THEPOWERGAME
Η χώρα βαδίζει προς τις ευρωεκλογές με φόντο μια οξύτατη πολιτική αντιπαράθεση. Όλοι εναντίων όλων, με ενδιάμεση στάση τη συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας της αντιπολίτευσης στη Βουλή, αλλά με άγνωστους ακόμα τους ενδιάμεσους σταθμούς μέχρι τον προσεχή Ιούνιο.
Οι πολιτικές εξελίξεις επισκιάζουν την όποια ευρωπαϊκή ατζέντα ενόψει της ευρωκάλπης. Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα είναι και αυτό της αμυντικής θωράκισης της Ευρώπης. Μια κρίσιμη παράμετρος για το μέλλον της ευρωπαϊκής ηπείρου, που θα εξαρτηθεί από τρεις παράγοντες.
- Πρώτον, από τους πολιτικούς συσχετισμούς δυνάμεων που θα ανακύψουν από τις ευρωεκλογές.
- Δεύτερον, από την έκβαση της αναμέτρησης Μπάιντεν-Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.
- Τρίτον, από τις διαθέσεις της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης στο ευαίσθητο θέμα της αύξησης των αμυντικών δαπανών και της δημιουργίας αυτόνομων θεσμών όπως ο ευρωστρατός.
Η συζήτηση αναζωπυρώθηκε πριν από 10 ημέρες στις Βρυξέλλες όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πρότεινε την έκδοση ευρωομολόγου για την άμυνα. Το λεγόμενο «αμυντικό ευρωομόλογο», ωστόσο, δίχασε τους αρχηγούς των κρατών-μελών της ΕΕ με τις χώρες του Νότου να συνηγορούν αλλά το «μπλοκ του Βορρά» να αντιστέκεται σθεναρά σε μια τέτοια προοπτική. Ωστόσο, έμεινε ότι η συζήτηση άνοιξε καθώς και η σύμφωνη γνώμη των ηγετών της ΕΕ ότι πρέπει να εξεταστούν όλες οι εναλλακτικές λύσεις για την αποφασιστική ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας.
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα των θιασωτών του ευρωομολόγου είναι το προηγούμενο με το πακέτο των 800 δισ. ευρώ, του NGEU, που προέκυψε ως ασπίδα προστασίας των οικονομιών κατά την περίοδο της πανδημίας. Η πολιτική αυτή, προτείνουν οι υπέρμαχοι της λύσης, πρέπει να συνεχιστεί ιδίως σε περιόδους κρίσεων ή έκτακτης ανάγκης-και τώρα η γάγγραινα του πολέμου στην Ουκρανία συσχετίζεται με τα σενάρια του υποψήφιου Προέδρου Τράμπ για αποδυνάμωση του ΝΑΤΟ. Εάν δεν γίνει αυτό, προειδοποιούν, η Ευρώπη θα μετατραπεί σε παρία των ΗΠΑ και της Κίνας.
Οι «σφιχτοχέρηδες» του Βορρά, όμως, αντιτείνουν πως δεν είναι δυνατόν σε κάθε κρίση να προτείνεται η λύση των ευρωομολόγων. Προτείνουν εναλλακτικές λύσεις ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας. Ποιες είναι αυτές; Όχι και πολλές. Η πρώτη έχει να κάνει με την άμεση αύξηση των δαπανών για την άμυνα για κάθε χώρα-μέλος της ΕΕ στο ύψος του 2%, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην πρώτη τριάδα των χωρών-μαζί με τις ΗΠΑ και την Πολωνία-που δαπανά το 1,5% του ΑΕΠ για την άμυνα. Η δεύτερη, με την ανακατεύθυνση ήδη υπαρχόντων πόρων προς την άμυνα και η Τρίτη, η αξιοποίηση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας στην Ευρώπη.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της λύσης του ευρωομολόγου για την άμυνα είναι πως συσχετίζεται με την προοπτική πιο ενισχυμένης και ομόσπονδης Ευρώπης. Συνηγορώντας υπέρ αυτής της επιλογής, ο Γιώργος Στουρνάρας σημείωνε πως «αυτή τη στιγμή υπάρχουν χώρες-μέλη της Ε.Ε., που επιθυμούν να γίνει πρώτα η μείωση των κινδύνων και χώρες-μέλη που επιθυμούν τη διαμοίραση των κινδύνων. H γνώμη μου είναι γιατί να μην τα κάνουμε και τα δύο. Γιατί σε κάθε συμβούλιο να είναι ένα zero-sum game και να μην είναι ένα παίγνιο win-win. Να κερδίσουμε όλοι. Δηλαδή εκεί που παίρνουμε μέτρα μείωσης κινδύνων να πάρουμε και μέτρα διαμοίρασης κινδύνων».
Και στην Ελλάδα τι γίνεται; Πώς αντιδρά η κοινή γνώμη στην προοπτική αυτή; Υπάρχουν περιθώρια συναίνεσης στην πολιτική σκηνή;
Οι διαθέσεις των πολιτών ανιχνεύτηκαν πρόσφατα σε δημοσκόπηση της Κάπα Research για την Άμυνα και την Ασφάλεια. Σε αυτήν, το 64% των ερωτηθέντων τοποθετήθηκαν υπέρ της δημιουργίας Ευρωστρατού (με το 30% να τάσσεται κατά ή μάλλον κατά). Σε ερώτημα για το ύψος των αμυντικών δαπανών στη χώρα μας, το 52% τις βρίσκει υψηλές μεν, αναγκαίες δε. Το 15% δεν τις θεωρεί υψηλές και το 29% επιθυμεί τη μείωσή τους- και προφανώς την ανακατεύθυνση των κονδυλίων σε τομείς πρόνοιας. (Κάπα Research, 9-12 Φεβρουαρίου 2024).
Ακόμα και αν υπήρχαν ψήγματα σύγκλισης υπέρ του ευρωομολόγου για την ευρωπαϊκή άμυνα στα κόμματα της αντιπολίτευσης, με το σημερινό τεταμένο κλίμα δεν μπορεί να υπάρχει η παραμικρή υποψία για κάτι τέτοιο. Όμως τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠΑΣΟΚ κινούνται σε άλλη συχνότητα. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης κάνει λόγο για «επικίνδυνη στροφή σε μία μιλιταριστική ρητορική… καθώς στο επίκεντρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου βρίσκεται μεταξύ άλλων η έκδοση ευρωομολόγου αποκλειστικά και μόνο για την αμυντική θωράκιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης»( Αυγή). Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα είναι η θέση του εκπροσώπου του ΠΑΣΟΚ κ Δημήτρη Μάντζου, που υπονοεί ότι το ευρωομόλογο προτείνεται για τη στήριξη και μόνο της Ουκρανίας: «Το ευρωομόλογο δεν μπορεί να δημιουργηθεί μόνο για σκοπούς άμυνας και υποστήριξης ενός συμμάχου. Πρέπει να υιοθετηθεί ένα ευρωομόλογο για την υποστήριξη του κοινωνικού κράτους πρώτιστα και του αναπτυξιακού μοντέλου των κρατών-μελών».
Συνεπώς, η βασική παραδοχή ότι η Ευρώπη, εκτεθειμένη όσο ποτέ σε γεωπολιτικές αβεβαιότητες και απειλές, οφείλει να θωρακιστεί αμυντικά, δεν βρίσκει σύμφωνα κόμματα της αντιπολίτευσης. Μήπως όμως τα πράγματα είναι εξαιρετικά σοβαρά για να αγνοούμε τα απειλητικά σημάδια που καθιστούν ευάλωτη την ευρωπαϊκή ήπειρο;
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
