THEPOWERGAME
Αλήθεια, βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση στο χείλος του γκρεμού ή μήπως έχουμε την τάση να δραματοποιούμε μια πραγματικά δύσκολη φάση της ευρωπαϊκής ενοποίησης; Η Ευρώπη βρίσκεται στη φάση «ή ταν ή επί τας» έλεγε ο καθηγητής Γιάννης Βούλγαρης σε εκδήλωση του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση, την περασμένη Δευτέρα, τασσόμενος με την πρώτη εκδοχή, την απαισιόδοξη. Δεν χρειαζόμαστε ειδικούς να επισημαίνουμε πως οι τύχες και της δικής μας χώρας είναι συνυφασμένες με το ποια πορεία θα πάρουν τα πράγματα στην Ευρώπη. Θα έχουμε μια ανάταση και μια «έξοδο» προς την περαιτέρω ενίσχυση της ΕΕ ή θα καταλήξει το ευρωπαϊκό εγχείρημα σε αδιέξοδο και θα έχουμε ένα σκορποχώρι κρατών-μελών, υποταγμένων σε άλλες ισχυρές δυνάμεις, προτεκτοράτων χωρίς πυξίδα;
Το βραχυκύκλωμα στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης δεν το προκάλεσε βεβαίως ο Τραμπ. Απλώς η επιθετική στρατηγική του νέου Αμερικανού Προέδρου λειτουργεί ως καταλύτης και ενισχύει τις τάσεις αποδόμησης που εδώ και καιρό ελλοχεύουν στο DNA της ΕΕ. Ένα αδυσώπητο σύμπλεγμα πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αντιθέσεων μοιάζει να είναι το κυρίαρχο ρεύμα στις μέρες μας. Ποιες είναι οι αιτίες; Πώς φτάσαμε ως εδώ; Μπορεί αυτό το «κύμα» να ανακοπεί;
Αρχικά μια διαπίστωση. Πολλοί από εμάς κάνουν λόγο για έλλειμμα ηγεσίας στην ΕΕ, ενώ παράλληλα στρέφουμε την προσοχή μας στην άνοδο της ακροδεξιάς σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όμως το πραγματικό πρόβλημα ξεκινά από τη φθορά των δυνάμεων που διαχρονικά στήριξαν το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Τόσο η Χριστιανοδημοκρατία -η συντηρητική παράταξη γενικότερα- όσο και η Σοσιαλδημοκρατία- που υπήρξε μεταπολεμικά ο έτερος βασικός πυλώνας του ευρωπαϊκού οράματος- έχουν δεχτεί πολύ μεγάλο πλήγμα, έχουν υποστεί μεγάλη φθορά. Αυτό από μόνο του αδυνατίζει την πολιτική βάση στήριξης για τη συνέχεια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Από εκεί πηγάζουν τα ελλείμματα ηγετών, ικανών να ορθώσουν ανάστημα και να αναλάβουν πρωτοβουλίες που θα επαναφέρουν την ΕΕ στον στίβο της ανταγωνιστικότητας παγκοσμίως.
Αλληλένδετο είναι και το πρόβλημα της δημοκρατικής λειτουργίας των θεσμών της ΕΕ. Τα μεγάλα ποσοστά αποχής από τις ευρωεκλογές, η ενίσχυση δυνάμεων που δεν θέλουν ενωμένη την Ευρώπη, η διάβρωση των θεσμών μέσω των social media (πρόσφατο παράδειγμα η πρωτοφανής ακύρωση των προεδρικών εκλογών στη Ρουμανία) δίνουν την αίσθηση ότι η Ευρώπη κινείται με πανταχού παρούσα την γραφειοκρατία των Βρυξελλών και απόντες τους πολίτες.
Σε έρευνα της Κάπα Research, τις παραμονές διεξαγωγής των ευρωεκλογών σε δέκα χώρες-μέλη (ανάμεσά τους και η Ελλάδα), στο ερώτημα εάν η ηγεσία της Ευρώπης συναντά τις προτεραιότητες των πολιτών, μόλις οι δύο στους δέκα απάντησαν θετικά.
