THEPOWERGAME
Σε μια σουίτα ξενοδοχείου στο Knightsbridge είχε προσκληθεί ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με ρεπορτάζ των Financial Times, από τον Τζορτζ Όσμπορν, πρώην Συντηρητικό πολιτικό και νυν πρόεδρο του Βρετανικού Μουσείου, ώστε να διερευνήσει την πιθανότητα συμφωνίας για τον τερματισμό μίας από τις πιο σκληρές πολιτικές και πολιτιστικές διαμάχες του κόσμου: για την τύχη των 2.500 ετών Γλυπτών του Παρθενώνα.
Δύο αιώνες αφότου αποσπάστηκαν από τα ερείπια του ναού του Παρθενώνα στην Αθήνα από τον λόρδο Έλγιν, γνωστά και ως «Ελγίνεια Μάρμαρα», είναι από τους σημαντικότερους στο Βρετανικό Μουσείο. Τα γλυπτά των Ολύμπιων θεών, κενταύρων και πολεμιστών, είναι δείγματα της τέχνης της Αθήνας του πέμπτου αιώνα π.Χ. Η ζωφόρος είναι όπως αναφέρει το ρεπορτάζ των FT εναι «το πάθος» του Έλληνα πρωθυπουργού. «Το ήθελα πολύ από την πρώτη φορά που είδα τη ζωφόρο όταν ήμουν περίπου 18 χρονών και επισκέφτηκα το Βρετανικό Μουσείο. Αυτό που με συγκλόνισε και με εξόργισε ήταν ότι το μνημείο διασπάστηκε. Είναι σαν να πήρες τη Μόνα Λίζα και να την έκοψες στη μέση». Ο Όσμπορν δεν είχε πότε πριν ασχοληθεί με το ζήτημα των γλυπτών. Ωστόσο, τώρα που είναι διορισμένος ως πρόεδρος του μουσείο είδε μία ευκαιρία να συμμετέχει εκ νέου στη συζήτηση για τον επαναπατρισμό των θησαυρών. Είδε επίσης έναν άντρα απέναντί του, με τον οποίο μπορούσε να συνεννοηθεί. «Κανείς δεν έχει προσπαθήσει σωστά και δίχως πισωγυρίσματα», είπε ο Όσμπορν στους συναδέλφους του, που επικαλείται η εφημερίδα.
«Λίγα είναι τα πράγματα για τα οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλά με εμφανές πάθος. Επειτα από τριάμισι χρόνια στο τιμόνι της χώρας του, είναι γνωστός για την αποτελεσματικότητά του, τις οργανωτικές του ικανότητες και τις μεταρρυθμίσεις υπέρ των επιχειρήσεων», αναφέρουν οι Financial Times.
Ο Όσμπορν αρνήθηκε να μιλήσει δημόσια για τις συνομιλίες του με τον Μητσοτάκη, φοβούμενος πως οτιδήποτε πει θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εναντίον του πρωθυπουργού, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με εκλογές τους επόμενους μήνες. Αλλά οι συνάδελφοί του είπαν ότι πίστεψε αμέσως ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία. «Ουσιαστικά, είχες δύο λογικούς ανθρώπους σε ένα δωμάτιο χωρίς αποσκευές ή ιστορία», είπε ένας από τους γνώστες του Βρετανικού Μουσείου.
«Δάνειο» ή μόνιμη επίστροφή
Η Ελλάδα, γράφουν οι Financial Times, πιστεύει –και μάλλον λογικά– ότι τα Γλυπτά κλάπηκαν από τον Ελγιν, ανήκουν στον ελληνικό λαό και πρέπει να επιστραφούν αμέσως στο υπέροχο νέο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα. Ο Όσμπορν, εν τω μεταξύ, περιορίζεται από μια Πράξη του 1963 του Κοινοβουλίου, η οποία εμποδίζει το Βρετανικό Μουσείο να παραδώσει οριστικά τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δεν πρόκειται να αλλάξει τον νόμο, παρά τις εκκλήσεις να το πράξει από επιτροπή της UNESCO το 2021. Η αποτυχία εξεύρεσης συμφωνίας έχει σοβαρές πιθανότητες να σημειωθεί.
Η πρόταση του Όσμπορν χρησιμοποιεί μια σειρά από στρατηγικές για να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών, συμπεριλαμβανομένης της πολιτιστικής εκδοχής περί ανταλλαγής θησαυρών. Σύμφωνα με άτομα που ενημερώθηκαν για το σχέδιο, δεν θα απέκλειε μια σειρά δανειακών συμφωνιών που θα αφορούσαν τα Γλυπτά, οι οποίες σταδιακά θα χτίσουν κλίμα εμπιστοσύνης. Η Ελλάδα δεν θα παρεκκλίνει από τις αξιώσεις της –θα ήταν μεγάλο πρόβλημα για τον Μητσοτάκη να δεχτεί ένα «δάνειο» αυτού που θεωρεί ελληνική περιουσία–, αλλά το Βρετανικό Μουσείο θα συμφωνούσε να στείλει στην Αθήνα το ένα τρίτο ή και περισσότερο από τα Γλυπτά για καθορισμένο χρονικό διάστημα, όπως για 10 χρόνια.
