THEPOWERGAME
Δύο υψηλόβαθμα στελέχη του ΝΑΤΟ εξέφρασαν ανησυχία για τα στρατηγικά ελληνικά λιμάνια τα οποία ελέγχονται από τη Ρωσία (ΟΛΘ) ή την Κίνα (ΟΛΠ), σε μια περίοδο αυξημένων εντάσεων, στο πλαίσιο εκτενούς δημοσιεύματος του EUobserver. Το ζήτημα αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος Ιβάν Σαββίδης δίνει μάχη για να διατηρήσει τον έλεγχο του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης.
«Εμείς, οι Αμερικανοί, δεν βλέπουμε αυτή τη στιγμή ούτε τη Ρωσία ούτε την Κίνα ως συμμάχους· στην πραγματικότητα, τους θεωρούμε αντιπάλους. Όταν βλέπεις κάποιον ως αντίπαλο, δεν τον εμπιστεύεσαι εύκολα και δεν νιώθεις άνετα αν ελέγχει μια κρίσιμη υποδομή που χρειάζεσαι», δήλωσε ο απόστρατος Αμερικανός ναύαρχος, Τζέιμς Φόγκο.
Αναφερόμενος στο ζήτημα, ο Ιταλός ναύαρχος ε.α. Τζιαμπάολο Ντι Πάολα σημείωσε: «Ποτέ δεν νιώθεις άνετα όταν μια τόσο σημαντική εγκατάσταση, όπως το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ελέγχεται από κάποιον που διατηρεί στενές σχέσεις με το Κρεμλίνο, ιδιαίτερα εν μέσω της αντιπαράθεσης μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας».
Τα ελληνικά λιμάνια και ο στρατηγικός τους ρόλος
Η Ελλάδα διαθέτει τρία βασικά λιμάνια στη βόρεια και κεντρική Μεσόγειο: την Αλεξανδρούπολη, τη Θεσσαλονίκη και τον Πειραιά. Η Αλεξανδρούπολη χρησιμοποιείται για τη μεταφορά νατοϊκού στρατιωτικού εξοπλισμού προς τα Βαλκάνια και την Ουκρανία και αποτελεί κόμβο για ασκήσεις του ΝΑΤΟ. Η Θεσσαλονίκη, εκτός από εμπορική σημασία, λειτουργεί ως σημείο ανεφοδιασμού και επισκευής νατοϊκών πολεμικών πλοίων, ενώ ελέγχει και την πρόσβαση της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα. Ο Πειραιάς, ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά λιμάνια του κόσμου, ανήκει στη κινεζική εταιρεία Cosco.
Η ελληνική κυβέρνηση ελέγχει το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, ενώ η Θεσσαλονίκη βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Ιβάν Σαββίδη, ο οποίος δεν υπόκειται σε κυρώσεις της ΕΕ αλλά φέρεται να διατηρεί «στενές» σχέσεις με το Κρεμλίνο.
ΟΛΘ: Η μάχη για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης
Το θέμα του ελέγχου του ΟΛΘ έχει επανέλθει στο προσκήνιο, καθώς μια δυτική εταιρεία υπέβαλε προσφορά για το 21% των μετοχών. Η πρόταση προέρχεται από την οικογένεια Λουί Ντρέιφους, με επικεφαλής τον 28χρονο Κυρίλ Λουί Ντρέιφους, ο οποίος έχει αποστασιοποιηθεί από τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Ο Φόγκο, ο οποίος μέχρι το 2016 διοικούσε τον 6ο Στόλο των ΗΠΑ, δεν σχολίασε ευθέως τη διαμάχη για τον έλεγχο του λιμανιού, αλλά τόνισε τη στρατηγική του σημασία. «Όταν ένα αμερικανικό αεροπλανοφόρο επιχειρεί στη Μεσόγειο, χρειάζεται εφόδια και ανεφοδιασμό. Πού θα πάει για να τα βρει; Σε λιμάνια όπως της Θεσσαλονίκης».
Οι ανησυχίες του ΝΑΤΟ για τα ελληνικά λιμάνια
Οι Φόγκο και Ντι Πάολα προειδοποίησαν ότι αν ένα εχθρικό κράτος ελέγχει ένα τέτοιο λιμάνι, θα μπορούσε να διευκολύνει τη ρωσική ή κινεζική κατασκοπεία ή να δημιουργήσει προβλήματα στις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ. «Ο κίνδυνος αφορά τόσο τη συλλογή πληροφοριών όσο και την πρόσβαση σε κρίσιμες εγκαταστάσεις, όπως δεξαμενές ξηράς, εξοπλισμό συντήρησης και γερανούς», είπε ο Φόγκο.
