Τα θεμέλια για μια ήρεμη χρονιά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπήκαν χθες στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο Κυριάκος Μητσοτάκης συζήτησε επί σχεδόν δύο ώρες με τον Ταγίπ Ερντογάν, σε γεύμα στην οικία του προέδρου της Τουρκίας. Τρία είναι τα βήματα που αναμένεται να γίνουν το προσεχές διάστημα και εφόσον πραγματοποιηθούν θα επιβεβαιώσουν την πρόοδο που έγινε στην άτυπη συνάντηση των δύο ηγετών.
Το πρώτο είναι να γίνει εντός του Απριλίου ή το αργότερο τον Μάιο νέος κύκλος συναντήσεων, στην Άγκυρα, μεταξύ εκπροσώπων των Υπουργείων Άμυνας των δύο χωρών, κατά τον οποίο θα συζητηθούν δραστηριότητες Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ). Ο τελευταίος κύκλος είχε διεξαχθεί τον Μάιο του 2021, μέσω τηλεδιάσκεψης.
Το δεύτερο είναι ίσως και μέσα στο καλοκαίρι να υπάρξει πιθανή νέα συνάντηση των κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν, αυτή τη φορά στην Αθήνα. Αν πράγματι αυτή η επίσκεψη υλοποιηθεί, θα είναι η πρώτη του Τούρκου προέδρου μετά από πέντε χρόνια, όταν είχε γίνει τότε μια «επεισοδιακή» συζήτηση τόσο στο Μέγαρο Μαξίμου, όσο κυρίως στο Προεδρικό Μέγαρο.
Το τρίτο βήμα είναι η σύγκληση το φθινόπωρο στη Θεσσαλονίκη του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, αυτή τη φορά στη Θεσσαλονίκη.
Εφόσον τα βήματα αυτά γίνουν ομαλά – ακόμα και μόνο τα ΜΟΕ και το ΑΣΣ – τότε θα επιβεβαιωθεί και η αίσθηση που υπάρχει μετά τη χθεσινή συνάντηση, την οποία κυβερνητικές πηγές χαρακτηρίζουν ως «θεμέλιο για μια ουσιαστική βελτίωση του κλίματος των δυο πλευρών». Ήταν μία συνάντηση που ξεκίνησε κατά τις 2 το μεσημέρι (τοπική ώρα) με φιλική διάθεση και από τους δύο ηγέτες, έγινε σε λιγότερο αυστηρό και τυπικό πρωτόκολλο, παρουσία μόνο των ίδιων και των διερμηνέων τους και ολοκληρώθηκε λίγο πριν τις 4 το απόγευμα. Η συζήτηση ξεκίνησε από τις εξελίξεις στην Ουκρανία και επεκτάθηκε μεταξύ άλλων στο ενεργειακό, στο μεταναστευτικό-προσφυγικό και στη λεγόμενη θετική ατζέντα μεταξύ των δύο χωρών.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι στο γεύμα της Κωνσταντινούπολης και οι δύο πλευρές επανέλαβαν τις πάγιες θέσεις τους στα θέματα των διμερών μας σχέσεων, αλλά χωρίς την οξύτητα και την ένταση που μας είχε συνηθίσει η τουρκική πλευρά το τελευταίο διάστημα, όπως χαρακτηριστικά τονίζουν. Αναφέρουν επίσης ότι συμφωνήθηκε πως θα γίνει προσπάθεια για να πέσουν οι τόνοι της ρητορικής, μια και στα μεγάλα προβλήματα που δημιουργεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι προς όφελος όλων μας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο να υπάρξει σταθερότητα.
Η εκτίμηση που υπάρχει στο Μέγαρο Μαξίμου είναι ότι οι δύο πλευρές συνομίλησαν σαν σύμμαχοι που βρίσκονται αντιμέτωποι με τις προκλήσεις της νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην Ευρώπη που δημιουργεί η εισβολή στην Ουκρανία.
Στη συνάντηση δόθηκε έμφαση στις οικονομικές σχέσεις και στη θετική ατζέντα των δυο κρατών και στα υπόλοιπα θέματα συμφωνήθηκε να υπάρξει συνεργασία στη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων στην Ουκρανία, ενώ οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν συμφώνησαν παράλληλα ότι αν τα πράγματα εξελιχθούν στο πνεύμα της συνάντησής τους, να πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη το 5ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας το φθινόπωρο.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας, «στην συνάντηση συμφωνήθηκε πως παρά τις διαφωνίες μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας τα κανάλια επικοινωνίας πρέπει να παραμείνουν ανοιχτά και οι διμερείς σχέσεις να βελτιωθούν. Συζητήθηκαν επίσης τα βήματα που πρέπει να γίνουν για την επίτευξη του στόχου των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων εμπορικού όγκου μεταξύ των δύο χωρών. Στη συνάντηση ο Πρόεδρος Ερντογάν αναφέρθηκε στα βήματα που έχει κάνει η Τουρκία με στόχο να γυρίσει μία νέα σελίδα στις διμερείς σχέσεις και εξέφρασε την πεποίθηση πώς πρέπει να σημειωθεί πρόοδος σε ζητήματα όπως τα προβλήματα του Αιγαίου οι μειονότητες, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και η λαθρομετανάστευση», ενώ η ίδια ανακοίνωση επισημαίνει ότι ο κ. Ερντογάν ανέφερε «πως τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν με ειλικρινή και τίμιο διάλογο και ότι οι δύο χώρες πρέπει πάντοτε να συνομιλούν και όχι μόνο σε περιόδους κρίσης».
«Ελπίζω ότι συμφωνήσαμε ότι αντιμετωπίζουμε τόσες προκλήσεις ως ανθρωπότητα αλλά και ως δύο χώρες σύμμαχοι του ΝΑΤΟ αυτή την εποχή, που είναι πιο σημαντικό να εστιάζουμε σε αυτά που μας ενώνουν και λιγότερο σε αυτά που μας χωρίζουν», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη συνάντηση που είχε στη συνέχεια με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο. «Προφανώς επαναλάβαμε τις πάγιες εθνικές μας θέσεις, δώσαμε, όμως, έμφαση στην οικοδόμηση μιας θετικής ατζέντας κυρίως στον τομέα της οικονομίας όπου νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε μία σημαντική πρόοδο τους επόμενους μήνες», πρόσθεσε στη συνέχεια ο πρωθυπουργός, ενώ τόνισε: «Είμαι προσεκτικός στις διατυπώσεις μου γιατί όπως καταλαβαίνετε έχουμε μεγάλες διαφορές οι οποίες δεν γεφυρώνονται από τη μία στιγμή στην άλλη. Πιστεύω ότι βάλαμε τα θεμέλια για τη βελτίωση των σχέσεών μας και κυρίως για να συνεργαστούμε στα μεγάλα ζητήματα τα οποία αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε τεράστιες προκλήσεις». Όπως υπογράμμισε δε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, « κάθε βήμα που γίνεται για την οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κυβερνήσεων και των δύο λαών, μάς γεμίζει από χαρά και από ικανοποίηση».
