Η απεργία α λα καρτ και η κρίση εμπιστοσύνης στα συνδικάτα

«Τα συνδικάτα δεν δίνουν ποτέ στοιχεία για τον αριθμό των μελών τους». Η πικρή αλήθεια ακούστηκε από τον καθηγητή του Παντείου Γιάννη Κουζή, σε διημερίδα για τη μεταπολίτευση, λίγα μόλις 24ωρα πριν από τη γενική απεργία της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ την περασμένη Τετάρτη. Μια ακόμη γενική απεργία-καρμπόν με αυτές των προηγούμενων ετών: Συμμετοχή κυρίως σε υπηρεσίες του Δημόσιου τομέα, με τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς να μονοπωλούν τους τίτλους σε κανάλια, sites και εφημερίδες. Χωριστές συγκεντρώσεις, κλειστό το κέντρο στην Αθήνα, αλλά και τη Θεσσαλονίκη και τις άλλες μεγάλες πόλεις. Πάμε παρακάτω.

Η εικόνα μοιάζει μαγική. Η γενική απεργία του 24ώρου κρύβει χρόνια δομικά προβλήματα, που οδηγούν το συνδικαλιστικό κίνημα σε συρρίκνωση, διασπάσεις, αναξιοπιστία. Και η διαπίστωση είναι η εξής: ενώ τα προβλήματα των εργαζομένων οξύνονται, ενώ οι συλλογικές συμβάσεις υποκαθίστανται από αλγόριθμους, ενώ το κόστος ζωής γίνεται δυσβάστακτο για τις οικογένειες των μισθωτών, τα συνδικάτα εξακολουθούν να βιώνουν μια επιδεινούμενη υπαρξιακή κρίση. Η εμπιστοσύνη των εργαζομένων βρίσκεται στο ναδίρ. Σε έρευνα της Κάπα Research (2022) τα συνδικάτα βρίσκονταν στην τρίτη θέση από το τέλος-με10% θετικές γνώμες και 89% αρνητικές!-, πάνω από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας (9%-91%) και τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (8%-90%). Μήπως έχει βελτιωθεί τώρα η κατάσταση; Κανείς δεν γνωρίζει-ούτε ο κ. Κουζής που ασχολείται για πολλά χρόνια με τα έργα και ημέρες των συνδικάτων.

Επιστρέφουμε στο αρχικό πρόβλημα: πόσοι εργαζόμενοι στις μέρες μας επιλέγουν να γίνουν μέλη στα συνδικάτα τους; Με βάση εκτιμήσεις και…. δημοσκοπικής μεθόδου αναζητήσεις, η συμμετοχή είναι εξαιρετικά χαμηλή, της τάξης του 20% στο σύνολο των μισθωτών. Όμως ο μέσος όρος μας εξαπατά. Στο δημόσιο τομέα η συμμετοχή εκτιμάται γύρω στο 50%, αλλά στον ιδιωτικό η εικόνα είναι αποκαρδιωτική. Μόλις το 10%, ο ένας στους δέκα μισθωτούς στον ιδιωτικό τομέα, είναι μέλος σε κάποιο συνδικάτο του τομέα του. Ας σημειωθεί ότι και η προσέγγιση αυτή είναι σχετική, καθώς η μισθωτή εργασία στη χώρα μας είναι στο 65% του συνολικού εργατικού δυναμικού, την ώρα που ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ε.Ε. ξεπερνά το 85%. Σημειώνουμε ακόμη ότι στα τέλη της δεκαετίας του ΄80, όταν η συμμετοχή στα συνδικάτα έφτασε στο ζενίθ, συμμετείχε σε αυτά ο ένας στους δύο εργαζόμενους…

Συνεπώς, η γενική απεργία που προκηρύσσεται μόνο γενική δεν είναι. Κυρίως αφορά σε εργαζόμενους του κλάδου του δημόσιου τομέα και ειδικότερα μέρους των μεταφορών. Αφήνει ανέγγιχτη την πλειοψηφία των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα, σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, σε πολυεθνικές και σε μονάδες υπηρεσιών.