Ωστόσο, ο Ντι Πάολα σημείωσε ότι, αν ο ιδιοκτήτης του λιμανιού προέβαινε σε ενέργειες αντίθετες με τα δυτικά συμφέροντα, η ελληνική κυβέρνηση, ως πιστός σύμμαχος του ΝΑΤΟ, θα μπορούσε να λάβει μέτρα, όπως η επανακρατικοποίηση. Ανέφερε ως παράδειγμα την απομάκρυνση της ρωσικής εταιρείας Lukoil από ένα διυλιστήριο στη Σικελία, που τροφοδοτούσε νατοϊκά πολεμικά πλοία, ως προληπτικό μέτρο.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει σχολιάσει δημόσια το ζήτημα. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και του Πειραιά πωλήθηκαν στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων πριν από περίπου 10 χρόνια, και προς το παρόν δεν τίθεται θέμα απομάκρυνσης της Cosco από τον Πειραιά.
Όμως, η νέα δυτική προσφορά για μετοχές του ΟΛΘ έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση για την ασφάλεια και τον έλεγχο στρατηγικών υποδομών στην Ελλάδα.
EUobserver: Ποιος είναι ο Ιβάν Σαββίδης που ελέγχει τον ΟΛΘ
Ο 65χρονος Ιβάν Σαββίδης, σύμφωνα με όσα μεταδίδει το EUobserver, ζει στο Ροστόφ-ον-Ντον της Ρωσίας, διαθέτει τουλάχιστον επτά ενεργές ρωσικές εταιρείες, σπάνια επισκέπτεται την Ελλάδα και μιλάει κακά ελληνικά, αλλά είναι και ιδιοκτήτης του ΠΑΟΚ.
Έγινε γνωστός για την εισβολή του στον αγωνιστικό χώρο του ΠΑΟΚ με όπλο το 2018, καθώς και από δημοσιεύματα που αποκάλυψαν ότι χρηματοδότησε αντιατλαντικές ταραχές στη Βόρεια Μακεδονία την ίδια περίοδο.
Βρίσκεται υπό ουκρανικές κυρώσεις και είναι στη «λίστα υψηλής προτεραιότητας» της Ουκρανίας για να προστεθεί στις ευρωπαϊκές κυρώσεις, μαζί με 50 ακόμα Ρώσους επιχειρηματίες, λόγω των «στενών δεσμών του με το Κρεμλίνο» και της φιλορωσικής προπαγάνδας του.
Η Ουκρανία έχει διανείμει σε ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ έναν φάκελο έξι σελίδων για τον Σαββίδη, καθώς στις Βρυξέλλες διεξάγονται συζητήσεις για τον επόμενο γύρο κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Για παράδειγμα, ένας οργανισμός που συνδέεται με τον Σαββίδη, με την ονομασία «Έλληνες στη Ρωσία», στέλνει βοήθεια στις ρωσοκρατούμενες ουκρανικές περιοχές με το σύνθημα «δεν εγκαταλείπουμε τους ανθρώπους μας», χρησιμοποιώντας τη μαύρη-πορτοκαλί κορδέλα του Αγίου Γεωργίου και το σύμβολο Z, σύμφωνα με τον φάκελο που έλαβε το EUobserver.
Το σύμβολο Z συνδέεται με ρωσικά εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.
Το ελληνικό τηλεοπτικό κανάλι του Σαββίδη, Open TV, μεταδίδει επίσης φιλορωσική προπαγάνδα.
Νομικές ασάφειες και πολιτικοί φόβοι
Αν η ελληνική κυβέρνηση ήθελε να απομακρύνει τον Σαββίδη, θα μπορούσε να προτείνει την προσθήκη του στη λίστα της ΕΕ για απαγόρευση βίζας και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων, χωρίς να πλήξει τον ΠΑΟΚ.
Σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο, αν μια «παγωμένη» οντότητα λειτουργεί σε έναν ευαίσθητο τομέα με σημαντικό εργατικό δυναμικό στην ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει την εφαρμογή μηχανισμών που αποτρέπουν τον έλεγχο του καταχωρημένου ατόμου, επιτρέποντας στην εταιρεία να συνεχίσει να λειτουργεί.
Ωστόσο, η απόκτηση ελληνικής υπηκοότητας από τον Σαββίδη το 2013 του παρέχει νομικά προνόμια.
Οι κυρώσεις της ΕΕ απαγορεύουν σε Ρώσους πολίτες να υπηρετούν σε διοικητικά συμβούλια κρίσιμων υποδομών, αλλά οι διπλοί υπήκοοι εξαιρούνται, σημείωσε ο αξιωματούχος.
Επιπλέον, ο Σαββίδης δεν εμπλέκεται άμεσα στη διαχείριση του ΟΛΘ και οι κυρώσεις της ΕΕ δεν καλύπτουν τους τελικούς δικαιούχους των εταιρικών δομών.
«Δεν υπάρχει σαφής απαγόρευση Ρώσων υπηκόων να είναι τελικοί δικαιούχοι κρίσιμων λιμανιών της ΕΕ», πρόσθεσε ο αξιωματούχος.
