THEPOWERGAME
«Αγώνα δρόμου» και μάλιστα με ταχύτητες «σπριντ» και όχι «μαραθωνίου», θα κληθούν να πραγματοποιήσουν τα λιμάνια της χώρας και δη τα δύο μεγαλύτερα του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, προκειμένου να ανταποκριθούν στις περιβαλλοντικές προκλήσεις που θέτουν οι πολιτικές ενεργειακής μετάβασης που έχουν ξεκινήσει να υλοποιούνται σε επίπεδο ΕΕ, αλλά και οι ανάγκες που θα δημιουργηθούν από τη διαδικασία της απανθρακοποίησης της ναυτιλίας. Στο πλαίσιο αυτό, μεταξύ των επενδυτικών κινήσεων που θα βρεθούν στο επίκεντρο, περιλαμβάνονται η παραγωγή «καθαρής» ενέργειας από ΑΠΕ, είτε για την βιομηχανία, είτε για την τροφοδότηση των πλοίων που ελλιμενίζονται (το λεγόμενο cold ironing), αλλά και η παροχή επιλογών πετρέλευσης (ανεφοδιασμού πλοίων με καύσιμα) με πιο «πράσινα» καύσιμα, έναντι των σημερινών συμβατικών καυσίμων ναυτιλίας.
Ήδη, σε διεθνές επίπεδο, οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές, καθώς ταυτόχρονα με την ανάπτυξη των νέων καυσίμων, θα πρέπει να δημιουργηθούν και οι αντίστοιχες υποδομές. Μάλιστα, έχοντας αντιληφθεί τις προκλήσεις αυτές, οι «ναυαρχίδες» της λιμενικής βιομηχανίας, δηλαδή τα λιμάνια της Βόρειας Ευρώπης στην Ολλανδία (Ρότερνταμ), το Βέλγιο (Αμβέρσα) και την Γερμανία (Αμβούργο), έχουν ήδη ξεκινήσει να σχεδιάζουν την επόμενη μέρα του κλάδου. Αυτή προβλέπει την μεταμόρφωση των λιμενικών αυτών «Λεβιάθαν» από χώρους υποδοχής των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων της ΕΕ σε χώρους παραγωγής «καθαρών» καυσίμων.
Για παράδειγμα, το λιμάνι της Αμβέρσας βρίσκεται σε συζητήσεις με επενδυτές για την ανάπτυξη έργων παραγωγής υδρογόνου, που θεωρείται το καύσιμο του μέλλοντος για την ναυτιλία. Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του διευθύνοντος συμβούλου του λιμανιού, κ. Ζακ Βαντερμέιρεν, «τα λιμάνια, αναμφίβολα, θα αποτελέσουν το σημείο εκκίνησης για την μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από εταιρείες για την εγκατάσταση παραγωγικών βάσεων, αλλά και αποθηκών εναλλακτικών καυσίμων, που θα διασυνδέονται με αγωγούς».
Σημαντικά σχέδια δρομολογούνται στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας, το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης. Οι αρμόδιες αρχές βρίσκονται σε συνεργασία με μεγάλους ενεργειακούς ομίλους, για την ανάπτυξη ενός δικτύου μεγάλης κλίμακας, που θα περιλαμβάνει την προμήθεια «καθαρής» ενέργειας, από υπεράκτια αιολικά πάρκα, όπως επίσης και την παραγωγή υδρογόνου, που θα μεταφέρεται μέσω αγωγών στην βιομηχανική ζώνη του λιμανιού, αλλά και την υπόλοιπη ενδοχώρα. Τα εργοστάσια παραγωγής υδρογόνου στο Ρότερνταμ θα συνδέονται με διυλιστήρια στο λιμάνι, μέσω ενός δικτύου αγωγών, κόστους 1,5 δις ευρώ. Από το 2027, στόχος του λιμανιού, είναι να εξάγει υδρογόνο στο Βέλγιο και την Γερμανία, μέσω ενός αγωγού μήκους 300 χιλιομέτρων.
