Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται η υπογραφή της σύμβασης για τα έργα αποκατάστασης των βλαβών στις οδικές και σιδηροδρομικές υποδομές της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας, οι οποίες προκλήθηκαν από τις θεομηνίες «Daniel» και «Elias». Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Δήμας, ενημέρωσε σήμερα τα μέλη της Διαρκής Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής για την πρόοδο των διαδικασιών.
Τα κατεπείγοντα έργα, συνολικού ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, περιλαμβάνουν 8 εργολαβίες, δηλαδή 4 οδικά έργα και 4 σιδηροδρομικά. Συνολικά, τα έργα αφορούν την αποκατάσταση ζημιών σε περίπου 1.007 σημεία του οδικού δικτύου, με στόχο την πλήρη αποκατάσταση των υποδομών στην πρότερη κατάσταση τους.Τα οδικά έργα πρέπει να ολοκληρωθούν σταδιακά σε 48 μήνες, ενώ τα σιδηροδρομικά έργα εκτιμάται ότι μπορεί να ολοκληρωθούν σε χρονικό ορίζοντα 15 μηνών.
Όπως τόνισε ωστόσο ο Υπουργός, «θέλουμε καλύτερα έργα από αυτά που είχαμε πριν», υπογραμμίζοντας ότι, παρά την ανάγκη επαναφοράς της αρχικής χάραξης, τα νέα έργα θα είναι προσαρμοσμένα ώστε να αντέχουν σε μελλοντικά ακραία καιρικά φαινόμενα.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε ένα δίλημμα που είχε η κυβέρνηση: ταχύτητα ή λογοδοσία. «Εμείς προσπαθούμε να ισορροπήσουμε», είπε, διευκρινίζοντας πως η λογοδοσία είναι αυτονόητη και πρέπει να τηρείται, αλλά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης απαιτείται ταυτόχρονα επιτάχυνση των διαδικασιών. Ανακοίνωσε μάλιστα ότι θα υποστηρίξει σχετική τροπολογία στην Ολομέλεια, η οποία αποσκοπεί στην επιτάχυνση έργων σε περιοχές που έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καλώντας τα κόμματα να την υπερψηφίσουν. «Όλοι δεχόμαστε ότι οι διαδικασίες πρέπει να προχωρούν πιο γρήγορα προς όφελος της κοινωνίας», είπε χαρακτηριστικά.
Πώς έγινε η επιλογή και η κατανομή των έργων
Ο κ. Δήμας εξήγησε στη συνέχεια με ποια κριτήρια έγινε ο επιμερισμός των έργων και πώς προσδιορίστηκε το φυσικό τους αντικείμενο. Οι εργασίες καθορίστηκαν μετά την ολοκλήρωση αυτοψιών σε έξι περιφερειακές ενότητες και εντάχθηκαν σε εργολαβίες βάσει του είδους των απαιτούμενων παρεμβάσεων και των τοπικών γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών. Ο διαχωρισμός των εργολαβιών έγινε με γνώμονα την εξασφάλιση ασφαλούς διέλευσης των πολιτών, την τεχνική ομοιογένεια και τη γεωγραφική κατανομή των αστοχιών.
Η ομαδοποίηση των έργων βασίστηκε, μεταξύ άλλων, στην κρισιμότητα των αστοχιών, όπως καθιζήσεις, καταστροφές στο οδόστρωμα, υποσκαφές γεφυρών και υποχωρήσεις πρανών. Ελήφθη υπόψη η γεωγραφική εγγύτητα των παρεμβάσεων, ακόμα και όταν ανήκουν σε διαφορετικές περιφερειακές ενότητες, προκειμένου να επιτευχθεί ορθότερη αλληλουχία εργασιών και καλύτερη διαχείριση υλικών και προσβασιμότητας.
Γιατί τέσσερις εργολαβίες και όχι περισσότερες;
Η επιλογή να ενταχθούν τα έργα σε τέσσερις εργολαβίες ανταποκρίνεται, όπως είπε, στην ανάγκη ταχύτητας, καθώς οι χρηματοδοτήσεις —ιδίως από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας— απαιτούν την ολοκλήρωση πληρωμών έως το 2026. «Ο διαχωρισμός σε λιγότερες εργολαβίες επιτρέπει καλύτερο συντονισμό και αξιοποίηση των πόρων, ενώ αποφεύγονται οι καθυστερήσεις που θα προέκυπταν από μεγαλύτερη διάσπαση», εξήγησε. Τυχόν υποδιαιρέσεις θα οδηγούσαν, κατά τον υπουργό, σε ανεπίτρεπτη αύξηση διαχειριστικού κόστους και κατασπατάληση ανθρώπινων και τεχνικών πόρων.
Ο κ. Δήμας σημείωσε ότι η ανάθεση των συμβάσεων, έτσι όπως έγινε, εξασφαλίζει αποδοτική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, κεντρικό έλεγχο και συντονισμό, επίτευξη οικονομιών κλίμακας και αποτελεσματική τήρηση του χρονοδιαγράμματος.
