Σε… κινούμενη άμμο παραπέμπουν οι μετακινήσεις των ψηφοφόρων του Κέντρου το τελευταίο διάστημα, προσθέτοντας με τον τρόπο αυτό νέα δεδομένα ρευστότητας και αβεβαιότητας σε ό,τι αφορά τη συνοχή των κομμάτων. Οι μετατοπίσεις αν και δύσκολα ανιχνεύονται είναι και ένα βαρόμετρο των αντοχών αλλά και της φθοράς των πολιτικών σχηματισμών, ενώ και εδώ δεν λείπουν οι ανατροπές και οι εκπλήξεις.
Αν η ΝΔ κατόρθωσε με το άνοιγμά της στο χώρο του Κέντρου να κυριαρχήσει πολιτικά, κερδίζοντας δύο φορές την αυτοδυναμία, μετά το 2023 τα πράγματα δυσκόλεψαν. Μάλιστα, στις ευρωεκλογές του 2024, η πτώση του ποσοστού της ΝΔ κατά δέκα και πλέον ποσοστιαίες μονάδες αποδόθηκε κυρίως σε απώλειες στο χώρο του Κέντρου. Συνηγόρησε στην άποψη αυτή και η αποχή-ρεκόρ της τάξης του 60% στις ευρωεκλογές. Είναι όμως έτσι;
Μετεκλογικά, οι εσωκομματικές διεργασίες στο ΠΑΣΟΚ και η επανεκλογή του Νίκο Ανδρουλάκη ως Προέδρου του Κινήματος έδωσε μια ανέλπιστη ώθηση στα ποσοστά του, με την προοπτική του 20% να μοιάζει εφικτή. Ήταν ταυτόχρονα και η πολυδιάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ που έφερε το ΠΑΣΟΚ κοινοβουλευτικά στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τότε, για πρώτη φορά, το ΠΑΣΟΚ εμφάνιζε να υπερέχει της ΝΔ στην διείσδυσή του στο χώρο του Κέντρου.
Όλα αυτά άλλαξαν με δραματικό τρόπο στην αρχή της νέας χρονιάς. Οι θυελλώδεις πολιτικές εξελίξεις, με αποκορύφωνα τις μεγάλες συγκεντρώσεις για την τραγωδία των Τεμπών, στρίμωξαν πολιτικά τη ΝΔ, που είχε σοβαρές απώλειες, αλλά ταυτόχρονα έπληξαν και το ΠΑΣΟΚ, με αποτέλεσμα σήμερα, δημοσκοπικά, να είναι στην τρίτη θέση, πίσω από την Πλεύση Ελευθερίας. Συνεπώς το ερώτημα που ανακύπτει είναι, τι απέγινε ο προνομιακός για τα δύο αυτά κόμματα χώρος του Κέντρου; Είναι δυνατόν να… εξαϋλώθηκε;
Στην ανάλυση της πρόθεσης ψήφου στην έρευνα της MARC (27/3-1/4/2025), το 28,9% αυτών που αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώοι επιλέγουν τη ΝΔ, σε αντίθεση με το 16,7% που επιλέγουν ΠΑΣΟΚ. Αυτή η τάση ήταν ανάστροφη-με ελαφρά αλλά διακριτή υπεροχή του ΠΑΣΟΚ- στο τέλος του 2024. Η έκπληξη όμως-δυσάρεστη για τη Χαριλάου Τρικούπη-έρχεται στο φάσμα εκείνων που αυτοτοποθετούνται ως κεντροαριστεροί. Αν και το ΠΑΣΟΚ προηγείται στις προτιμήσεις τους με 26,5% νιώθει καυτή την ανάσα της Πλεύσης Ελευθερίας, με 25,5%! Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει χάσει πλέον μεγάλο μέρος της επιρροής του στο χώρο αυτό με ποσοστό 13,1%.
