THEPOWERGAME
Από τη στιγμή που η Ερυθρά Θάλασσα μετατρέπεται σε «απαγορευμένη ζώνη» για την εμπορική ναυτιλία, ολοένα και περισσότερα πλοία επιλέγουν να κάνουν το «δρομολόγιο Βάσκο ντα Γκάμα», του Πορτογάλου θαλασσοπόρου του 15ου αιώνα που βρήκε πρώτος τον θαλάσσιο δρόμο για την Ινδία, περνώντας από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας και ολοκληρώνοντας τον περίπλου της Αφρικής. Εκτιμάται ότι μέχρι στιγμής έχουν αλλάξει πορεία φορτία αξίας άνω των 100 δισ. δολαρίων και ο λογαριασμός αναμένεται να ανέβει.
Η παράκαμψη της Ερυθράς Θάλασσας και κατ’ επέκταση της Διώρυγας του Σουέζ προσθέτει στο ταξίδι 3.500 ναυτικά μίλια (6.482 χιλιόμετρα) και 7 επιπλέον ημέρες πορείας. Το «καλό» νέο είναι ότι οι ναυτιλιακοί κολοσσοί έχουν πάρει το μάθημά τους από την πανδημία κορονοϊού, φροντίζοντας να επενδύσουν στον στόλο τους με αποτέλεσμα να υπάρχει επάρκεια πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Ο σημαντικά αυξημένος αριθμός των πλοίων μπορεί να καλύψει το «χρονικό gap» που προκύπτει από την επιπλέον εβδομάδα που προστίθεται στο ταξίδι χωρίς να υπάρξει πρόβλημα στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Επίσης, όπως αναφέρουν αναλυτές σε Reuters και CNBC, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα επηρεασμού των χριστουγεννιάτικων αγορών, καθώς οι αποθήκες logistics είναι γεμάτες εδώ και αρκετές εβδομάδες με αποτέλεσμα να μην τίθεται οποιοδήποτε θέμα εξάντλησης των διαθέσιμων αποθεμάτων για τα εμπορικά καταστήματα.
Ωστόσο, τα «κακά» νέα είναι πολλά περισσότερα και η κατάσταση θα μπορούσε -υπό προϋποθέσεις- να γίνει ακόμα χειρότερη, εφόσον δεν υπάρξει μια ουσιαστική λύση με τους Χούθι της Υεμένης που προχωρούν σε καταλήψεις πλοίων και εξαπολύουν επιθέσεις με πυραύλους και drones. Μια παρατεταμένη κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα αυξάνει τις πιθανότητες το μεγαλύτερο κόστος αποστολής των αγαθών να μετακυληθεί στον καταναλωτή σε μια χρονική περίοδο που ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται και μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες του πλανήτη έχουν δώσει σήμα για την έναρξη των πρώτων μειώσεων επιτοκίων εντός του 2024. Αναλυτές που μίλησαν στην αμερικανική εφημερίδα «The Wall Street Journal» επισημαίνουν ότι ο πρώτος τομέας που θα επηρεαστεί ουσιαστικά από τις καθυστερήσεις στις αφίξεις των πλοίων είναι αυτός της ενέργειας. Ήδη, η τιμή του πετρελαίου έχει «τσιμπήσει» στις διεθνείς αγορές. Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα με τους Χούθι αφήνει εκτεθειμένη σε σημαντικές ανατιμήσεις την Ευρώπη, που μετά τη ρωσική εισβολή έχει ρίξει το βάρος των -εξ Ανατολών- εισαγωγών της σε LNG από τις αραβικές χώρες (Κατάρ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.
Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα απειλεί με κορεσμό τα εμπορικά λιμάνια
Επίσης, μια άλλη σημαντική παράμετρος που καλούνται οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν τους είναι ο «κορεσμός» των δυνατοτήτων εξυπηρέτησης των εμπορευματοκιβωτίων στους μεγάλους τερματικούς, όπως είναι το Αμβούργο ή το Ρότερνταμ. Αν π.χ. οι μηχανισμοί υποδοχής και διαχείρισης σε ένα λιμάνι έχουν ρυθμιστεί με τέτοιον τρόπο ώστε να εξυπηρετούν σε εβδομαδιαία βάση 50.000 εμπορευματοκιβώτια, η χρονική μετάθεση κατά μία εβδομάδα των αφίξεων των πλοίων λόγω του διάπλου της Αφρικής, διπλασιάζει τον όγκο φορτίου προς διαλογή. Κατ’ επέκταση αυξάνεται ο κίνδυνος συμφόρησης με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ομαλή λειτουργία των εφοδιαστικών αλυσίδων.
Την περίοδο που το Ever Given είχε κολλήσει στη Διώρυγα του Σουέζ, αφήνοντας στο… περίμενε εκατοντάδες πλοία για εβδομάδες στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Ερυθρά Θάλασσα, το κόστος μεταφοράς ενός εμπορευματοκιβωτίου είχε εκτοξευτεί στις 14.000 δολάρια (από 2.000 δολάρια που ήταν συνήθως). Παράλληλα, το «έμφραγμα» στη Διώρυγα του Σουέζ είχε προκαλέσει πρόσθετες καθυστερήσεις τους επόμενους μήνες στις εισαγωγές αγαθών από την Ασία μέχρι η κατάσταση να ομαλοποιηθεί πλήρως.
Εφόσον η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα δεν επιλυθεί σύντομα η κατάσταση περιπλέκεται και λόγω των συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί τους τελευταίους μήνες στο δεύτερο σημαντικό πέρασμα για τη θαλάσσια ναυτιλία: τη Διώρυγα του Παναμά. Η παρατεταμένη ξηρασία έχει φέρει τα πάνω κάτω, αυξάνοντας κατακόρυφα τόσο τον χρόνο διέλευσης όσο και το κόστος για το πέρασμα από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό και πίσω.
Πρώτες περιπολίες πολεμικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα
Στο ερώτημα «τι αναμένεται από εδώ και πέρα» με τους Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα, γίνεται όλο και περισσότερο αντιληπτό ότι Ευρώπη και ΗΠΑ εισέρχονται σε… αχαρτογράφητα νερά. Στις αρχές της εβδομάδας οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν τη δημιουργία πολυεθνικής επιχείρηση για τη διασφάλιση του θαλάσσιου εμπορίου στην Ερυθρά Θάλασσα. Πολεμικά πλοία από ΗΠΑ, Βρετανία, Μπαχρέιν, Καναδά, Ιταλία, Γαλλία, Νορβηγία, Ισπανία και Βέλγιο θα αναπτυχθούν στην περιοχή, ξεκινώντας κοινές περιπολίες σε ένα… déjà vu των γεγονότων με τους Σομαλούς Πειρατές στον Κόλπο του Άντεν, που έγιναν μέχρι και ταινία στον κινηματογράφο (Captain Philips).
Ήδη, βρετανικά και αμερικανικά πλοία έχουν δείξει στην πράξη ότι μπορούν να προστατεύσουν τις θαλάσσιες μεταφορές, καταρρίπτοντας drones και πυραύλους στην Ερυθρά Θάλασσα (σ.σ. μόνο το USS Carney κατέρριψε 14 σε μια ημέρα). Ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση η μακροχρόνια δέσμευση στρατιωτικών πόρων για την καταστροφή -χαμηλού κόστους- επιθετικών όπλων, όπως είναι τα θαλάσσια drones, λειτουργεί ανασταλτικά από τη στιγμή που οι ΗΠΑ επιδιώκουν εδώ και καιρό να πέσουν οι τόνοι στη Μέση Ανατολή, πιέζοντας το Ισραήλ να ολοκληρώσει άμεσα τον πόλεμο με τη Χαμάς.
Η απροθυμία των ΗΠΑ και ο ρόλος του Ιράν
Παρόλο που αποτελεί «κοινό μυστικό» ότι το Ιράν χρηματοδοτεί τους Χούθι στην Υεμένη σε αυτόν τον πόλεμο διά αντιπροσώπων με τη Σαουδική Αραβία, η οποία στηρίζει τις κυβερνητικές δυνάμεις του Άντεν, δεν υπάρχουν και πολλά περιθώρια πίεσης της Τεχεράνης από τη στιγμή που το 2023 το ιρανικό πετρέλαιο επέστρεψε δυναμικά στις παγκόσμιες αγορές. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, μόνο τους πρώτους 8 μήνες του 2023, η ιρανική παραγωγή αργού πετρελαίου αυξήθηκε κατά 600.000 βαρέλια ημερησίως -η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή (εκτός ΟΠΕΚ) πρόσθετης προσφοράς «μαύρου χρυσού» σε παγκόσμια κλίμακα μετά τις ΗΠΑ. Τον Αύγουστο η ιρανική παραγωγή έφτασε τα 3,14 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, επίδοση που αποτελεί υψηλό έξι ετών. Το 80% αυτής κατέληξε σε διυλιστήρια της Κίνας.
Η κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν φρόντισε να βάλει το χεράκι της σε αυτήν την εξέλιξη, κάνοντας από το 2022 τα στραβά μάτια σε αρκετά περιοριστικά μέτρα της προηγούμενης κυβέρνησης Τραμπ αναφορικά με τις αποστολές ιρανικού πετρελαίου στο εξωτερικό. Η χαλάρωση των αμερικανικών πιέσεων έγινε για να διευκολυνθούν οι διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στην απελευθέρωση πέντε Αμερικανών που φυλακίστηκαν στο Ιράν και κυρίως για να αυξηθεί η ρευστότητα της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Το θεοκρατικό καθεστώς στην Τεχεράνη τα γνωρίζει όλα αυτά, όπως πολύ καλά τα ξέρει και το βασίλειο των Σαούντ, το οποίο έχει άμεσο συμφέρον να μην υπάρξει σημαντική κλιμάκωση της βίας με τους Χούθι. Μέχρι να επιτευχθεί η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και ο χωρισμός στις σφαίρες επιρροής στο φτωχότερο αραβικό κράτος, η Σαουδική Αραβία αντιμετώπιζε κάθε χρόνο σημαντικό αριθμό επιθέσεων από τους Χούθι στη γειτονική Υεμένη.
Όλες αυτές οι «λεπτές ισορροπίες» καθιστούν εξαιρετικά σημαντικές τις επόμενες εβδομάδες, μετά από τις οποίες θα αρχίσουν να γίνονται περισσότερο εμφανείς οι επιπτώσεις από την απόφαση των μεγάλων «παικτών» της ναυτιλίας να αποφύγουν την Ερυθρά Θάλασσα και τη Διώρυγα του Σουέζ απ’ όπου διέρχεται το 12% της συνολικής ναυτιλιακής κίνησης.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