Απάντηση στις αιτιάσεις περί καθυστερήσεων
Απαντώντας σε αιτιάσεις περί καθυστερήσεων, υπενθύμισε πως τηρήθηκε η κατεπείγουσα διαδικασία όπως προβλέπει ο νόμος 5049/2023. Οι εργασίες ξεκίνησαν αφού ολοκληρώθηκαν οι απαραίτητες αυτοψίες σε 26 δήμους και 6 περιφερειακές ενότητες, αλλά και αφού εξασφαλίστηκε η απαραίτητη χρηματοδότηση — σημειώνοντας πως το κόστος ήταν υπερβολικά υψηλό για να καλυφθεί από τον εθνικό προϋπολογισμό, αλλά τελικά βρέθηκαν τα απαραίτητα κονδύλια.
Παρεμβάσεις σε σχολεία και γεφύρια
Αναφερόμενος στην αποκατάσταση σχολικών μονάδων, σημείωσε πως καλύφθηκαν ανάγκες σε 33 σχολεία με δωρεά της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών. Από αυτά, τα 18 είναι ήδη σε λειτουργία, ενώ τα υπόλοιπα αναμένεται να παραδοθούν έως το καλοκαίρι.
Ειδική αναφορά έκανε και στο ζήτημα των γεφυρών, που έθεσε ο βουλευτής κ. Μαϊκόπουλος. Όπως τόνισε, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών υλοποιεί το εθνικό μητρώο γεφυρών, μια πρωτοβουλία που χαρακτήρισε πολύ σημαντική, καθώς θα προσφέρει ολοκληρωμένη εικόνα για την κατάστασή τους και θα αποσαφηνίσει τις αρμοδιότητες ως προς τη συντήρηση και την ευθύνη κάθε κατασκευής.
«Λογοδοτούμε στους πολίτες»
Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή του, ο κ. Δήμας επισήμανε πως η λογοδοσία είναι πυλώνας της δουλειάς της κυβέρνησης. «Λογοδοτούμε στη Βουλή, αλλά πρωτίστως στους πολίτες», είπε. Στόχος είναι να υλοποιηθούν τα έργα εντός χρονοδιαγράμματος και, όπως σημείωσε, λίγες ημέρες μετά την έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ενημερώθηκε η Βουλή, ώστε να προχωρήσει άμεσα η υπογραφή των συμβάσεων και να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό η υλοποίηση των παρεμβάσεων.
Ταχιάος: «Δεν επιστρέφουμε στην πρότερη κατάσταση – Χτίζουμε υποδομές με ανθεκτικότητα»
Για το εύρος της καταστροφής στη Θεσσαλία και την πορεία αποκατάστασης των υποδομών μίλησε στη Βουλή ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, υπερασπιζόμενος τις επιλογές της κυβέρνησης και απαντώντας σε κριτική για καθυστερήσεις και απευθείας αναθέσεις.
Ο κ. Ταχιάος χαρακτήρισε το πλημμυρικό φαινόμενο «μοναδικό» και «ιστορικής έντασης», επισημαίνοντας πως η καταστροφή ήταν τεράστια και πως η αντίδραση της πολιτείας ήταν άμεση. Όπως ανέφερε, ο ίδιος ήταν από τους πρώτους που έφτασαν στην περιοχή μόλις ξέσπασε το φαινόμενο.
«Η Θεσσαλία βρισκόταν κάτω από το νερό. Η ανάγκη αποκατάστασης των υποδομών ήταν προφανής – δεν μιλάμε μόνο για αποκατάσταση ζημιών αλλά για προστασία της καθημερινότητας των πολιτών», τόνισε.
Αναφερόμενος στις πρώτες παρεμβάσεις, εξήγησε ότι ξεκίνησαν με προσωρινές αποκαταστάσεις, τις οποίες ανέλαβαν οι Περιφέρειες, με χρηματοδότηση από την κεντρική κυβέρνηση. Οι οριστικές αποκαταστάσεις όμως, όπως είπε, απαιτούσαν πολιτική απόφαση, η οποία ελήφθη σε ανώτατο επίπεδο, με τον ίδιο τον πρωθυπουργό να εξασφαλίζει από το Ταμείο Ανάκαμψης 600 εκατομμύρια ευρώ για το έργο.
Ο υφυπουργός επεσήμανε πως η Βουλή ψήφισε ειδική νομοθετική ρύθμιση – το άρθρο 25 του σχετικού νόμου 5049/2023– η οποία προβλέπει ειδική διαδικασία ανάθεσης, χωρίς την ανάγκη πλήρους τεχνικής μελέτης αλλά με τεχνική περιγραφή, την οποία μπορεί να συμπληρώσει ή να τροποποιήσει ο ανάδοχος κατά την πορεία εκτέλεσης.