Πέρα από τις νομικές λεπτομέρειες, ο ΠΑΟΚ είναι «θρησκεία» για τους τοπικούς φιλάθλους, ανέφερε Έλληνας που συμμετείχε στις συζητήσεις με το σχήμα των Λουί Ντρέιφους.
Αυτό έκανε τους Έλληνες πολιτικούς, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαίου Επιτρόπου Μεταφορών, Απόστολου Τζιτζικώστα, να φοβούνται τη λαϊκή αντίδραση αν στραφούν εναντίον του Ρώσου «τσάρου» του ποδοσφαίρου, πρόσθεσε η ίδια πηγή.
Γεωπολιτική αναταραχή και ενεργειακά παιχνίδια
Η τύχη της Θεσσαλονίκης κρίνεται σε ταραχώδεις καιρούς στην ανατολική Μεσόγειο, που αποτελεί και δίοδο για το παγκόσμιο εμπόριο μέσω της Διώρυγας του Σουέζ, καθώς και για το ρωσικό και μεσανατολικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Η αιφνίδια πτώση του φιλορωσικού καθεστώτος στη Δαμασκό τον Δεκέμβριο ανάγκασε τη Ρωσία να εγκαταλείψει τη ναυτική της βάση στην Ταρτούς της Συρίας και να αναζητήσει εναλλακτικές τοποθεσίες στη Λιβύη ή την Αίγυπτο, σε αυτό που ο ναύαρχος Τζέιμς Φόγκο χαρακτήρισε «σημαντική γεωστρατηγική μετατόπιση».
«Το ρωσικό αποτύπωμα (στην περιοχή) αυξήθηκε κατά τη θητεία μου ως διοικητή του 6ου Στόλου. Πήγαμε από δύο πλοία σε: “Θεέ μου! Έχουμε 35 ρωσικά πλοία εδώ έξω”», θυμήθηκε ο Φόγκο.
Ταυτόχρονα, η πτώση του Άσαντ ενίσχυσε τη θέση της Τουρκίας στη Μεσόγειο, αυξάνοντας τον κίνδυνο νέων εντάσεων με την Ελλάδα για τα δικαιώματα εξόρυξης φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου, σύμφωνα με τον αναλυτή του RUSI, Σάμερ Κάουσαλ.
«Η Τουρκία είναι πλέον σε θέση να παίξει πιο επιθετικό ρόλο, και στο παρελθόν ήταν ήδη αρκετά επιθετική», είπε.
Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, ελέγχει την πρόσβαση της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα μέσω του Βοσπόρου.
Ο Φόγκο τόνισε επίσης το υψηλό διακύβευμα των εξελίξεων.
«Προσπαθούμε να αποτρέψουμε μια ρωσική εισβολή στη δυτική Ευρώπη αν τα πράγματα στραβώσουν στην Ουκρανία ή αν η Ρωσία επανεξοπλιστεί μετά από μια εκεχειρία», είπε.
Τα οικονομικά συμφέροντα και η ελληνική στάση
Η επόμενη δέσμη κυρώσεων της ΕΕ θα στοχεύει επίσης άτομα που βοηθούν τη Ρωσία να λειτουργεί τον «σκιώδη στόλο» δεξαμενόπλοιων που παρακάμπτουν το δυτικό εμπάργκο πετρελαίου.
Ωστόσο, παρά τις αυξανόμενες δυτικές ανησυχίες, το όνομα του Σαββίδη δεν εμφανίστηκε στο προσχέδιο της νέας λίστας κυρώσεων της ΕΕ.
Επιπλέον, ο Έλληνας εκπρόσωπος στο ΔΣ του ΟΛΘ, Παναγιώτης Σταμπουλίδης, στήριξε υψηλότερη τιμή για τις μετοχές του λιμανιού απ’ ό,τι η Λουί Ντρέιφους ήταν διατεθειμένη να προσφέρει, δείχνοντας τις προθέσεις της Αθήνας.
«Δεν με νοιάζει αν ο Κύριλ (Λουί Ντρέιφους) κλείσει καλή συμφωνία ή όχι, θέλω απλώς τα ρωσικά συμφέροντα να υποστούν πλήγμα», είπε στο EUobserver αξιωματικός πληροφοριών του ΝΑΤΟ.
Αλλά Έλληνας διπλωμάτης απέρριψε τις ανησυχίες αυτές:
«Είναι ένας φυσιολογικός Ελληνορώσος επιχειρηματίας. Δεν έχω ακούσει κανέναν να λέει ότι πρέπει να του επιβληθούν κυρώσεις», δήλωσε.
Διαβάστε επίσης
Μπορεί η Ευρώπη να αντέξει να είναι ο τελευταίος free trader στον κόσμο;
Ο Κέβιν Σπέισι και πάλι στη δράση
Κομισιόν: 1,64 δισ. ετησίως πρέπει να επενδύει η Ελλάδα για ενεργειακές υποδομές
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
