Ένας «υπόγειος» πόλεμος μαίνεται σήμερα στη ναυτιλία όσον αφορά τις ροές του ρωσικού πετρελαίου και τα πλοία που το μεταφέρουν, εν μέσω της απειλής κυρώσεων και ζημιών εκατοντάδων εκατομμυρίων, σε περίπτωση π.χ. που ένα πλοίο χωρίς ασφαλιστική κάλυψη βυθιστεί μαζί με το ρυπογόνο φορτίο του. Στο στόχαστρο έχουν αρχίσει να εισέρχονται εταιρείες στην Ινδία, οι οποίες «στήθηκαν» κάτω από ιδιαίτερα αμφιλεγόμενες συνθήκες κι εμφανίζονται σήμερα να ελέγχουν στόλους από δεκάδες δεξαμενόπλοια, το σύνολο των οποίων μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο στην Ινδία.
Πριν από μερικές ημέρες, σε μια πρωτοφανή κίνηση, η Lloyd’s Register, ο βρετανικός νηογνώμονας κι ένας από τους μεγαλύτερους στον κόσμο, γνωστοποίησε στην ινδική εταιρεία Gatik Ship Management ότι θα αποσύρει τα πιστοποιητικά του από τα 21 από τα πλοία της εταιρείας, αρχής γενομένης από την 3η Ιουνίου. Εταιρείες όπως η Lloyd’s Register, η DNV και άλλες, όπως η ινδική IR Class, παρέχουν υπηρεσίες, όπως πιστοποιήσεις ασφαλείας, απαραίτητες για την είσοδο ενός πλοίου σε κάποιο λιμάνι, ή για την εξασφάλιση ασφαλιστικής κάλυψης. Επίσης, πραγματοποιούν ελέγχους για το αξιόπλοο κάθε πλοίου που είναι εγγεγραμμένο με τον εκάστοτε νηογνώμονα. Πάντως, θα πρέπει να τονιστεί ότι τα 11 από τα 20 πλοία που «κόβει» η Lloyd’s Register έχουν κι άλλο πιστοποιητικό από την IR Class, τον ινδικό νηογνώμονα.
Η Gatik διαθέτει στόλο από συνολικά 40 δεξαμενόπλοια, παρ’ ότι συστάθηκε μόλις πέρσι, δείχνοντας έντονες ενδείξεις ότι αποτελεί μία από τις εταιρείες που δημιουργήθηκαν, ακριβώς για να εξυπηρετήσουν τις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου, παρακάμπτοντας τις κυρώσεις των δυτικών χωρών. Στις αρχές Απριλίου το American Club, μέλος της ομάδας των 12 ομίλων αλληλασφάλισης, που συνδυαστικά καλύπτουν ασφαλιστικά το 90% των ποντοπόρων πλοίων παγκοσμίως, είχε επίσης ανακοινώσει ότι θα σταματούσε να παρέχει κάλυψη στα περισσότερα πλοία της Gatik, χωρίς να εξηγήσει τον λόγο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η κίνηση της ρωσικής ασφαλιστικής εταιρείας Ingosstrakh (που δεν αποτελεί μέρος των 12 ομίλων) να αποστασιοποιηθεί επίσης από κάθε συνεργασία με την Gatik, κάνοντας λόγο για αυξημένο ρίσκο σε σχέση με την εικόνα της Ingosstrakh στα μέσα ενημέρωσης.
Επίσης, τον Απρίλιο το νηολόγιο («σημαία») του Αγίου Κιτς και Νέβις (St Kitts & Nevis) ανέφερε ότι θα αποσύρει επίσης την κάλυψη 36 πλοίων της Gatik. Σύμφωνα με σχετικές πληροφορίες, τη θέση της εν λόγω σημαίας έχει λάβει τουλάχιστον σε κάποια από τα πλοία το νηολόγιο της Γκαμπόν.
Μόνο κατά το πρώτο τετράμηνο του 2023 τα πλοία της Gatik μετέφεραν 2,76 εκατ. τόνους ρωσικού πετρελαίου στην Ινδία, ποσότητα που ισοδυναμεί με το 10% των συνολικών εισαγωγών ρωσικού αργού από τη χώρα της νοτιοανατολικής Ασίας. Το διάστημα Μαΐου-Ιουνίου ήταν προγραμματισμένη η εισαγωγή επιπλέον 1,36 τόνων ρωσικού αργού από πλοία της Gatik.
H ιδνική εταιρεία Gatik με έδρα τη Βομβάη επέκτάθηκε από τις ταχυμεταφορές στη Ναυτιλία © twitter.com/Gatik_AI/header_photo
Σχεδόν 900 ναυτιλιακές εταιρείες που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο συστάθηκαν τους τελευταίους μήνες
Ενδεικτικό του «πολέμου» που πραγματοποιείται σε επιχειρηματικό επίπεδο είναι το ότι η Gatik αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του «στρατού» από εταιρείες που συστάθηκαν τους προηγούμενους μήνες, ακριβώς με στόχο να παρακάμψουν τις κυρώσεις και να επιτρέψουν την απρόσκοπτη εξαγωγή του ρωσικού πετρελαίου. Για παράδειγμα, η ίδια η Gatik ξεκίνησε τη λειτουργία της μόλις πέρυσι και βρέθηκε να διαχειρίζεται έναν στόλο από δεκάδες δεξαμενόπλοια. Δεδομένου ότι έχει αποτελέσει πλέον «στόχο» των δυτικών εταιρειών και άλλων συνεργαζόμενων εταιρειών, η Gatik έχει ήδη ξεκινήσει να μεταβιβάζει τα πλοία αυτά σε τρίτες εταιρείες, τόσο εντός Ινδίας, όσο και σε άλλες χώρες, όπως π.χ. τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Όπως μάλιστα προκύπτει από σχετική έρευνα της S&P Global, τα ΗΑΕ αποτελούν βασικό υποδοχέα των πλοίων με δεσμούς με τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, συνολικά 900 ναυτιλιακές εταιρείες συστάθηκαν το 2022, με αποκλειστικό στόχο τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου, «κάτω από τα ραντάρ» των δυτικών χωρών. Τα ΗΑΕ φαίνεται πως αποτελούν βασικό «κόμβο» της όλης διαδικασίας, καθώς πλοία που ανήκουν σε 777 ναυτιλιακές εταιρείες (από τις 900 συνολικά) έχουν πραγματοποιήσει καταπλεύσεις σε λιμάνια των Εμιράτων από τις 5 Δεκεμβρίου του 2022 και μετά, δηλαδή από τότε που επιβλήθηκε το πλαφόν των 60 δολαρίων/βαρέλι στην αξία των διακινούμενων φορτίων πετρελαίου.
Οι νέες αυτές εταιρείες αποτελούν «κλειδί» για τη μεταφορά του ρωσικού πετρελαίου, μετά την αποχώρηση των πιο παραδοσιακών εταιρειών από τη ρωσική αγορά. Στα ΗΑΕ συστάθηκαν 23 τέτοιες εταιρείες, που διαθέτουν 28 δεξαμενόπλοια συνολικής μεταφορικής ικανότητας άνω των 21 εκατ. βαρελιών πετρελαίου. Μάλιστα, για το 57% των πλοίων αυτών δεν κατέστη δυνατόν να προσδιοριστεί ο πραγματικός ιδιοκτήτης, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες να πραγματοποιείται κάποια παράνομη δραστηριότητα.
Τόσο τα ΗΑΕ, όσο και η Ινδία δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις στο εμπόριο ρωσικού πετρελαίου, αλλά οι αμερικανικές αρχές έχουν εντείνει την πίεση προς τις αμερικανικές τράπεζες, τους ασφαλιστικούς ομίλους και τις ναυτιλιακές εταιρείες, ώστε να μη συνεργάζονται με εταιρείες για τις οποίες υπάρχουν υποψίες διακίνησης ρωσικού πετρελαίου.
