THEPOWERGAME
Στο Χάρβαρντ ήδη πειραματίζονται για τη γενίκευση της ψηφιακής εκπαίδευσης την προσεχή πενταετία, με την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης. Η δαπάνη για τον τομέα της online εκπαίδευσης θα τριπλασιαστεί μέχρι το 2030, αγγίζοντας το ποσό των 348 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ήδη το πρωτοποριακό πρόγραμμα CS50 το παρακολουθούν εκατοντάδες φοιτητές του campus και πάνω από 40.000 εξ αποστάσεως. Την ίδια ώρα στην Ελλάδα, διοικητικοί υπάλληλοι του ΕΚΠΑ «τραβούσαν την πρίζα» στον κεντρικό server του Πανεπιστημίου για να ακυρωθούν οι εξ αποστάσεως εξετάσεις. Κι αυτό ως ένδειξη συμπαράστασης στις καταλήψεις, κατά της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα…
Φαίνεται όμως ότι τα τελευταία 24ωρα η κυβερνητική πρωτοβουλία κερδίζει έδαφος και πόντους στην ευρύτερη κοινή γνώμη. Θετικά μηνύματα για εκδήλωση ενδιαφέροντος για τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια δέχεται το υπουργείο Παιδείας, την ώρα που η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης προκαλεί αντιδράσεις, αλλά επιφέρει και διαφοροποιήσεις στους πολιτικούς σχηματισμούς. Το κλίμα αυτό εκφράζεται πλέον και σε πολιτικό επίπεδο, καθώς, εκτός από την κυβέρνηση, που δείχνει αποφασισμένη να κλείσει το θέμα εντός του Φεβρουαρίου, έρχεται και το ΠΑΣΟΚ να δώσει το «παρών» για τα μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, σπεύδοντας όμως να διαχωρίσει τη θέση του από την κυβερνητική πρόταση και προτάσσοντας το λεγόμενο «σκανδιναβικό μοντέλο».
Η κυβέρνηση εκτιμά πως από την επόμενη χρονιά -συγκεκριμένα τον Σεπτέμβριο του 2025-, όταν τεθεί επί τάπητος η εφαρμογή του νόμου, θα υπάρξει ένα άμεσο, τριπλό επενδυτικό ενδιαφέρον. Αναμένονται τρεις πρωτοβουλίες. Η πρώτη θα αφορά παράρτημα Ιατρικής, απότοκο συνεργασίας του ιδιωτικού Πανεπιστημίου της Λευκωσίας με επενδυτικούς ομίλους, που συνδέονται με τα νοσοκομεία Υγεία και Μετροπόλιταν και campus στο Ελληνικό. Η δεύτερη κίνηση θα αφορά την πλήρη μετατροπή του Deree σε πανεπιστημιακό παράρτημα, καθώς τα εχέγγυα ποιότητας και τα credits της αγοράς δίνουν το «πράσινο φως» για την αναβάθμισή του. Τέλος, υπάρχει ήδη διεργασία σε εξέλιξη για τη συνένωση δυνάμεων και συνεργειών ομάδας σημαντικών κολεγίων με διασυνδέσεις με πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ευρώπης, ώστε να περάσουν το κατώφλι που θα θέτει ο νόμος για ειδικότητες στις οποίες εκτιμούν ότι θα μπορέσουν να ανταποκριθούν.
Η αντιπολίτευση εγκαλεί την κυβέρνηση, ισχυριζόμενη πως η ρύθμιση που προωθεί έρχεται να ικανοποιήσει αυτά ακριβώς τα σχέδια. Η κυβέρνηση αντιτείνει πως μια τέτοια μικρής εμβέλειας στόχευση θα ήταν ο ορισμός της αποτυχίας για το όλο εγχείρημα. Από τη διασφάλιση της ποιότητας και των προδιαγραφών για τις πρώτες κινήσεις,θα εξαρτηθεί εάν σε δεύτερο χρόνο θα κινηθεί το ενδιαφέρον μεγάλων ιδρυμάτων να ιδρύσουν παραρτήματα στην Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο πως ο κ. Πιερρακάκης κατά την παρουσίαση των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου δήλωσε πως «μεγάλα ξένα πανεπιστήμια ήδη ενδιαφέρονται για συνεργασία με ελληνικά», μνημονεύοντας τις περιπτώσεις δημιουργίας παραρτημάτων σε άλλες χώρες από τη Sorbonne, το Yale, το Duke, το New York University.