Η δημοκρατία στην Ευρώπη εδώ και καιρό θέλει… επανίδρυση. Κυρίως στο γεγονός ότι σε αντίθεση με παλαιότερες εποχές, σήμερα οι δημοκρατικοί θεσμοί μοιάζουν να μην μπορούν να ελέγξουν τον καπιταλισμό των ολιγαρχών. Αυτό έχει δραματικές επιπτώσεις στο επίπεδο ζωής των Ευρωπαίων πολιτών αλλά και στην αντίληψη που διαμορφώνουν. Στην ίδια έρευνα, στο ερώτημα αν στην Ευρώπη οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι, το 81% των ερωτηθέντων συμμερίστηκαν αυτήν την άποψη (80% στην Ελλάδα). Συνεπώς, η δημοκρατία όχι μόνο δεν είναι κάτι το αυτονόητο αλλά χρειάζεται δραστική τόνωση, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στις νέες μορφές ελέγχου για την αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου, τη διαχείριση της ψηφιακής καταιγίδας, τον δημιουργικό επαναπροσδιορισμό της ευρωπαϊκής ιδίας ως κινητήριας δύναμης φυγής προς τα εμπρός.
Υπάρχουν σημάδια ότι κάτι μπορεί να γίνει; Κατ’ αρχάς η έκθεση Ντράγκι επισημαίνει ακριβώς το πολιτικό πρόβλημα που καίει: τη διαμόρφωση, δηλαδή, μιας ισχυρής πολιτικής εξουσίας ευρωπαϊκού επιπέδου. Αυτό είναι το πρώτο καθοριστικό βήμα ανάταξης της ΕΕ. Μαζί με αυτό, επείγει η μεταρρύθμιση του τρόπου που λαμβάνονται οι αποφάσεις στις Βρυξέλλες: μια πιο ευέλικτη δομή (π.χ. η κατάργηση της ομοφωνίας, με παράλληλη διασφάλιση των συμφερόντων των μικρότερων χωρών), ικανή να διαχειρίζεται ζητήματα σε πρώτο χρόνο και όχι αυτά να διαιωνίζονται σε ένα ατέρμονο αλισβερίσι συμβιβασμών και αποφάσεων στα χαρτιά.
Αλλιώς θα έχουμε πάντα μια ασύμβατη σχέση ανάμεσα σε ανάγκες που διαπιστώνονται πλέον δια γυμνού οφθαλμού και τον τρόπο αντιμετώπισής τους. Θέλουμε μια κοινή αμυντική πολιτική; Θέλουμε, το βιώσαμε με τον πόλεμο στην Ουκρανία αλλά και τις ανατροπές που φέρνει ο Λευκός Οίκος στα μέχρι σήμερα δεδομένα. Στις 3 Φεβρουαρίου θα γίνει η πρώτη άτυπη συζήτηση κορυφής για το πρόβλημα. Πόσοι πιστεύουν ότι θα υπάρξουν δραστικές αποφάσεις για να προχωρήσει ένα ευρωπαϊκό αμυντικό δόγμα; Ελάχιστοι, ακόμα και από αυτούς που θα πάρουν μέρος στη συνάντηση. Θα πάμε και σε άλλες συζητήσεις, και σε άλλες, την ώρα που απαιτούνται αποφάσεις fast track. Αναποφάσιστοι Ευρωπαίοι, την ώρα που πέφτουν τίτλοι τέλους για το μοντέλο άμυνας με την ομπρέλα των ΗΠΑ αλλά και τη διασφάλιση φτηνής ενέργειας από τα βάθη της Ρωσίας. Αφήνουμε στην άκρη την απουσία της Ε.Ε. στο επίπεδο της διπλωματίας για τη διαχείριση διεθνών κρίσεων όπως στη Μέση Ανατολή.
Αυτή η απόσταση ανάμεσα σε αυτό που πρέπει να γίνει και αυτό που δεν πραγματοποιείται είναι η αχίλλειος πτέρνα της ΕΕ, χωρίς να διαφαίνεται φως στον ορίζοντα…
Διαβάστε επίσης
Γιατί είναι περιζήτητες οι ευρωπαϊκές μετοχές;
Η Nova σαρώνει και στα Oscars 2025 με 17 υποψηφιότητες
Data centers: Ποιες περιοχές βγαίνουν μπροστά στην κούρσα για επενδύσεις
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
