THEPOWERGAME
Αν ο πόλεμος στην Ουκρανία χτύπησε καμπανάκι για την Ελλάδα η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ αποτελεί πλέον συναγερμό καθώς αποδεικνύει ότι η γεωστρατηγική ισορροπία και ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή έχει αλλάξει πλέον δεδομένα. Κι αυτό καθώς η Ελλάδα ως γνωστόν διαθέτει γείτονα την Τουρκία που παρά τις πρόσφατες προσπάθειες επίλυσης των διαφορών παραμένει αναθεωρητική δύναμη.
Η γεωπολιτική αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή σε Μέση Ανατολή, Βαλκάνια, Μεσόγειο με τις πρόσφατες συρράξεις σε συνδυασμό με την εντεινόμενη απειλή της Τουρκίας κάνουν πλέον ξεκάθαρο ότι μια ισχυρή αμυντική βιομηχανία θα έπρεπε να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στα στρατηγική της αποτροπής.
Όλα τα προηγούμενα χρόνια όμως – πολύ πριν την οικονομική κρίση – η Ελλάδα δεν υιοθέτησε τη «θεωρία του αναπτυξιακού κράτους» των δύο γειτόνων της, του Ισραήλ και της Τουρκίας, ώστε να εφαρμόσει ένα οργανωμένο πρόγραμμα σύμφωνα με το οποίο δεν θα είναι εξαρτημένη από την απλή αγορά οπλικών συστημάτων καλλιεργώντας μια εμβρυϊκή αμυντική βιομηχανία.
Ακολουθώντας σταθερά την περιβόητη «διπλωματία των εξοπλισμών» αρκεστήκαμε στην αγορά από μεγάλους εξαγωγείς αμυντικού υλικού (Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία και κυρίως τις ΗΠΑ), με αποτέλεσμα η χώρα να μην έχει πετύχει ποτέ ένα επίπεδο αυτάρκειας στον στρατιωτικό τομέα. Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα δεν ανέπτυξε ποτέ μια συνεκτική βιομηχανική πολιτική τα τελευταία 30 χρόνια. Κι όμως σύμφωνα με παράγοντες του αμυντικού βιομηχανικού κλάδου η Ελλάδα ξόδεψε όπως υπολογίζουν σχεδόν 200 δισεκατομμύρια ευρώ μεταξύ 1974-2010 για προμήθεια κάθε είδους οπλικών συστημάτων. Παρόλα αυτά η χώρα δεν απέκτησε ποτέ έναν αυτόνομο αμυντικό τομέα υψηλής ποιότητας, ώστε να μπορεί να ενισχύσει ουσιαστικά τις εθνικές αμυντικές ικανότητες.
Την ίδια στιγμή δεν υπήρχε καμία συνεισφορά από τις αγορές αυτές στην ελληνική οικονομία, με τις κυβερνήσεις να υπογράφουν εξοπλιστικές συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων με κάποια ποσοτικά βιομηχανικά αντισταθμιστικά ωφελήματα.
Το come back της αμυντικής βιομηχανίας
Το πόσο ρηχά στηρίχτηκε η αμυντική βιομηχανία αποδείχτηκε άλλωστε από τον πρώτο χρόνο της κρίσης με τα λουκέτα στις επιχειρήσεις του κλάδου σχεδόν να τον εξαφανίζουν ενώ οι κρατικές ακόμα φυτοζωούν.
Αυτή η «κατάρρευση» αποτέλεσε όμως και ευκαιρία για τον κλάδο για ένα αναπτυξιακό «come back» και πλέον να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις, να αλλάξει σελίδα παρά τα τραγικά λάθη του παρελθόντος.
Δεν είναι τυχαίο βέβαια ότι και ολόκληρη η Ευρώπη την τελευταία δεκαετία άλλαξε αντιμετωπίζοντας πλέον μια νέα πραγματικότητα με την Άμυνα και την Ασφάλεια να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα στην πολιτική ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η αμυντική καινοτομία
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας τόσο στην επίσκεψή του το καλοκαίρι στο Ισραήλ όσο και πρόσφατα στην Βρετανία μετά τις συναντήσεις έβαλε ψηλά στην ατζέντα στις δηλώσεις τη συνεργασία με τις χώρες αυτές ώστε να προωθηθεί ένα νέο αμυντικό οικοσύστημα και η αμυντική καινοτομία.
Η εγχώρια αμυντική βιομηχανία κατόρθωσε πρόσφατα στα εξοπλιστικά να επιτύχει εκτός από την ανάληψη κάποιων έργων και κάποιες αναπτυξιακές συνεργασίες με επιχειρήσεις κολοσσούς όπως τη Lockheed, Naval, MBDA ενώ η ισραηλινή IAI έγινε πλέον η ιδιοκτήτρια της Intracom Defense.
Πολλές ελληνικές εταιρείες την ίδια στιγμή έχουν ενταχθεί στα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας ακόμα και ως επικεφαλής συντονιστές με προϋπολογισμούς πολλών εκατομμυρίων ευρώ.
Υπάρχει λοιπόν η αλλαγή νοοτροπίας αλλά και οι δυνατότητες της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας να δημιουργήσει εγχώρια τεχνολογική και βιομηχανική βάση, με στόχο την αυτονομία, την ασφάλεια του εφοδιασμού και την ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων.
Να δημιουργηθεί ένα αμυντικό-βιομηχανικό οικοσύστημα με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας για το οποίο όμως απαιτούνται σοβαρές και στοιβαρές μεταρρυθμίσεις από την κυβέρνηση. Μεταρρυθμίσεις που θα βοηθήσουν και θα ωθήσουν τις ελληνικές εταιρείες του κλάδου σε ευρωπαϊκές αμυντικο-βιομηχανικές κοινοπραξίες με εισαγωγή νέων διαδικασιών και προτύπων διακυβέρνησης στις αμυντικές προμήθειες ξεπερνώντας τις παλιές αμαρτίες.
Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος και η σύγκρουση που μαίνεται στη Μέση Ανατολή δείχνουν ότι έχουμε καθυστερήσει ως χώρα αλλά δεν χάσαμε ακόμα το τρένο της ανάπτυξης του κλάδου της αμυντικής βιομηχανίας με τον δισυπόστατο ρόλο: Πρώτα της εξασφάλισης της εξοπλιστικής ικανότητας των Ένοπλων Δυνάμεων και δεύτερον της στήριξης της ελληνικής οικονομίας.