Στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων επτά ετών βρίσκονται οι δικαστικές διαμάχες στον ναυτιλιακό κλάδο, με τα μεγάλα νομικά γραφεία, ιδίως στο Λονδίνο και τη Σιγκαπούρη, να εργάζονται «υπερωρίες», προκειμένου να ανταποκριθούν στον όγκο των υποθέσεων που έχουν συσσωρευτεί. Όπως εξηγούν νομικοί κύκλοι, η υποχώρηση της κερδοφορίας των ναυτιλιακών εταιρειών και η διατάραξη του εμπορίου, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, έχουν πολλαπλασιάσει τις κόντρες μεταξύ των πλοιοκτητών και των πελατών τους.
Σύμφωνα με στοιχεία που συλλέγει κάθε χρόνο η νομική εταιρεία HFW, εκ των μεγαλύτερων στον χώρο της ναυτιλίας, κατά τη διάρκεια του 2022 οι ναυτιλιακές εταιρείες ήταν εμπλεκόμενες σε περίπου 2.000 εξωδικαστικές υποθέσεις διαιτησίας, που αποτελούν την προτιμητέα οδό επίλυσης τέτοιων διαφορών, λόγω της ιδιωτικότητας που προσφέρουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αριθμός αυτός, που ήταν 12% μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο του 2021, ξεπέρασε ακόμα και εκείνον του 2020, όταν η πανδημία είχε προκαλέσει «χάος» στο διεθνές εμπόριο, οδηγώντας σε πολλαπλασιασμό των υποθέσεων, κυρίως λόγω των σοβαρών καθυστερήσεων στα λιμάνια. Αυτές είχαν προκαλέσει π.χ. απώλειες φορτίων, ακυρώσεις παραγγελιών κ.ο.κ.
Σύμφωνα με τον Μάικ Ρίτερ, δικηγόρο στην HFW, «οι κυρώσεις στην εμπορία συγκεκριμένων προϊόντων και αγαθών με τη Ρωσία και ο αυξημένος κίνδυνος για τα πλοία που διαπλέουν την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας είναι οι κύριοι λόγοι που οδήγησαν στον πολλαπλασιασμό των υποθέσεων το 2022. Επίσης, υπάρχει και η πίεση στις ναυτιλιακές και μεταφορικές εταιρείες για τον περιορισμό της απώλειας εσόδων και κερδών, εξαιτίας της γενικότερης υποχώρησης της οικονομικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι εντάσεις και κατ’ επέκταση και οι αγωγές. Βλέπουμε ότι υπάρχουν και διαμάχες με έντονο το συναισθηματικό στοιχείο, καθώς οι πλοιοκτήτες προσπαθούν να αντισταθούν σε δυνητικά επικίνδυνα αιτήματα (πελατών τους) να καταπλεύσουν κοντά στην Ουκρανία». Μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν προβλέπεται να υποχωρήσει ο αριθμός των υποθέσεων σύντομα, καθώς και το 2023 παρατηρούνται παρόμοια φαινόμενα.
Η αύξηση αυτή των δικαστικών αγωγών είναι ένα ακόμα δείγμα του πόσο γρήγορα έχουν διαφοροποιηθεί οι συνθήκες στον κλάδο, καθώς η μείωση του παγκόσμιου εμπορίου έχει αλλάξει άρδην τα δεδομένα για πολλές εταιρείες, ιδίως στον τομέα της μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Όπως αναφέρει η Κίρστι ΜακΧάρντι, ναυτιλιακή δικηγόρος στην εταιρεία Stephenson Harwood, «η ναυτιλιακή βιομηχανία είχε τέτοια κερδοφορία το 2021, ώστε οι εταιρείες δεν επιθυμούσαν να διαταράξουν την ομαλή λειτουργία τους και να εμπλακούν σε δικαστικές διαμάχες με τους πελάτες τους, όπως για παράδειγμα σε σχέση με την ταχύτητα παράδοσης των προϊόντων και την απόδοση του πλοίου. Σήμερα, που η κερδοφορία τους βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, είναι περισσότερο διατεθειμένες να αμφισβητήσουν αγωγές πελατών τους που διεκδικούν αποζημιώσεις».
Πάντως, παρά τις διαμάχες αυτές, οι περισσότεροι πελάτες των ναυτιλιακών εταιρειών δεν έχουν κατορθώσει να «σπάσουν» τα συμβόλαιά τους, ενώ ένα πολύ μικρό ποσοστό κατόρθωσε να φτάσει μέχρι τη διαδικασία της ακρόασης από κάποιο διαιτητικό δικαστήριο. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει κάποια καθολική απαγόρευση της διεξαγωγής εμπορίου με τη Ρωσία, με αποτέλεσμα συχνά οι εταιρείες να μην μπορούν να αρνηθούν την παροχή μεταφορικών υπηρεσιών.