«Δεν πρόκειται για πρόχειρες λύσεις. Πρόκειται για λύσεις ανθεκτικότητας. Δεν επαναφέρουμε τις υποδομές στην πρότερη χάραξη – τις επανασχεδιάζουμε ώστε να αντέχουν σε μελλοντικές απειλές», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο υφυπουργός παραδέχθηκε ότι η διαδικασία πήρε χρόνο – οκτώ μήνες μέχρι τη συμβασιοποίηση των έργων – καθώς έπρεπε να εξασφαλιστούν οι χρηματοδοτήσεις και να γίνουν οι απαραίτητες θεσμικές προσαρμογές.
Επεσήμανε ότι τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει να ολοκληρωθούν έως τον Ιούνιο του 2026, ενώ άλλα έργα – ιδιαίτερα στο Πήλιο – θα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια, λόγω της πολυπλοκότητας και της ανάγκης σταδιακής εκτέλεσης.
Αναφερόμενος στις επικρίσεις για απευθείας αναθέσεις, ο κ. Ταχιάος διευκρίνισε ότι οι διαδικασίες έχουν εγκριθεί από την ΕΑΔΗΣΥ και δεν παραβιάζουν τον ανταγωνισμό. Υπογράμμισε ότι το Υπουργείο θα έχει τον εποπτικό ρόλο και ότι οι μελέτες θα υποβληθούν στις αρμόδιες υπηρεσίες του Δημοσίου για έγκριση.
«Το Δημόσιο θα είναι παρόν σε κάθε φάση εκτέλεσης, και η ποιότητα των έργων θα διασφαλιστεί με στόχο την ανθεκτικότητα και την προσαρμογή στις σύγχρονες απειλές», ανέφερε.
Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή του, ο κ. Ταχιάος διαβεβαίωσε ότι το Υπουργείο Υποδομών θα συνεχίσει τον διάλογο με τους πολίτες της Θεσσαλίας και θα παρακολουθεί στενά την πρόοδο των έργων.
«Η λογοδοσία δεν εξαντλείται στη σημερινή παρουσία στη Βουλή. Θα συνεχιστεί σε όλη τη διάρκεια εκτέλεσης των έργων. Δεν ήταν μια εύκολη άσκηση, αλλά ήταν απολύτως αναγκαία», κατέληξε.
Ποιες είναι οι 8 εργολαβίες
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, η αποκατάσταση των ζημιών στις περιοχές που επλήγησαν από τις κακοκαιρίες ανατέθηκε στις τέσσερις μεγάλες εταιρείες, με βάση τα οικονομικά κριτήρια των προσφορών τους. Συγκεκριμένα, η ΤΕΡΝΑ Α.Ε. ανέλαβε τα οδικά έργα στους Δήμους Ζαγοράς-Μουρεσίου, Νοτίου Πηλίου, Βόλου και Ρήγα Φεραίου, με κόστος 213 εκατ. ευρώ, καθώς και στους Δήμους Αργιθέας, Λίμνης Πλαστήρα, Μετεώρων και Πύλης, με σύμβαση ύψους 204 εκατομμυρίων ευρώ.
Η ΑΚΤΩΡ Α.Τ.Ε. ανέλαβε τις εργασίες αποκατάστασης των δρόμων στις περιοχές των Δήμων Τεμπών, Τυρνάβου, Ελασσόνας, Αγιάς, Λαρισαίων, Φαρκαδόνας, Κιλελέρ, Παλαμά, Μουζακίου, Τρικκαίων και Καρδίτσας, με κόστος 141.264.516,13 ευρώ. Παράλληλα, θα αποκαταστήσει τη σιδηροδρομική γραμμή Λάρισας-Βόλου, έργο προϋπολογισμού 140,6 εκατομμυρίων ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), χρηματοδοτούμενο από κρατικούς πόρους.
Η ΜΕΤΚΑ αναλαμβάνει τη σιδηροδρομική γραμμή Αθήνας-Θεσσαλονίκης στο τμήμα μεταξύ Δομοκού και Κραννώνα, με κόστος 134,4 εκατομμύρια ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η ΑΒΑΞ, από την πλευρά της, θα προχωρήσει στην αποκατάσταση της γραμμής Παλαιοφάρσαλος-Καλαμπάκα, με δαπάνη 44,6 εκατομμυρίων ευρώ, καθώς και στις περιοχές Ιστιαίας-Αιδηψού, Λαμίας και Αλμυρού, με συνολικό κόστος 130,3 εκατομμύρια ευρώ.
Τέλος, στην αποκατάσταση των συστημάτων Σηματοδότησης, ETCS L1, Τηλεδιοίκησης και Ηλεκτροκίνησης στο τμήμα της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής από το ΣΣ Παλαιοφάρσαλο (Χ.Θ 296+245) έως ΣΣ Κράννων (ΧΘ 336+330) που καταστράφηκε από την κακοκαιρία “Daniel”, ανάδοχος είναι η ALSTOM.