Ένα προφανές πρόβλημα όπως δηλώνει το ρεπορτάζ είναι αν οι Ελληνες θα τα επέστρεφαν στο τέλος της δανειακής περιόδου. Μέρος της απάντησης του Όσμπορν είναι ότι, σε αντάλλαγμα για ορισμένα από τα Γλυπτά του Παρθενώνα, η Αθήνα θα δάνειζε ελληνικούς θησαυρούς στο Λονδίνο ως «ενέχυρο». Το δεύτερο στοιχείο του σχεδίου Όσμπορν θα ήταν πως, όταν έληγε το δάνειο, τα Γλυπτά θα επέστρεφαν στο Λονδίνο, αλλά ένα μεγαλύτερο μέρος θα αποστελλόταν ταυτόχρονα στην Αθήνα ως κίνητρο, καθιστώντας την Ελλάδα μόνιμη στέγη για τα Γλυπτά ανά πάσα στιγμή.
Σε δήλωσή του, το Βρετανικό Μουσείο επανέλαβε τα πρόσφατα δημόσια σχόλια του Όσμπορν, επιμένοντας ότι λειτουργεί εντός του νόμου και δεν θα αποσυναρμολογούσε τη συλλογή του. «Ωστόσο, εξετάζουμε μακροπρόθεσμες συνεργασίες, οι οποίες θα επιτρέψουν να μοιραστούμε ορισμένους από τους σπουδαιότερους θησαυρούς μας με το κοινό σε όλο τον κόσμο», πρόσθεσε. «Οι συζητήσεις με την Ελλάδα για μια εταιρική σχέση σχετικά με τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι συνεχείς και εποικοδομητικές». Σε μια δεύτερη συνάντηση στο ξενοδοχείο στα τέλη του 2022, είπε στον Όσμπορν ότι θέλει να επιστρέψει μόνιμα η ζωφόρος, όχι δανεική και όχι τμηματικά. Ωστόσο, και οι δύο εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μια συμφωνία είναι δυνατή. Ο Μητσοτάκης είπε τον Ιανουάριο ότι ήλπιζε να επαναπατρίσει σύντομα τα Γλυπτά: «Εάν ο ελληνικός λαός μάς εμπιστευτεί ξανά, πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να πετύχουμε αυτό τον στόχο μετά τις εκλογές». Η έξαρση της πολιτιστικής διπλωματίας έχει επαναφέρει την προσοχή στα ιδιαιτέρως φορτισμένα επιχειρήματα που αφορούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα, πώς έφτασαν στη Βρετανία και πώς μπορεί να υποστηριχθεί η παραμονή τους στο Λονδίνο.
Το πρόβλημα, επισημαίνει η Μέρι Μπίερντ, ειδική στην ιστορία των κλασικών χρόνων και μέλος του συμβουλίου του Βρετανικού Μουσείου, είναι πως τα Γλυπτά επιτελούν δύο αποστολές που αλληλοσυγκρούονται. Από τη μία πλευρά, αποτελούν ένα πολύ ισχυρό σύμβολο του ελληνικού έθνους, αλλά, όπως λέει, «αποτελούν επίσης ενεργά σύμβολα και εκπροσώπους της ιδέας του ελληνικού και του κλασικού πολιτισμού παγκοσμίως… Εχουν και εθνικό και διεθνή ρόλο», λέει. Από την άλλη πλευρά, με 8 εκατομμύρια αντικείμενα στις αποθήκες του, δεν μπορεί το Βρετανικό Μουσείο να βρει άλλο τρόπο να εξηγήσει αυτό το αφήγημα, αναρωτιούνται οι Financial Times. Αυτό πιστεύει ο Βέιζι, απορρίπτοντας ως «ανοησίες» τον ισχυρισμό ότι τα Γλυπτά πρέπει να παραμείνουν στο Λονδίνο ως τμήμα μια ολιστικής εμπειρίας του παγκόσμιου πολιτισμού. «Το Βρετανικό Μουσείο είναι γεμάτο από αρχαιοελληνικά έργα τέχνης που θα μπορούσαν τέλεια να αναπληρώσουν τον ρόλο των Γλυπτών του Παρθενώνα [ως εκπρόσωποι] της αρχαιοελληνικής γλυπτικής», εξηγεί.
Εάν πρόκειται να υπάρξει συμφωνία για τα Γλυπτά, δεν αναμένεται πριν από τις εκλογές στην Ελλάδα, στις οποίες ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίζεται ως επικρατέστερος, σημειώνεται ακόμα στο δημοσίευμα. Οπως τονίζουν οι FT, δεν πρόκειται να προσυπογράψει κάτι που πρακτικά θα σημαίνει ότι το Βρετανικό Μουσείο δανείζει «κλεμμένα» αντικείμενα στη χώρα από όπου υποτίθεται πως κλάπηκαν. Εντούτοις, και οι δύο πλευρές αναμένουν την επανάληψη των συνομιλιών και πιστεύουν ότι δεν έχει υπάρξει στο παρελθόν καλύτερη ευκαιρία για συμφωνία, παρά την πολιτική ρητορική γύρω από αυτή τη διαμάχη.
«Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα αυτό να μην έχει αποτελέσματα», έχει πει σε φίλους του ο Όσμπορν. «Υπάρχει όμως και σοβαρή πιθανότητα τελικά να έχει. Υπάρχει λόγος που αυτό δεν έχει επιλυθεί – είναι ότι δεν είναι εύκολο».
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
