THEPOWERGAME
Αντιμέτωπη με το (ισχυρό) ενδεχόμενο ανόδου των ποσοστών των κομμάτων της Ακροδεξιάς βρίσκεται η κυβέρνηση, καθώς απέχουμε μόλις τρεις μήνες πριν από τις ευρωεκλογές. Αν ορισμένα στελέχη του Μαξίμου δηλώνουν αισιόδοξα ότι οι συσχετισμοί δεν θα μεταβληθούν καθοριστικά, οι «υπόγειες διαδρομές» των προεκλογικών τάσεων μπορεί να τους εκπλήξουν δυσάρεστα, αν δεν ληφθούν έγκαιρα δράσεις.
Ποια είναι η κατάσταση, όπως περιγράφεται και από τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις;
Πρώτον μια σχετικά χαμηλή συσπείρωση της ΝΔ της τάξης του 70%, Οι απώλειες κατευθύνονται σε δύο δεξαμενές: σύμφωνα με την MRB στην αδιευκρίνιστη ψήφο (7,5%) αλλά και στην Ελληνική Λύση (6,3%) και Νίκη (1,4%). Στην ίδια δημοσκόπηση, στην εκτίμηση ψήφου, με τη ΝΔ στο 36,2%, η Ελληνική Λύση με 9,7% για πρώτη φορά έρχεται τέταρτο κόμμα πάνω από το ΚΚΕ (9%). Η άνοδος της Λύσης και της Νίκης καταγράφεται και στη δημοσκόπηση της METRON ANALYSIS (22/2/24). Στην εκτίμηση ψήφου η ΝΔ με 36,5% καταγράφονται τα ποσοστά της Ελληνικής Λύσης στο 8,2% και της Νίκης στο 4,9% (σύνολο και για τα δύο κόμματα, 13,1%). Ανάλογη εικόνα και στη δημοσκόπηση της GPO. Με τη ΝΔ στο 36,4% στην εκτίμηση ψήφου, η Ελληνική Λύση έχει 8,2% και η Νίκη 3,4% (σύνολο 11,6%). Βέβαια στις προβλέψεις για τις ευρωεκλογές η εικόνα είναι ότι η Ελληνική Λύση εισπράττει δυσαρεστημένους ψηφοφόρους κυρίως από τη ΝΔ αλλά και το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Κι αυτό, την ώρα που οι Σπαρτιάτες, με τις ενδοπαραταξιακές τους εχθροπραξίες καταποντίζονται δημοσκοπικά και μένουν εκτός ευρωβουλής. Αντίθετα, η Νίκη, μετά από μια περίοδο στασιμότητας «τσίμπησε» αξιόλογο ποσοστό εισόδου στο ευρωκοινοβούλιο (πάντα σύμφωνα με τις μετρήσεις), αφού καρπώθηκε μέρος της δυσφορίας συντηρητικών πολιτών από το νόμο για τα ομόφυλα ζευγάρια.
Δεύτερον, η εικόνα αυτή κάθε άλλο παρά στατική είναι. Στη δημοσκόπηση της ALCO (Φεβ. 2024), το ποσοστό για την επιλογή ψήφου διαμαρτυρίας στο σύνολο των ερωτηθέντων φτάνει στο ασυνήθιστα μεγάλο 40%. Για σύγκριση, στις εκλογές του Μαΐου 2023 το ίδιο ποσοστό ήταν 23%… Στους αναποφάσιστους τα ποσοστά υπέρ της ψήφου διαμαρτυρίας εκτοξεύονται στο ιλιγγιώδες 60%.
Η ανάλυση του τι σημαίνει «ψήφος διαμαρτυρίας» αποκαλύπτει πολλές πηγές που τροφοδοτούν αυτήν την τάση. Η ακρίβεια παραμένει ο υπ’ αριθμόν ένας παράγοντας, με την πλειοψηφία της κοινής γνώμης να θεωρεί πλέον ότι η κυβέρνηση και όχι οι εξωγενείς παράγοντες έχει ευθύνη για τις τσουχτερές τιμές στα σούπερ μάρκετ. Αλλά και ο θόρυβος και οι διαμαρτυρίες για τα Τέμπη, το κράτος δικαίου και την εγκληματικότητα συντείνουν στην ενίσχυση του ρεύματος διαμαρτυρίας- και αυτό είναι ένα ρεύμα που η κυβέρνηση αναζητεί τρόπους να ανακόψει στο διάστημα μέχρι τις ευρωκάλπες.
