THEPOWERGAME
Νέες «φουρτούνες» εν όψει για την παγκόσμια και ασφαλώς και την εγχώρια ποντοπόρο ναυτιλία αναμένονται τα επόμενα χρόνια, εξαιτίας της έλλειψης πληρωμάτων και των προβλημάτων που αυτή δημιουργεί. Η παγίωση του φαινομένου της έλλειψης αξιωματικών και μηχανικών για τα πλοία του παγκόσμιου στόλου είναι δεδομένη τα τελευταία χρόνια. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι αντί να βελτιώνεται η κατάσταση, παρατηρείται συνεχής επιδείνωση.
Σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έρευνα (Manning Annual Review and Forecast) της Drewry, η έλλειψη προσφοράς αξιωματικών βρίσκεται πλέον σε ιστορικά υψηλό σημείο και μάλιστα δεν αναμένεται να βελτιωθεί στο άμεσο μέλλον. Σύμφωνα με την έρευνα, σήμερα παρατηρείται έλλειμμα αξιωματικών της τάξεως του 9% του συνολικού αποθέματος ανθρώπινου δυναμικού, σχεδόν διπλάσιο ποσοστό από το 5% που ίσχυε πριν από έναν χρόνο. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων 17 ετών, από τότε που η Drwery ξεκίνησε τη σχετική ετήσια έρευνα.
Το χειρότερο όμως είναι ότι ανάλογο έλλειμμα αξιωματικών προβλέπεται και για όλη τη διάρκεια της περιόδου 2023-2028. Τα σχετικά νούμερα προκύπτουν με βάση την πρόβλεψη για την πορεία του μεγέθους του παγκόσμιου στόλου τα επόμενα χρόνια και τις εκτιμήσεις για την πορεία της προσφοράς πληρωμάτων στο μέλλον. Ωστόσο, και πάλι πρόκειται για μια σαφή ένδειξη του μεγέθους του προβλήματος, καθώς είναι ξεκάθαρο ότι η προσφορά αξιωματικών θα παραμείνει ιδιαίτερα πενιχρή συγκριτικά με τις ανάγκες.
Το αποτέλεσμα, ασφαλώς, πέραν των προβλημάτων που παρατηρούνται και θα συνεχίσουν να παρατηρούνται στην επάνδρωση των πλοίων, είναι και η εκτόξευση των αμοιβών, που ασφαλώς θα έχει αντίκτυπο και στο μεταφορικό κόστος. Παράλληλα, ακόμα και αν ο εκάστοτε πλοιοκτήτης εξασφαλίσει ανθρώπους για τα πλοία του, το έλλειμμα προσφοράς σημαίνει ότι θα ελλοχεύει συνεχώς ο κίνδυνος να χάσει προσωπικό, λόγω π.χ. καλύτερης προσφοράς από κάποιον ανταγωνιστή. Είναι δηλαδή ιδιαίτερα δύσκολη η διατήρηση των αξιωματικών, οι οποίοι έχουν πολλές προοπτικές απασχόλησης, με συνεχώς αυξανόμενες απολαβές.
Σύμφωνα με τους αναλυτές της Drewry, παρ’ ότι η πανδημία που ξέσπασε το 2020 είναι πλέον παρελθόν, οι συνέπειές της είναι ακόμα ορατές στον τομέα της επάνδρωσης των πλοίων. Εκείνη την περίοδο πολλά πληρώματα υποχρεώθηκαν να παραμείνουν στα πλοία για περιόδους ακόμα και 18 μηνών, χωρίς τη δυνατότητα εναλλαγής, δηλαδή υπερδιπλάσιο χρόνο σε σχέση με αυτόν που προβλέπεται από τις διεθνείς συμβάσεις. Τα περιστατικά αυτά έτυχαν ευρείας κάλυψης από τον διεθνή Τύπο, με αποτέλεσμα πολλοί νέοι άνθρωποι να αποστρέφονται πλέον του ναυτικού επαγγέλματος, παρά τη σταθερή βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στα πλοία, αλλά και τις υψηλές αποδοχές, ιδίως για αξιωματικούς και μηχανικούς.
Οι μισθοί εξαρτώνται από τον τύπο και το μέγεθος του πλοίου, αλλά και από την εκάστοτε εταιρεία. Για παράδειγμα, ο μισθός σε ένα δεξαμενόπλοιο είναι υψηλότερος απ’ ό,τι σε ένα φορτηγό πλοίο, αλλά και χαμηλότερος σε σχέση με ένα πλοίο μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Οι καθαρές μηνιαίες απολαβές ενός Γ’ μηχανικού, ή junior ανθυποπλοιάρχου κυμαίνονται μεταξύ 2.500-3.100 ευρώ, αυξάνοντας σε 4.500-5.300 για έναν ανθυποπλοίαρχο, σε 7.200-8.200 για έναν υποπλοίαρχο ή Β’ μηχανικό και σε 10.000-11.000 ευρώ για τον πλοίαρχο και τον Α’ μηχανικό. Με δεδομένες τις ελλείψεις που θα συνεχίσουν να υφίστανται, αξιωματικοί που θα εκπαιδευτούν και θα επανδρώσουν π.χ. πλοία μεταφοράς LNG, ο αριθμός των οποίων θα πολλαπλασιαστεί σε 2-3 χρόνια, θα μπορούν δυνητικά να εισπράττουν ακόμα και διπλάσια ποσά από τα προαναφερθέντα.
Εκτός όμως από την αναμενόμενη αύξηση των απολαβών για όλους τους τύπους των πλοίων, στο επίκεντρο της προσοχής των πλοιοκτητών, ιδίως για τη διακράτηση πληρωμάτων και την αποφυγή συνεχών μετακινήσεων σε ανταγωνιστές, θα βρεθεί το ζήτημα των συνθηκών εν πλω. Για παράδειγμα, ένα από τα ζητούμενα σήμερα είναι η επένδυση σε ποιοτικά δορυφορικά συστήματα επικοινωνίας, ώστε τα μέλη του πληρώματος να μπορούν να επικοινωνούν με τους οικείους τους. Αντίστοιχα, ένα υποστηρικτικό περιβάλλον εργασίας και οι ποιοτικές υποδομές φιλοξενίας και εργασίας στο πλοίο βρίσκονται πλέον ψηλά στις προτεραιότητες των μελών των πληρωμάτων.