία απορρέουν από τις σχετικές διατάξεις του διεθνούς δικαίου, ιδίως δε από την UNCLOS.
- Ποιος είναι ο στόχος του;
Η οργάνωση του θαλάσσιου χώρου, η ομαλή αλληλεπίδραση χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Κατά την εκπόνηση του ΘΧΣ θα ληφθούν υπόψη κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές παράμετροι, για δραστηριότητες όπως:
- η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής -μεταξύ άλλων- διά του ορισμού θαλάσσιων πάρκων,
- η διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα των ενάλιων αρχαιοτήτων,
- η βελτίωση και προστασία των θαλάσσιων μεταφορών,
- η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη,
- η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της χώρας και ιδιαίτερα των δυνητικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, αλλά και των υπεράκτιων αιολικών μας πάρκων,
- η ιχθυοκαλλιέργεια,
- η ενίσχυση των διασυνοριακών υποδομών κοινού ενδιαφέροντος με άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της άμεσης περιφέρειάς της.
Με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό δίνεται η δυνατότητα μιας συντεταγμένης -και όχι αποσπασματικής- οριοθέτησης ανθρώπινων δραστηριοτήτων.
Η ορθή μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας, τη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων πόρων και τη διατήρηση υγιών θαλάσσιων οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Σε συνέχεια των στρατηγικών προτεραιοτήτων που έθεσε ο πρωθυπουργός στο 9ο «Our Ocean Conference», ο Σχεδιασμός αποτελεί μέρος μιας ολιστικής πολιτικής χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας σε θάλασσα και στεριά, που προοδευτικά υλοποιείται από την ελληνική κυβέρνηση.
- Γιατί κατατίθεται τώρα ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός;
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αποτελεί έναν Οδικό Χάρτη αξιοποίησης των θαλάσσιων πόρων μας. Συνεπώς, η σχεδίασή του αποτέλεσε αντικείμενο μακράς διαβούλευσης με συναρμόδια υπουργεία, φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και με τις τοπικές κοινωνίες. Ο ΘΧΣ αποκτά ακόμα μεγαλύτερη αξία, αν συνυπολογιστεί ότι η χώρα μας διαθέτει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα περισσότερα καταγεγραμμένα νησιά.
- Γιατί χωρίστηκε ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός σε 4 χωρικές ενότητες;
Γιατί, με αυτόν τον τρόπο, απεικονίζεται η διοικητική διάρθρωση των αντίστοιχων Περιφερειών. Θα ακολουθήσει η έκδοση των αντίστοιχων θαλάσσιων χωροταξικών πλαισίων, όπως συνέβη και με τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια (12 από τα συνολικά 13 έχουν ήδη δημοσιευθεί, ενώ δρομολογείται και το 13ο).
- Πού δημοσιεύεται ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός; Πώς θα ενημερωθούν οι πολίτες;
Δημοσιεύεται σε ΦΕΚ, όπως προβλέπεται στην Ελλάδα, ενημερώνεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και αναρτάται στις σχετικές διαδικτυακές πλατφόρμες της. Παράλληλα, θα υπάρξουν και δράσεις ενημέρωσης από το ΥΠΕΝ.
- Έχει γεωπολιτική σημασία ο ΘΧΣ;
Το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού καθορίστηκε σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία της Ένωσης και με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, ιδίως, δε, με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της Ε.Ε. τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, δηλαδή πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών.
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός υλοποιεί μία σειρά από ευρωπαϊκές στρατηγικές και αποτελεί τμήμα του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Η Ανακοίνωση ΚΥΣΕΑ
Συνεδρίασε σήμερα υπό τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ).
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης έγινε ενημέρωση από τους Υπουργούς Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη και Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου για την εθνική στρατηγική για τον θαλάσσιο χώρο και την κατάρτιση και εξειδίκευση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού.
Επίσης, συζητήθηκε και εγκρίθηκε ο Μακροπρόθεσμος Προγραμματισμός Αμυντικών Εξοπλισμών των Ενόπλων Δυνάμεων για την περίοδο 2025-2036.
H συνεδρίαση ολοκληρώθηκε με δηλώσεις του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια.
Συγκεκριμένα, ο υπουργός ανέφερε:
«Με ιδιαίτερη έκπληξη, παρατήρησα τις τελευταίες δύο μέρες ανακοινώσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης ότι δεν έτυχαν ενημέρωσης ως προς το θέμα της τέταρτης φρεγάτας Belharra.
Νομίζω ότι στην παρουσία μου, τόσο στο υπουργείο Εξωτερικών όσο και στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, θα μπορούσα ίσως να κατηγορηθώ για υπερβολική ενημέρωση, πάντως όχι για μη ενημέρωση.
Η υπόθεση της τέταρτης φρεγάτας αναγράφεται και περιλαμβάνεται στη δομή δυνάμεων, η οποία πέρασε από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων. Μάλιστα, με πιθανή ημερομηνία παράδοσής της, αν υπογραφεί η σχετική σύμβαση. (…)
Θα ήθελα, λοιπόν, να παρακαλέσω τα ζητήματα της υπαρξιακής αγωνίας των κομμάτων να μένουν εκτός των θεμάτων της Εθνικής Άμυνας.
Η Εθνική Άμυνα είναι κάτι στο οποίο πρέπει να ομονοούμε και να συνεννοούμαστε.
Έχω δηλώσει ξεκάθαρα προς τη Βουλή των Ελλήνων ότι είμαι στην διάθεση οποιουδήποτε, οποτεδήποτε για ενημέρωση, είτε κόμματος, είτε βουλευτή. Και έχουμε επίσης ανακοινώσει πολύ συγκεκριμένη σειρά μέτρων διαφάνειας, στα οποία ουδέν προσετέθη από οιονδήποτε κόμμα της Βουλής».