Ωστόσο, οι έρευνες εξακολουθούν να κρύβουν μια αισθητή διαφοροποίηση που καταγράφεται σε ποιοτικές μετρήσεις στη Βόρεια Ελλάδα. Εκεί τα ποσοστά τόσο της Ελληνικής Λύσης όσο και τη Νίκης είναι αισθητά πάνω από το μέσο όρο των μετρήσεων πανελλαδικά. Μια σειρά από παράγοντες-ακόμα ιδεολογικής και αξιακής προέλευσης-εμφανίζουν ανησυχητικές τάσεις ανόδου που μπορεί να αποδειχτούν καθοριστικές στην ευρωκάλπη.
Ποιοι είναι οι παράγοντες που ευνοούν τη διείσδυση του λόγου των κομμάτων αυτών σε ευρύτερο ακροατήριο;
Πρώτον, η δύσκολη οικονομική κατάσταση σε ορισμένες περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης. Ιδιαίτερα δύσκολο αποδεικνύεται το πέρασμα, η μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας από την εποχή του άνθρακα στην πράσινη ατζέντα ανάπτυξης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το βιοτικό επίπεδο του εκεί πληθυσμού.
Δεύτερον, οι πληγές που άνοιξε η επίμαχη διαδικασία ψήφισης του νόμου για τα ομόφυλα ζευγάρια παραμένουν ανοιχτές και για ένα όχι ευκαταφρόνητο τμήμα των οπαδών της ΝΔ με συντηρητικές καταβολές. Δεν είναι μόνο τα ακροδεξιά κόμματα που τροφοδοτούν την σχετική συζήτηση αλλά τώρα έχουν προστεθεί και ισχυροί εκκλησιαστικοί κύκλοι, που υποδαυλίζουν τα πάθη και εξακολουθούν να «εξοστρακίζουν» τα στελέχη των κομμάτων, ιδίως της ΝΔ, που ψήφισαν την επίμαχη διάταξη.
Τρίτον, στην συζήτηση αυτή έρχεται να προστεθεί σωρευτικά και η υποβόσκουσα πικρία των κατοίκων της Μακεδονίας για την Συμφωνία των Πρεσπών- μια φλόγα οργής που σιγοκαίει…
Τέταρτον, ας μην υποτιμηθεί η γενικότερη κινητοποίηση φιλορωσικών κύκλων, που με κάθε τρόπο επιχειρούν την ενίσχυση των κομμάτων αυτών, που διάκεινται φιλικά προς τον Πούτιν. Η ρωσική διείσδυση, που αξιοποιεί και τα ερείσματα ζηλωτών του Αγίου Όρους, εντάσσεται στην γενικότερη πανευρωπαϊκή προσπάθεια της Ρωσίας να δημιουργήσει μέσω των ευρωεκλογών ένα φιλορωσικό λόμπι, κυρίως από τα σπλάχνα της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς.
Μπορούν όλες αυτές οι παράμετροι, σε συνδυασμό, να φέρουν μια ορμητική άνοδο των ποσοστών των κομμάτων δεξιά της ΝΔ, με ευρύτερες συνέπειες όχι μόνο στην εγχώρια πολιτική σκηνή αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Πολύ περισσότερο που η δυσαρέσκεια μέρους των πολιτών κατά της κυβέρνησης δεν «παράγει» ποσοστά που να ενισχύουν τόσο τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠΑΣΟΚ; Η απάντηση δεν είναι μονοσήμαντη και, πάντως, σε καμιά περίπτωση το σενάριο αυτό δεν πρέπει να αφεθεί για επίλυση σε κάποιου είδους «αυτόματο πιλότο». Η κυβέρνηση οφείλει να υιοθετήσει εδώ και τώρα μια σύνθετη στρατηγική εξουδετέρωσης των αυξητικών τάσεων προς τα δεξιά της, που δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην επιλογή προσώπων συντηρητικού προφίλ στο ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ.