THEPOWERGAME
Οι αποκρατικοποιήσεις λιμανιών από τη μια πλευρά και η στρατηγική ενδυνάμωσης των κάθετων εμπορευματικών αξόνων της Βαλκανικής και της Αδριατικής, αποτελούν μια σημαντική ευκαιρία ενδυνάμωσης των ελληνικών λιμενικών εγκαταστάσεων, οι οποίες για δεκαετίες παρέμεναν σχεδόν αναξιοποίητες. Ταυτόχρονα, προβάλλει η πρόκληση της «πράσινης μετάβασης», η οποία καθιστά ακόμη δυσκολότερο το εγχείρημα, τόσο από την πλευρά της πολιτείας, όσο και των ιδιωτών που έχουν αναλάβει σημαντικές λιμενικές εγκαταστάσεις της χώρας.
Η κακή κατάσταση των λιμένων είναι γνωστή. Η απουσία δε οδικών και σιδηροδρομικών διασυνδέσεων των πυλών της χώρας με τα διευρωπαϊκά δίκτυα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που δυστυχώς η πολιτεία, παρά τις υποσχέσεις, αργεί να ικανοποιήσει.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτέλεσε η σιδηροδρομική διασύνδεση του λιμένα Πειραιά (ΟΛΠ) με το σιδηροδρομικό δίκτυο. Απαιτήθηκε πάνω από μια 12ετία για να επιτευχθεί η σιδηροδρομική διασύνδεση του λιμένα μήκους 17 χλμ. με το υπόλοιπο δίκτυο του ΟΣΕ.
Το ίδιο ισχύει σήμερα και στον λιμένα Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ) και της Αλεξανδρούπολης (ΟΛΑ). Ο ΟΛΘ από το 2016 αναζητεί οδική διέξοδο προς την Εγνατία Οδό, αλλά και αξιόπιστη σιδηροδρομική σύνδεση με το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο του ΟΣΕ. Η εταιρεία ήδη έχει καθυστερήσει επενδύσεις ύψους 150 εκατ. ευρώ, εξαιτίας αυτής της απουσίας διασυνδετηρίων αξόνων.
Από την άλλη πλευρά, η Αλεξανδρούπολη θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει μια ισχυρή πύλη αγαθών για παρευξείνιες χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Ουκρανία. Δυστυχώς όμως κι εδώ οι διασυνδέσεις του λιμένα με τα υπόλοιπα διευρωπαϊκά δίκτυα είναι υποτυπώδεις δημιουργώντας τα λεγόμενα bottlenecks αγαθών.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμη και σήμερα, το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης δεν διαθέτει φωτισμό, ώστε να μπορεί να λειτουργεί νύχτα. Μάλιστα όταν οι ανάγκες για την φόρτωση/εκφόρτωση είναι μεγάλες και απαιτείται νυχτερινή λειτουργία, επιστρατεύονται μεταφερόμενα συστήματα φωτισμού που συναρμολογούνται και αποσυναρμολογούνται όταν τελειώσει το έργο.
Σημειώνεται ότι πρόσφατα ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς, έθεσε το θέμα της απόκτησης χωρητικότητας σε ελληνικά λιμάνια, με στόχο την διευκόλυνση των εξαγωγών της Σερβίας στον υπόλοιπο κόσμο. Όπως είπε, απευθυνόμενος στον Έλληνα πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη, η χώρα του διαθέτει πολλές πρώτες ύλες, αλλά και παραγωγή προϊόντων, που ψάχνουν διεξόδους σε διεθνείς αγορές. Κάλεσε τέλος τον κ. Μητσοτάκη, να παραχωρήσει μέρος των λιμένων στη χώρα του.
Μια τέτοια συνεργασία θα μπορούσε να φέρει ένα πολύ καλό πελάτη στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, αλλά και της Καβάλας. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και για τη Βόρεια Μακεδονία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία κ.ά. τόσο με το λιμάνι της Καβάλας, όσο και της Αλεξανδρούπολης.
