THEPOWERGAME
Οι αυξανόμενες εστίες πολέμου σε όλο τον κόσμο και η στροφή μιας μεγάλης μερίδας κρατών προς την πολεμική οικονομία, οδήγησαν τις αμυντικές δαπάνες σε παγκόσμιο επίπεδο στα 2,46 τρισ. δολάρια, από τα 2,24 τρισ. δολάρια του 2023, καταγράφει το think tank IISS (Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών) σε νέα του μελέτη.
Στο σχετικό report του think tank, αποτυπώνονται και οι αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας για το ΝΑΤΟ, από το 2008 έως το 2024, δηλαδή τα τελευταία 16 χρόνια.
Όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα, οι αμυντικές δαπάνες σημείωσαν απότομη κάμψη μέσα στα χρόνια της κρίσης και ιδιαίτερα από το 2012 μέχρι και το 2020, ενώ αυξήθηκαν ξανά απότομα, από το 2021 έως και σήμερα, όπου σύμφωνα με τα στοιχέια του IISS προσεγγίζουν τα 7,5 δισ. ευρώ. Συνολικά, οι δαπάνες της Ελλάδας για το ΝΑΤΟ ξεπέρασαν τα 112 δισ. ευρώ.
Για το 2024, οι παγκόσμιες δαπάνες για άμυνα αυξήθηκαν σε μέσο όρο 1,9% του ΑΕΠ, από 1,6% το 2022 και 1,8% το 2023. Οι αυξήσεις καθοδηγήθηκαν από την επιδείνωση του περιβάλλοντος ασφάλειας και τις ενισχυμένες αντιλήψεις απειλών, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική (MENA), οι οποίες παρουσίασαν μεγάλες αυξήσεις, όπως και ορισμένες σημαντικές ασιατικές χώρες. Επιπλέον, η μείωση του πληθωρισμού επέτρεψε σε πολλές χώρες να επενδύσουν σε νέες ικανότητες αντί να καλύψουν μόνο τα υψηλότερα λειτουργικά έξοδα και τους μισθούς. Η μοναδική περιοχή που δεν παρουσίασε αύξηση σε πραγματικούς όρους ήταν η Υποσαχάρια Αφρική, όπου οι δαπάνες για άμυνα μειώθηκαν κατά 3,7%.
Η Ρωσία ξεπερνάει όλες τις ευρωπαϊκές χώρες μαζί στις αμυντικές δαπάνες
Το τελευταίο έτος, οι αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 11,7% σε πραγματικούς όρους, φτάνοντας τα 457 δισεκατομμύρια δολάρια, με το 2024 να σηματοδοτεί την δέκατη συνεχόμενη χρονιά ανάπτυξης. Στην πραγματικότητα, η εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία το 2014 αύξησε τις αντιλήψεις απειλής σε όλη την ήπειρο και αναζωογόνησε τις μακροχρόνιες δεσμεύσεις των μελών του ΝΑΤΟ να δαπανούν το 2% του ΑΕΠ τους για άμυνα.
Η περιφερειακή ανάπτυξη το 2024 κυριαρχήθηκε από την αύξηση του 23,2% στον προϋπολογισμό άμυνας της Γερμανίας. Ωστόσο, η μελλοντική ανάπτυξη του προϋπολογισμού άμυνας στη χώρα είναι αβέβαιη μετά την κατάρρευση του κυβερνώντος «συνασπισμού φωτεινών σηματοδοτών» τον Νοέμβριο του 2024 και τις επικείμενες εκλογές, αναφέρει το think tank.
Οι προϋπολογισμοί άμυνας σε άλλες χώρες αυξήθηκαν επίσης σημαντικά, όπως στην Πολωνία, η οποία έγινε η 15η μεγαλύτερη χώρα σε αμυντικές δαπάνες παγκοσμίως το 2024, από την 20ή θέση το 2022.
Παρ’ όλα αυτά, η ανάπτυξη στην Ευρώπη παρέμεινε πίσω από τις αυξήσεις στις συνολικές στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 41,9% σε πραγματικούς όρους και έφτασαν εκτιμώμενα 13,1 τρισεκατομμύρια ρούβλια (145,9 δισεκατομμύρια δολάρια). Οι δαπάνες της Ρωσίας το 2024 αντιπροσώπευαν το 6,7% του ΑΕΠ – περισσότερο από διπλάσιες σε σχέση με τα επίπεδα των ετών πριν από την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Αυτές οι δαπάνες και οι σχετικές δημοσιονομικές πιέσεις αναμένεται να συνεχιστούν το 2025, με τις εκτιμώμενες δαπάνες για άμυνα να φτάνουν το 7,5% του ΑΕΠ.