Όλα αυτά εν μέσω καταλήψεων και πορειών, αλλά παράλληλα και μιας ευρύτερης πλέον αποδοχής της δημιουργίας μη κρατικών πανεπιστημίων από την κοινή γνώμη. Σε σχετική δημοσκόπηση της MARC (25/1/24), στην ερώτηση για τα μη κρατικά πανεπιστήμια και στο σύνολο του πληθυσμού, «συμφωνώ» δήλωσε το 37,6% και «μάλλον συμφωνώ» το 18,5%, αθροιστικά δηλαδή ποσοστό 56,1%. «Μάλλον διαφωνώ» δήλωσε το 8,8% και «Διαφωνώ» το 32,1% -αθροιστικά 40,9%.
Μεγάλο ενδιαφέρον εμφανίζουν και οι προτιμήσεις ανά κόμμα. Το 76,9% των ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας δηλώνει υπέρ της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων. Αλλά και στο ΠΑΣΟΚ, οι έξι στους δέκα τάσσονται υπέρ (ακόμα και στα κόμματα που εναντιώνονται κάθετα στα μη κρατικά, τα ποσοστά είναι υψηλά. Στον ΣΥΡΙΖΑ 33,1% και στο ΚΚΕ 29,6%).
Αυτός είναι ο λόγος που ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κ. Ανδρουλάκης, σε ημερίδα του κόμματός του την περασμένη Δευτέρα, τάχθηκε υπέρ των μη κρατικών ιδρυμάτων. «Δεν θα σταθούμε εμπόδιο στην ίδρυση μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, τα οποία θα πληρούν κάποιες πολύ αυστηρές προδιαγραφές για να μπορούν να ονομάζονται πανεπιστήμια», είπε ο κ. Ανδρουλάκης, σπεύδοντας πάντως να προσθέσει ότι «ο πιο καθαρός τρόπος είναι να γίνει με αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος», κάτι όμως που δεν προβλέπεται να γίνει το 2028… Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, μάλιστα, έκανε έκκληση και στην ΠΑΣΠ να στηρίξει την πρόταση του ΠΑΣΟΚ: «Λύση δεν είναι το να καταδικάσουμε τη χώρα σε μία μόνιμη ακινησία, που την κάνει ευρωπαϊκή εξαίρεση. Δεν είναι λύση και το λέμε καθαρά. Πρέπει η χώρα να πάει μπροστά. Η χώρα θα πάει μπροστά με ένα ισχυρό δημόσιο πανεπιστήμιο και με μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά βάσει του σκανδιναβικού μοντέλου, που προτείνουμε». Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι το σκανδιναβικό μοντέλο δεν είναι και τόσο… σκανδιναβικό. Από τον πίνακα που παρουσιάστηκε στην ημερίδα του ΠΑΣΟΚ φαίνεται ότι εκτός από τη Φινλανδία, στις άλλες χώρες τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Στη Σουηδία επιτρέπεται η λειτουργία ακόμα και κερδοσκοπικών ιδρυμάτων, αλλά με περιορισμό τα κέρδη. Το ίδιο μοντέλο ισχύει και στη Νορβηγία. Στη Δανία μη κερδοσκοπικά ιδρύματα λειτουργούν για την παροχή επαγγελματικής, τεχνικής και καλλιτεχνικής εκπαίδευσης.
Μένει πάντως να φανεί εάν αυτές οι διεργασίες αποτελούν ικανή και αναγκαία συνθήκη, ώστε όχι μόνο να ψηφιστεί, αλλά να τεθεί σε εφαρμογή η πρόταση, χωρίς εκπτώσεις, με υψηλές προδιαγραφές και προοπτικές. Αυτό είναι ένα στοίχημα για την κυβέρνηση, που ακόμα έχει δρόμο για να κριθεί.