Εδώ και αρκετές ημέρες, η αφύπνιση της Ευρώπης για την αμυντική της θωράκιση μετριέται με δισεκατομμύρια ευρώ. Πρώτα ήρθε η εξαγγελία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για το Rearm Europe, με την άντληση 800 εκατομμυρίων ευρώ και την απελευθέρωση δημοσιονομικού χώρου για κράτη-μέλη της Ε.Ε. Στη συνέχεια η Bundestag έσπασε τον άκαμπτο κανόνα χρέους, που είχε θεσπιστεί συνταγματικά από το 2008 και με πλειοψηφία δύο τρίτων αποφάσισε την διάθεση άνω των 600 δισεκατομμυρίων ευρώ για την αμυντική της θωράκιση.
Πριν από τέσσερις ημέρες, ο Μάριο Ντράγκι- που εδώ και καιρό έχει γίνει ένα είδους γκουρού για το τι πρέπει να αλλάξει στην Ευρώπη για να ορθοποδήσει ξανά- δήλωσε πως η εξέλιξη στη Γερμανία αποτελεί σημείο καμπής, αλλά προειδοποίησε τις Βρυξέλλες πως «αν αυτό δεν το διαχειριστεί, αυτό που θα συμβεί είναι ότι η Γερμανία θα επανεξοπλιστεί, αλλά οι άλλοι δεν θα το κάνουν».
Υπάρχει στ’ αλήθεια τέτοιος κίνδυνος; Ναι, αν αναλογιστούμε ότι πολλές αποφάσεις της Ε.Ε. μέχρι σήμερα, όταν φτάνουν στο σημείο υλοποίησής τους, μετά από πολύ…. γραφειοκρατία και χρόνο, έχουν περάσει τη διαδικασία του «σπασμένου τηλεφώνου». Εξαίρεση αποτέλεσε η διαχείριση της κρίσης με τον κορονοϊό και η αποτελεσματική λειτουργία του NextGenerationEU. Μπορεί η νέα κατεύθυνση για τις αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη να ακολουθήσει τα χνάρια της εμπειρίας από Ταμείο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης; Ή μήπως τα πράγματα είναι πιο δύσκολα απ’ ό,τι φαίνονται; Γιατί ανησυχεί ο κ. Ντράγκι; Υπάρχει πιθανότητα η Γερμανία να εξοπλίζεται και οι άλλοι σύμμαχοί της στην Ε.Ε. να… προσποιούνται ότι εξοπλίζονται;
Η απάντηση βρίσκεται στη… δημιουργική λογιστική που κάποιες χώρες ήδη έχουν βάλει μπροστά για να καλύψουν το στόχο του 2% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες στους προϋπολογισμούς τους.
Πώς γίνεται αυτό; Με τους πιο απίθανους τρόπους! Διαβάζοντας το σχετικό άρθρο του Economist, αλιεύσαμε ορισμένες από τις… πατέντες της δημιουργικής λογιστικής που εφαρμόζουν ήδη ορισμένες κυβερνήσεις για να πιάσουν το στόχο.
- Στη Βρετανία, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, για να εμφανιστεί αυξημένο ποσοστό αμυντικών δαπανών στο ΑΕΠ της χώρας χρησιμοποιείται η αλχημεία της «μετατόπισης των στόχων». Λογίζονται ως εκ τούτου ως αμυντικές δαπάνες, ακόμα και οι… συνταξιοδοτικές πληρωμές σε χήρες πολέμου ή οι συνεισφορές σε απομακρυσμένες ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ.
- Στην Ισπανία, όπου δαπανάται για άμυνα το 1,28% του ΑΕΠ, εντάσσουν πλέον στις αμυντικές δαπάνες κονδύλια για την αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων μέχρι και την μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στη λεκάνη της Μεσογείου!
- Στην Ιταλία, η αναζήτηση κονδυλίων που να κατατάσσονται στην αύξηση των αμυντικών δαπανών φτάσει σε νέα επίπεδα. Τα έξοδα για διάβασμα και ταξίδια για τους στρατιώτες που μετακινούνται σε βάσεις ή ακόμα και δαπάνες για τα δημόσια νοσοκομεία εμφανίζονται αίφνης ως δαπάνες άμυνας!
Όπως βλέπουμε, η δημιουργική λογιστική δεν υπήρξε «προνόμιο» μόνο της χώρας μας τις παραμονές της μεγάλης κρίσης που βιώσαμε. Και , ναι, η Ελλάδα εξαιρείται από αυτές τις αλχημείες, γιατί δαπανά σε πραγματική βάση σχεδόν το 3% του ΑΕΠ. Μπορεί βέβαια αυτό να μη γίνεται λόγω των γενικότερων επιλογών της Ε.Ε ή του ΝΑΤΟ, αλλά να αφορά στις απειλές από τη γειτονική Τουρκία, αλλά πάντως το ποσοστό υπολογίζεται στο γενικό στόχο για το νέο αμυντικό δόγμα της Ευρώπης.
Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα. Τον Ιούνιο έχουμε τη σύνοδο κορυφής των 32 χωρών-μελών του ΝΑΤΟ. Εκεί πιθανότατα θα ληφθεί απόφαση να υπάρξει αύξηση στο 3% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες. Και τότε η δημιουργική λογιστική του κ. Σάντσεθ ή της κ. Μελόνι μπορεί να αποδειχτεί καταστροφική. «Εάν συγκεντρωθούν πάρα πολλά ποσά που δεν σχετίζονται πραγματικά με την άμυνα, θα καταλήξουμε σε ένα πολύ υψηλότερο στόχο» λέει η Fenella McGerty, από το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών στο Λονδίνο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι, πρώτον, η Γερμανία-που εννοεί ότι θα αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες- θα εξοπλίζεται με γοργούς ρυθμούς την ώρα που άλλες χώρες θα ψάχνουν συντάξεις ηρώων πολέμου για να πετύχουν τους στόχους-δηλαδή, δεν θα εξοπλίζονται, όπως φοβάται ο κ. Ντράγκι. Δεύτερον, η Σύνοδος του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο μπορεί, για να υπερβεί την απάτη με τη δημιουργική λογιστική, θέτοντας πολύ υψηλότερο στόχο για τις δαπάνες, της τάξης του 6%.
Πίσω από τις αλχημείες αυτές, κρύβονται αλήθειες που δεν τολμούν να πουν οι κυβερνήσεις στους πολίτες των χωρών τους. Ότι δηλαδή, για να αγοράσεις όπλα, πρέπει να δανειστείς, πρέπει να αυξήσεις τη φορολογία ή να περικόψεις κοινωνικές δαπάνες. Ή μήπως όχι; ‘Η, θα είναι καλύτερα να αναζητηθούν λύσεις έτσι ώστε και η αμυντική θωράκιση της Ευρώπης να προχωρήσει αλλά και η κοινωνική συνοχή να μην αποδυναμωθεί; Μόνο τότε θα πάψουν να έχουν ισχύ οι… «μαϊμουδιές» στο μαγείρεμα των προϋπολογισμών ώστε να πάψουν οι κυβερνώντες να προσποιούνται τους ταχυδακτυλουργούς.