Εντός των προσεχών εβδομάδων, αναμένεται να οριστικοποιηθεί σε επίπεδο ΕΕ η απόφαση για το τι είδους έργα θα μπορούν να θεωρηθούν επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση, στο πλαίσιο της ανάπτυξης υποδομών «καθαρής» ενέργειας. Η σχετική εξέλιξη θα προσφέρει σημαντική ώθηση στις σχετικές επενδύσεις, καθώς θα «ανοίξει τον δρόμο» για την ανάπτυξη των απαιτούμενων υποδομών. Ήδη πάντως, η ΕΕ έχει χρηματοδοτήσει έργα υδρογόνου, συνολικού ύψους άνω των 16 δισ.ευρώ, ενώ εντός του Νοεμβρίου αναμένεται η έγκριση επιπλέον 5 δις ευρώ έργων, που αφορούν σε διασυνοριακή διασύνδεση ενεργειακών υποδομών. Στο πλαίσιο της στρατηγικής RePowerEu σχεδιάζεται η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, επιταχύνοντας την ενεργειακή μετάβαση της ΕΕ σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας. Έως το 2030, στόχος είναι ετήσια παραγωγή 10 εκατ. τόνων υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η εισαγωγή επιπλέον 10 εκατ. τόνων.
Οι εξελίξεις αυτές, ασφαλώς, γεννούν κι επενδυτικές ευκαιρίες, τις οποίες επιχειρούν να κεφαλαιοποιήσουν αρκετές χώρες, πέραν της ΕΕ. Για παράδειγμα, η Ινδία έχει θέσει ως προτεραιότητά της, την ανάπτυξη πολιτικών που θα την αναδείξουν ως βασική χώρα προμήθειας εναλλακτικών καυσίμων για την ναυτιλία, θέλοντας ασφαλώς να αναδειχθεί σε διεθνές κέντρο πετρελεύσεων. Εφόσον το σχέδιο προχωρήσει, θα προσελκύσει σημαντικό αριθμό πλοίων της ποντοπόρου ναυτιλίας στα λιμάνια της Ινδίας, ενισχύοντας τα έσοδα. Ανάλογα σχέδια κυοφορούνται και σε άλλες χώρες, ιδίως δε στους διεθνείς «κόμβους» πετρέλευσης, όπως στην Σιγκαπούρη, το Γιβραλτάρ και την Φουτζάιρα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Ασφαλώς, προτού «μάθουν να τρέχουν, τα λιμάνια της Ελλάδας θα πρέπει να μάθουν να περπατάνε», ανέφερε πρόσφατα αρμόδιος παράγοντας. Ζητήματα που σε άλλα λιμάνια της Ευρώπης, είναι λυμένα από δεκαετίες, όπως π.χ. η σύνδεση με τον σιδηρόδρομο, στην Ελλάδα ακόμα παραμένουν «γρίφοι». Ως εκ τούτου, δεν αρκούν μόνο οι καλές επιδόσεις, π.χ. στην διαχείριση εμπορευματοκιβωτίων, ή την αύξηση των ροών φορτίων χύδην φορτίων, ή ακόμα και την κρουαζιέρα.
Παράλληλα με την ανάπτυξη κρίσιμων υποδομών, όπως η άρτια σιδηροδρομική σύνδεση, θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες και για περαιτέρω επενδύσεις στους τομείς του μέλλοντος και δη της μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Με δεδομένο ότι η ναυτιλία έχει ήδη ξεκινήσει το «ταξίδι» προς την απανθρακοποίηση, ο τομέας αυτός είναι εκείνος που εμφανίζει και τις περισσότερες προοπτικές, καθώς πρόκειται για την μεγαλύτερη αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του κλάδου.