Δύο είναι τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν. Πρώτον, ότι η ΝΔ καταγράφει τις βασικές της απώλειες προς τα δεξιά της αλλά και προς την Πλεύση Ελευθερίας, ενώ διατηρεί σε αξιόλογο βαθμό τα ερείσματά της στο χώρο του Κέντρου. Το ΠΑΣΟΚ χάνει δυνάμεις στο χώρο αυτό αλλά διατηρεί το προβάδισμα στους αυτοπροσδιοριζόμενους ως κεντροαριστερούς, με εντυπωσιακή όμως διείσδυση του κόμματος της κ. Κωνσταντοπούλου. Ωστόσο, ένα ενθαρρυντικό σημάδι για το ΠΑΣΟΚ είναι πως δεν είναι οι απώλειες προς την Πλεύση Ελευθερίας που το αποδυναμώνουν αλλά κυρίως η αποστασιοποίηση των ψηφοφόρων του που δηλώνουν αναποφάσιστοι σε ποσοστό 18,3%.
Μια άλλη πληγή που καθηλώνει το ΠΑΣΟΚ είναι ο βαθύς διχασμός σε ό,τι αφορά τις συμμαχίες ή την αυτόνομη πορεία του. Στην έρευνα της GPO (7/4/2025), το 43,8% των οπαδών του ΠΑΣΟΚ προκρίνει συνεργασία με τα κόμματα της Αριστεράς ενώ το 47,9% την απορρίπτει, προκρίνοντας αυτοδύναμη πορεία. Ο διχασμός αυτός είναι βασικός παράγοντας για την απώθηση κεντρώων δυνάμεων που θα επιθυμούσαν μια πιο ξεκάθαρη στάση της ηγεσίας του κόμματος.
Ωστόσο η έκπληξη στο χώρο του Κέντρου ακούει στο όνομα Πλεύση Ελευθερίας. Στην ίδια έρευνα της MARC για το χώρο του Κέντρου, το κόμμα της κ. Κωνσταντοπούλου κερδίζει το 14,1% όλων όσοι αυτοχαρακτηρίζονται ως Κεντρώοι, δηλαδή μόλις δυόμισι ποσοστιαίες μονάδες πίσω από την επιρροή του ΠΑΣΟΚ. Άλλη μια έκπληξη εμφανίζεται στην ανάλυση του ποσοστού της Πλεύσης Ελευθερίας που, θυμίζουμε, αναρριχήθηκε στο 13,7%, ενώ τον περασμένο Ιανουάριο ήταν μόλις 4,2%. Μια απόπειρα ανάλυσης του ποσοστού αυτού, μια ακτινογραφία δηλαδή των «πιστεύω» αυτών που επιλέγουν Πλεύση Ελευθερίας δείχνει ότι ένα 24,1% αυτοχαρακτηρίζεται ως κεντρώος ή κεντροδεξιός! Ακόμα το 28,5% προέρχεται από την αριστερά, ενώ ένας δείκτης ότι το κόμμα αυτό εισπράττει από παντού είναι και το 23,7%, που εμφανίζεται χωρίς ταύτιση με κάποια τάση του πολιτικού φάσματος.
Το συμπέρασμα είναι πως η ΝΔ αν και λαβωμένη δίνει μάχη και κρατά όχι ασήμαντο μέρος των δυνάμεών της στο Κέντρο, έχοντας το δεδομένο αυτό ως αντίβαρο στις απώλειές της προς τα δεξιά. Ωστόσο, η εύθραυστη αυτή ισορροπία δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη, εφόσον δεν προκριθούν μεταρρυθμιστικές πολιτικές που θα συγκινούν και να συσπειρώνουν το χώρο. Την ίδια ώρα το ΠΑΣΟΚ δείχνει σημάδια αποσυσπείρωσης στο χώρο αυτό, ενώ την έκπληξη κάνει-και εδώ- η Πλεύση Ελευθερίας που για πρώτη φορά «πατάει πόδι» σε ένα απλησίαστο μέχρι πρόσφατα χώρο του πολιτικού φάσματος. Το Κέντρο συνεπώς είναι εδώ αλλά μεταλλάσσεται και αυτό όπως όλες οι παράμετροι του πολιτικού μας συστήματος τους τελευταίους μήνες.