Σε μια εποχή όπου οι συνδικαλιστικές οργανώσεις θα μπορούσαν να ασκήσουν μια ουσιαστική επίδραση για την άμβλυνση των ανισοτήτων, για βελτίωση των συνθηκών εργασίας, για αυξήσεις που να αντισταθμίζουν την πληθωριστική μαύρη τρύπα, η πραγματικότητα σε προσγειώνει ανώμαλα:

• Μόλις σε δύο από τις εκατό επιχειρήσεις καταγράφεται συνδικαλιστική εκπροσώπηση στους χώρους δουλειάς.
• Ο πολυκερματισμός αποτελεί συνώνυμο του συνδικαλιστικού κινήματος. Πάνω από 3.500 πρωτοβάθμια σωματεία και πάνω από 80 δευτεροβάθμιες οργανώσεις και Εργατικά Κέντρα συνθέτουν μια εικόνα πολυδιάσπασης. Εδώ και πάνω από 20 χρόνια έχει συζητηθεί και καταρχήν συμφωνηθεί η σύμπτυξη και συγχώνευση των οργανώσεων για την πιο αποτελεσματική λειτουργία τους. Όμως, οι παραταξιακές σκοπιμότητες αλλά και οι προσωπικές μικροεξουσίες δεν επιτρέπουν μια αναγκαία μεταρρύθμιση που θα έκανε το συνδικαλιστικό κίνημα πιο ελκυστικό στους εργαζόμενους.
• Ο διχασμός στα συνδικάτα επιτείνεται από την δράση των παρατάξεων που κατά κανόνα ταυτίζονται με το κόμμα που συγγενεύουν. Η ενότητα υπονομεύεται, ο διαγκωνισμός για την «ηγεμονία» είναι διαρκής, οι δραστηριότητες ακόμα και για κοινά προβλήματα είναι παράλληλες και, συχνά, ανταγωνιστικές. Η πολωτική διάθεση διαχέεται σε όλα τα επίπεδα-από πρωτοβάθμια συνδικάτα μέχρι τη ΓΣΕΕ.
• Μια πολύ σημαντική παράμετρος είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος για το τι συμβαίνει στο διεθνή χώρο, ιδιαίτερα στην Ευρώπη-και όχι μόνο. Χωρίς να εξιδανικεύονται ο καταστάσεις και να ισοπεδώνονται οι διαφορετικές συνθήκες, τα συνδικάτα βρίσκουν αποτελεσματικούς και μοντέρνους τρόπους διεκδικήσεων, διατηρώντας τη μαζικότητά τους. Σε κομβικές αναμετρήσεις με τους εργοδότες ή την κυβέρνηση, ορισμένα από αυτά προσφεύγουν σε ένα δημοκρατικό τρόπο συμμετοχής των μελών τους: διεξάγουν ψηφοφορίες είτε για τη διεκδίκηση αυξήσεων είτε για τη διεξαγωγή μιας απεργίας. Τα πρόσφατα παραδείγματα της απεργίας των εργαζομένων στην Boeing- που κάθε κρίσιμο βήμα διαπραγμάτευσης με την εργοδοσία μπήκε στην κρίση των εργαζομένων με κάλπη, των πιλότων της Lufthansa δείχνουν έναν άλλο δρόμο διασφάλισης της συμμετοχής αλλά και του κύρους του σωματείου. Στην Ελλάδα η ιδέα μιας ψηφοφορίας στους χώρους δουλειάς για ένα αίτημα ή για την διεξαγωγή μιας απεργίας προκαλεί αποστροφή σε συνδικαλιστικές ηγεσίες.

Ποιος μπορεί να δώσει το έναυσμα για μια ουσιαστική αναγέννηση του συνδικαλιστικού κινήματος, μακριά από εντυπωσιασμούς και επετειακές δραστηριότητες του τύπου «μια από τα ίδια»; Ιδού η απορία.

Διαβάστε επίσης

Φοροδιαφυγή: Τα νέα εργαλεία για την πάταξή της και πώς τα κρίνουν οι πολίτες

Γιάννης Αντετοκούνμπο: ”Mπαίνει” στο γυναικείο μπάσκετ μέσω venture capital

Πρώτες Ύλες: Ζητούνται επενδύσεις 2,7 δισ. ευρώ έως το 2030

Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!