Αντιστρόφως, η ανάπτυξη των δαπανών για άμυνα στις ΗΠΑ το 2024 παρέμεινε περιορισμένη από τον Νόμο Δημοσιονομικής Ευθύνης του 2023. Η συνολική επίδραση της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία στον προϋπολογισμό άμυνας των ΗΠΑ παραμένει ασαφής, λόγω της επιρροής των δημοσιονομικών μετριοπαθών εντός του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, καθώς και των ενδεχόμενων μειώσεων στις δεσμεύσεις στο εξωτερικό. Πέρα από τις ΗΠΑ, η επανεκλογή του Τραμπ εντείνει την πίεση προς τα μέλη του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη να αυξήσουν τις δαπάνες τους για άμυνα. Τον Ιανουάριο, ο Τραμπ δήλωσε ότι το ελάχιστο επίπεδο δαπανών για τα μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να αυξηθεί στο 5% του ΑΕΠ.
Αν οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ διατηρήσουν το ρυθμό αύξησης του 2024, τότε οι δαπάνες για άμυνα θα φτάσουν το 3% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο σε πέντε χρόνια και το 5% σε δέκα χρόνια, αναφέρει το IISS. Ωστόσο, η διατήρηση του υψηλού ρυθμού αύξησης του 2024 είναι πιθανόν αδύνατη για τις περισσότερες χώρες. Πράγματι, οι αυξήσεις το 2025 δεν προβλέπεται να είναι τόσο υψηλές, βάσει των προϋπολογισμών που έχουν ήδη εγκριθεί. Η περαιτέρω ανάπτυξη θα εξαρτηθεί από τις τυχόν ανανεωμένες δεσμεύσεις που θα γίνουν στην σύνοδο του ΝΑΤΟ του 2025 στη Χάγη. Πέρα από την δημόσια πίεση που ασκεί ο Τραμπ – και άλλοι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ – για αύξηση των δαπανών, οι ηγέτες της Ευρώπης ενδέχεται επίσης να σκέφτονται πώς να ανταποκριθούν στις πιθανώς αποδυναμωμένες δεσμεύσεις των ΗΠΑ για την περιφερειακή ασφάλεια.
Οι κύριες ανησυχίες στην Ευρώπη παραμένουν η βιωσιμότητα των πρόσφατων αυξήσεων, η δυνατότητα περαιτέρω αυξήσεων ενόψει της επιθυμίας του Προέδρου Τραμπ να αυξηθούν οι δαπάνες, και η πιθανότητα αδυναμίας των αμερικανικών δεσμεύσεων για την άμυνα.
Παγκοσμίως, οι αναθεωρήσεις προϋπολογισμών γίνονται όλο και πιο συχνές και δραστικές σε σχέση με τους προηγούμενους ετήσιους κύκλους προϋπολογισμών, με επιπλέον χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση αναδυόμενων απειλών ασφάλειας να εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια του έτους. Αν και αυτό αποτελεί ισχυρό δείκτη του επιπέδου ανησυχίας των χωρών, τέτοια μέτρα δημιουργούν επίσης αστάθεια και έλλειψη διαφάνειας, σημειώνει το think tank. Αυτή η αύξηση στις δαπάνες, σε συνδυασμό με στρατηγικές και πολιτικές πιέσεις για να συνεχιστούν οι αυξήσεις για την άμυνα, συμβαδίζει με μια περίοδο υψηλών δημοσιονομικών πιέσεων, περιλαμβανομένων της μείωσης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της ανταπόκρισης στις δημογραφικές αλλαγές.
Διαβάστε επίσης
Σαφάρι για καινοτομία στην περιφέρεια από τις εταιρείες πληροφορικής
Γιατί φεύγουν οι εργολάβοι από το Ελληνικό
Μπλε τιμολόγια: Τι θα κρίνει τη μαζικότερη στροφή των καταναλωτών
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
