THEPOWERGAME
Δεν πάνε πολλές μέρες που βρεθήκαμε εν μέσω μιας αντιπαράθεσης, εξαιτίας δηλώσεων υποψήφιου ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ ότι η πρόσφατη αξιολόγηση BBB- της S&P δεν… τρώγεται. Δηλαδή, δεν έχει καμία επίπτωση στη ζωή των πολιτών και τα προβλήματά τους.
Απαντήσεις δόθηκαν και οι μνήμες όλων μας ανέτρεξαν την εποχή που οι αρνητικές αξιολογήσεις των διεθνών οίκων οδηγούσαν στα capital controls και σηματοδοτούσαν την άβυσσο της κρίσης. Ωστόσο, το θέμα που θα μας απασχολήσει εδώ είναι πώς «διαβάζουμε» ορισμένες διεθνείς εξελίξεις, που έχουν άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο στην ανάπτυξη της χώρας μας. Ή, για την ακρίβεια, πώς διαχωρίζουμε όπως μας βολεύει τη συζήτηση που αφορά σε κρίσιμα διεθνή ή γεωπολιτικά μεγέθη από τα «δικά μας». Κάθε ανεπαίσθητη, έστω, εκτίμηση για την ελληνική οικονομία έχει και παραέχει σημασία για τους συμπολίτες μας -τουλάχιστον οι επαΐοντες οφείλουν να το γνωρίζουν και να δίνουν τις σωστές διαστάσεις των επιπτώσεων αυτών, όχι να λαϊκίζουν και να πετάνε την μπάλα στην εξέδρα λόγω προεκλογικών σκοπιμοτήτων, μέρες που είναι.
Πρόσφατο είναι το παράδειγμα της μη αναβάθμισης του αξιόχρεου του ελληνικού δημοσίου από τη Moody’s. Επίσημα χείλη αλλά και ορισμένοι αναλυτές έσπευσαν να εκτιμήσουν πως δεν τρέχει και τίποτα με την εξέλιξη αυτή, είναι θέμα χρόνου η θετική εκτίμηση κλπ. Κι όμως, η έκθεση του πρώτου τριμήνου του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για το πρώτο τρίμηνο του 2024, χωρίς να καταστροφολογεί, επισημαίνει ότι η θέση της Moody’s «υπενθυμίζει πως η εξομάλυνση των σχέσεων με τις διεθνείς αγορές, που είναι σε εξέλιξη, δεν συμβαίνει ευθύγραμμα ούτε αυτόματα. Τα πρόσφατα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν σχετική επιβράδυνση της οικονομίας και υποβιβάζουν, έστω κατά λίγο, τον εκτιμώμενο ρυθμό μεγέθυνσης».
Δεν γίνεται να εθελοτυφλούμε και να ισοπεδώνουμε τα πάντα σε μια σημαντική διεθνή εξέλιξη ούτε, παράλληλα, να σφυρίζουμε αδιάφορα σε μια άβολη εκτίμηση για την ελληνική οικονομία. Γενικότερα, δεν είναι και πολύ τιμητικό για όλους όσοι αποσυνδέουν το ελληνικό γίγνεσθαι στην οικονομία από το διεθνές περιβάλλον και τις εξελίξεις. Αντίθετα, αυτό που πρέπει να γίνεται είναι η νηφάλια και ψύχραιμη εκτίμηση του τι σημαίνουν τα σήματα που στέλνουν διεθνείς οργανισμοί, καθώς και τι διορθωτικές κινήσεις πρέπει να γίνουν.
Μια ανάλογη νοοτροπία μοιάζει να επικαλύπτει ακόμα και τον χαρακτήρα της διεξαγωγής των ευρωεκλογών, στις 9 Ιουνίου. Η πολιτική αντιπαράθεση αγνοεί σε μεγάλο βαθμό τον παράγοντα «Ευρώπη» και αναλώνεται σε μια αναμέτρηση «εσωτερικής καύσης». Πολύς καβγάς για τους τάδε ή δείνα υποψήφιους, αλλά ελάχιστες οι αναφορές για το τι σημαίνει τελικά η ψήφος μας για την Ευρώπη. Μήπως τελικά ό,τι να λέμε ή να ψηφίσουμε στις 9 Ιουνίου τελικά δεν έχει και τόση σημασία γιατί… «δεν τρώγεται», δεν αφορά την καθημερινότητα του Έλληνα;
Το ράπισμα σε τέτοιου είδους αντιλήψεις δίνει η εκτίμηση της έκθεσης του ΙΟΒΕ, που αναφέρεται σε δύο κομβικά ερωτήματα για τη χώρα μας: «α) Κατά πόσο το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον και ιδίως οι εξελίξεις στην Ευρώπη θα ευνοήσουν ή θα επιβαρύνουν την ελληνική οικονομία. β) Αν η ποιοτική αναβάθμιση της οικονομίας, με αλλαγές στη δομή της, επαρκεί για να καλύψει την πρόκληση της συστηματικής αύξησης των εισοδημάτων στα επόμενα χρόνια».
Όμως μια ακόμα εκτίμηση της έκθεσης δίνει το συντριπτικό επιχείρημα, γιατί τυχόν όχι ευνοϊκοί συσχετισμοί που θα προκύψουν από την ευρωκάλπη μπορεί να μας οδηγήσουν σε επικίνδυνα μονοπάτια: «Ακόμη και οι ευρωπαϊκές εκλογές στην αρχή του καλοκαιριού μπορεί να οδηγήσουν σε αποτέλεσμα που θα δυσχεράνει την αναγκαία ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό μπορεί να συμβεί ακριβώς όταν η Ένωση αντιμετωπίζει στο οικονομικό πεδίο υστέρηση παραγωγικότητας και καινοτομίας, στο κοινωνικό δημογραφικές πιέσεις και αδυναμία εφαρμογής αποτελεσματικής μεταναστευτικής πολιτικής και, ταυτόχρονα, εξασθένιση του ρόλου της στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων μπορεί να οδηγήσει σταδιακά ή απότομα σε απώλεια ευημερίας, όμως δεν διαφαίνεται κάποιο αξιόπιστο σχέδιο αντιμετώπισης ή εναλλακτικής πορείας».
Να μιλήσουμε ακόμα και για το πώς οι δημοσιονομικές εξελίξεις στη χώρα θα συναρτηθούν με το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ; Για το πώς θα εξελιχθούν τα επιτόκια στις διεθνείς αγορές, κάτι που επηρεάζει χώρες όπως η Ελλάδα με υψηλό δημόσιο χρέος;
Νομίζω ότι δεν υπάρχει προηγούμενο η ψήφος για το νέο Ευρωκοινοβούλιο τόσο στην Ελλάδα όσο και στις άλλες χώρες της ΕΕ να αποκτά τόσο κρίσιμο πολιτικό φορτίο. Δεν υποτιμά κανείς ότι στην προεκλογική φάση που βρισκόμαστε θα αναδειχτούν και θέματα εσωτερικής πολιτικής. Αλλά αυτό που συμβαίνει είναι ότι αυτή ακριβώς η αντιπαράθεση για τα δικά μας, επισκιάζει και υποβαθμίζει την αναγκαία συζήτηση του γιατί τελικά αυτό που θα συμβεί στην Ευρώπη το προσεχές διάστημα αφορά την «ευημερία» μας και την «αύξηση των εισοδημάτων», όπως αναφέρει ο ΙΟΒΕ. Μη μου πείτε ότι και αυτά δεν τρώγονται!