Σε πρώτη φάση, τα ελληνικά λιμάνια θα πρέπει να αναπτύξουν υποδομές για την παροχή «καθαρής» ενέργειας στα ελλιμενιζόμενα πλοία. Πρόκειται για μια καθοριστική διαδικασία, που εντάσσεται στις πολιτικές που έχει θεσπίσει η ΕΕ στο πλαίσιο της μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ναυτιλίας. Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του Fit for 55, που αποσκοπεί στην μείωση των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα, έως το 2030, τα λιμάνια της ΕΕ θα πρέπει να έχουν αναπτύξει υποδομές παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε όσα πλοία παραμένουν στο λιμάνι για τουλάχιστον δύο ώρες. Με τον τρόπο αυτό, τα πλοία δεν θα χρειάζεται να λειτουργούν τις μηχανές τους, όσο βρίσκονται στα λιμάνια, μειώνοντας κατακόρυφα τους εκπεμπόμενους ρύπους. Τέτοιες υπηρεσίες παρέχονται ήδη σε πολλά λιμάνια της Β. Ευρώπης, αλλά και σε μερικά του ευρωπαϊκού νότου, όπως π.χ. στην Βαρκελώνη.
Η Ελλάδα υστερεί σημαντικά, καθώς ακόμα δεν έχει καν ξεκαθαρίσει το απαιτούμενο θεσμικό πλαίσιο, ούτε έχουν επιλυθεί ζητήματα τεχνικά (π.χ. από πού θα προέλθει η ηλεκτρική ενέργεια), αλλά ούτε και ζητήματα χρηματοδότησης. Το πρόγραμμα ΝΕΑΡΧΟΣ θα αποτελέσει την βασική πηγή χρηματοδότησης τέτοιων λιμενικών υποδομών, με αρμόδιο φορέα το Υπ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Ειδικά για το λιμάνι του Πειραιά, ο σχετικός σχεδιασμός έχει ξεκινήσει, προβλέποντας την μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω καλωδίου από τον Ασπρόπυργο. Το σχετικό κόστος υπολογίζεται σε 70 εκατ. ευρώ. Στο λιμάνι του Βόλου, έχει ξεκινήσει η εκπόνηση σχετικής μελέτης, ενώ σημαντικές πρωτοβουλίες έχει αναλάβει και ο Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου, μέσω του έργου «ELECTRIPORT», που στοχεύει στην εκπόνηση αναλυτικών μελετών για την εγκατάσταση και λειτουργία σταθμού παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, στα πλοία που προσεγγίζουν το λιμάνι της Κρήτης.
Η απειλή της κλιματικής αλλαγής
Εν τω μεταξύ, τα λιμάνια βρίσκονται αντιμέτωπα και με άλλες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, οι συνέπειες της οποίας είναι ικανές να καταστήσουν πλειάδα λιμανιών μη λειτουργικά. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε η Lloyd’s Register, ο βρετανικός νηογνώμονας δηλαδή, μερικά από τα μεγαλύτερα λιμάνια του κόσμου απειλούνται από την κλιματική αλλαγή, λόγω της τοποθεσίας τους. Όπως αναφέρει η σχετική ανάλυση, από τα 3.800 εμπορικά λιμάνια παγκοσμίως, το 1/3 βρίσκεται σε τροπική ζώνη, κάτι που τα καθιστά ευάλωτα στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Τα λιμάνια της Σαγκάης στην Κίνα, του Χιούστον στις ΗΠΑ και του Λαθάρο Καρντένας στο Μεξικό, είναι μερικά από τα μεγαλύτερα λιμάνια παγκοσμίως, τα οποία θα μπορούσαν να αχρηστευτούν έως το 2050, λόγω μιας πιθανής ανόδου του επιπέδου της θάλασσας κατά μόλις 40 εκατοστά. Άλλα λιμάνια, όπως αυτό του Ρότερνταμ, ήδη βρίσκονται υπό πίεση.
Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες θα χρειαστεί να επενδύσουν σημαντικά κεφάλαια, ώστε να αναπτύξουν τις σχετικές υποδομές για την προστασία αυτών των λιμενικών υποδομών, επομένως και της ζήτησης για τον ελλιμενισμό σε αυτά. Για παράδειγμα, στο Ρότερνταμ ήδη λειτουργούν πλωτά φράγματα, που προστατεύουν το λιμάνι από πιθανή υπερχείλιση.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
