Για πρώτη φορά άνοιξε η συζήτηση περί fake news και άλλες ιστορίες… στη Βουλή των Ελλήνων. Μάλιστα, ειδικοί εμπειρογνώμονες κατέθεσαν τις απόψεις τους, σχετικά με το θέμα, στη συνεδρίαση με θέμα «Παιδεία στα Μέσα Ενημέρωσης: Παραπληροφόρηση και Ψευδείς Ειδήσεις».
Ήταν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνεδρίαση καθώς τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας και της ευρείας χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, παρατηρείται ολοένα και περισσότερο η διάδοση ψευδών ή/και παραπλανητικών ειδήσεων, ειδήσεις οι οποίες με μεγάλη ταχύτητα και διασπορά, επηρεάζουν την κοινή γνώμη και δημιουργούν, ως επί το πλείστο, αρνητικές καταστάσεις.
Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και ο εμβολιασμός κατά του COVID-19, ένα ζήτημα υψίστης σημασίας για την προστασία της δημόσιας υγείας, το οποίο όμως λόγω των ποικίλων fake news και αντιεπιστημονικών απόψεων που κυκλοφορούν, μερίδα του πληθυσμού τηρεί αρνητική στάση.
Όπως επεσήμανε ο πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων, Βασίλης Διγαλάκης, στόχος είναι «η ανάδειξη αυτού του ιδιαίτερα σημαντικού φαινομένου και η αναζήτηση αποτελεσματικών λύσεων για την αντιμετώπισή του».
Οι συμμετέχοντες κατατέθηκαν σκέψεις, προβληματισμούς και προτάσεις, ενώ κοινή ήταν η παραδοχή όλων, ότι το πρόβλημα των «Fake News» και της παραπληροφόρησης από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνο και οι λύσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του δύσκολες.
Παγκόσμια μάστιγα τα fake news
Ο δημοσιογράφος Παύλος Τσίμας, που είχε κληθεί στην επιτροπή, σημείωσε πως «fake news και η παραπληροφόρηση μέσα από τα Μέσα Κοινωνική Δικτύωσης, είναι μαζί με την κλιματική αλλαγή και την πανδημία, ένα από τα τρία μεγάλα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει και να λύσει η παγκόσμια κοινότητα».
«Οι ψευδείς ειδήσεις και η παραπληροφόρηση δεν γεννήθηκαν τον 21ο αιώνα. Το καινούργιο είναι η απίστευτη ταχύτητα διάδοσης ψευδών ειδήσεων μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα», ανέφερε ο κ. Τσίμας.
Τα συμπεράσματα της Επιτροπής :
– Στην Ελλάδα ένα ποσοστό της τάξεως του 73% χρησιμοποιεί το Facebook για να ενημερωθεί ενώ η διείσδυση του τουίτερ είναι ασήμαντη.
– Οι Έλληνες είναι στις τελευταίες θέσεις σε ό,τι αφορά τον μιντιακό αλφαβητισμό και στους πρώτους που πείθονται από τα «fake news».
– Είμαστε, μετά από την Κένυα, η δεύτερη χώρα, με ποσοστό πάνω από 90% που ενημερωνόμαστε κυρίως από το Διαδίκτυο.
– Είμαστε 27η χώρα ανάμεσα σε 35 χώρες, στον μιντιακό αναλφαβητισμό, απέχοντας πολύ από τις βόρειες χώρες στις οποίες ο πληθυσμός τους είναι μιντιακά εγγράμματος και έχουν εντάξει στο σχολικό πρόγραμμα τους μαθήματα εντοπισμού ψευδών ειδήσεων.
«Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης δίνουν τη δυνατότητα να ακουστούν πολλές φωνές, όμως δίνουν κα τη δυνατότητα ελέγχου του χρήστη. Έχει και τη σκοτεινή όψη η ανάγκη της πληροφόρησης γιατί ευνοεί τη πόλωση και τη διάδοση ψευδών ειδήσεων», υπογράμμισε ο κ. Τσίμας.
Έφερε δε, ένα παράδειγμα που συνέβη στην Αμερική, όπου αποκαλύφθηκε ότι μια εταιρία στρατολόγησε «ινφλουένσερς» για να ανεβάζουν ψευδείς ειδήσεις για συγκεκριμένο εμβόλιο, έναντι αμοιβής. Το θέμα, όπως είπε, ήρθε στη δημοσιότητα – και μετά από έρευνα που έγινε, διαπιστώθηκε ότι η αρχική πηγή ήταν 12 φυσικά πρόσωπα, ωστόσο η «πληροφόρηση» πήγε σε εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες του διαδικτύου.
Εξτρεμιστικές ομάδες χρησιμοποιούν το Tik ΤoΚ
Από την πλευρά του, ο Μιχαήλ Μπλέτσας, ερευνητής και διευθυντής Πληροφορικής στο Media Lab του ΜΙΤ, τόνισε την ανάγκη ενός κεντρικού συντονιστή αλλά και αξιοποίησης της τεχνολογίας και ένταξή της στην εκπαίδευση, ενώ επεσήμανε ότι αυτή τη στιγμή ανάμεσα στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, το «ΤΙΚ ΤΟΚ» έχει μεγάλη διείσδυση και επιρροή στα παιδιά ηλικίας 8-15 ετών, σημειώνοντας ότι εδώ και δύο χρόνια, εξτρεμιστικές ομάδες έχουν μετακινηθεί από το facebook και χρησιμοποιούν αυτή την εφαρμογή πλέον.
«Αυξάνονται συντριπτικά οι χρήστες κινητών τηλεφώνων και η πληροφοριακή πλημμυρίδα απαιτεί να στήσουμε προστάτες στην πληροφορία, αξιοποιώντας την διεθνή εμπειρία», ανέφερε ο κ Μπλέτσας.
Είμαστε κράτος Facebook
«Είμαστε κράτος «Facebook», επείγει να εξετάσουμε θεσμικά και κοινωνικά την ισχύ και την επιρροή του. Χρειάζεται να προάγουμε τη γνώση και την παιδεία στα σχολεία για την διαδικτυακή πύλη. Υπάρχει ανάγκη βελτίωσης του αλφαβητισμού», τόνισε η Renee Hobbs, Professor at the University of Rhode Island.
Η Χρύσα Λάζου, εκπαιδευτικός στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, έδωσε έμφαση «στον πληροφοριακό γραμματισμό και την κριτική σκέψη στην ψηφιακή εποχή».
Στην συνεδρίαση τον λόγο πήρε και ο πρόεδρος της Βουλής, Κώστας Τασούλας, όπου μίλησε για «την ανάγκη επαρκούς οχύρωσης του πολίτη», ώστε όπως είπε, «να είναι δύσπιστος με την καλή έννοια και να μην δέχεται αμάσητα ό,τι κατά κόρον τερατολογίες κυκλοφορούν».