Πάντως, από τη στιγμή που η κυβέρνηση έθεσε ως βασική προτεραιότητα την αξιοποίηση των λιμένων της χώρας, έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Ο Πειραιάς ήδη έχει φτάσει σε επίπεδα κορεσμού αναφορικά με τη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων, ενώ τώρα αναζητεί τρόπους αξιοποίησης των άλλων δραστηριοτήτων, όπως είναι η κρουαζιέρα και η διακίνηση αυτοκινήτων.
Πρόσφατα ολοκληρώθηκε από τον ΟΛΠ η επέκταση του τερματικού σταθμού αυτοκινήτων (car terminal), ο οποίος επεκτάθηκε κατά 40 στρέμματα, φτάνοντας τα 110 στρέμματα. Παρέχει έτσι συνολική δυνατότητα εναπόθεσης 5.100 οχήματα. Επίσης φαίνεται να προχωρά η υλοποίηση του τερματικού σταθμού κρουαζιέρας καθώς η συγκεκριμένη δραστηριότητα αναπτύσσεται πολύ γρήγορα. Φέτος αναμένονται 1.042 κρουαζιερόπλοια στον Πειραιά, από 760 που ήταν πέρυσι, αναμένοντας να μεταφέρουν πάνω από 2 εκατ. επιβάτες. Μόνον πέρυσι τον Πειραιά επισκέφθηκαν, είτε ως home port, είτε transit, περίπου 1,5 εκατ. επιβάτες.
Στο μεταξύ μεγάλη ώθηση αναμένεται να λάβει η αξιοποίηση των λιμένων της χώρας, μετά τον ορισμό του ΤΑΙΠΕΔ ως αναπτυξιακής Αρχής Σχεδιασμού των λιμένων της χώρας. Το ρόλο πριν μέχρι τώρα είχε αποκλειστικά το υπουργείο Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, έχοντας πετύχει πενιχρά αποτελέσματα έως σήμερα. Η εμπλοκή του ΤΑΙΠΕΔ αναμένεται να δώσει την πνοή εκείνη που χρειάζονται, έτσι ώστε τα λιμάνια της χώρας ν’ αποκτήσουν τον αναπτυξιακό ρόλο που απαιτείται και ταυτόχρονα να διαφοροποιηθούν το ένα από το άλλο, ανάλογα με την θέση τους, τις δραστηριότητές τους και τις ανάγκες της περιοχής και των μετόχων τους.
Αυτό γίνεται ως ένα βαθμό και στην Κέρκυρα, όπου το ΤΑΙΠΕΔ αποφάσισε τη δημιουργία μιας μαρίνας superyachts στο νησί. Για το σκοπό αυτό παραχωρήθηκε μέρος του λιμένα της Κέρκυρας σε ιδιώτη επενδυτή (Lamda Marinas) ο οποίος και θα κατασκευάσει και θα εκμεταλλευτεί τη νέα μαρίνα. Η ολοκλήρωσή της δε, αναμένεται ν’ αποφέρει 100 εκατ. ευρώ στο ΤΑΙΠΕΔ (δηλαδή στο Ελληνικό Δημόσιο) και πολλά περισσότερα στην τοπική κοινωνία.
Κάτι παρόμοιο σχεδιάζεται στον λιμένα του Λαυρίου. Παρόλο που δεν θα χάσει τον υφιστάμενο ρόλο του, ως ακτοπλοϊκός και εμπορευματικός λιμένας, εν τούτοις στόχος του ΤΑΙΠΕΔ είναι να προσδώσει στο λιμάνι του Λαυρίου περισσότερο χαρακτήρα λιμένα κρουαζιέρας. Η εγγύτητα με τον ΔΑΑ, την Αττική Οδό και τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους, καθιστούν το λιμάνι αυτό, ιδανικό για την πρόσδεση κρουαζιερόπλοιων.