THEPOWERGAME
Στο απόγειο της διατάραξης της εφοδιαστικής αλυσίδας, δηλαδή από το καλοκαίρι του 2021 και για τουλάχιστον έναν χρόνο, τα εμπορευματοκιβώτια αποτελούσαν κάτι σαν «πολύτιμους λίθους». Όλοι όσοι δραστηριοποιούνται στο διεθνές εμπόριο βρίσκονταν σε αναζήτηση περισσότερων «κουτιών» για τη μεταφορά προϊόντων, με αποτέλεσμα τα εργοστάσια παραγωγής στην Κίνα (όπου εντοπίζεται το 95% της παγκόσμιας παραγωγής) να δουλεύουν ασταμάτητα. Το 2021 η ετήσια παραγωγή έφτασε στο επίπεδο-ρεκόρ των 7,1 εκατ. εμπορευματοκιβωτίων.
Κατά τη διάρκεια της «φρενίτιδας» κερδών και ζήτησης στον κλάδο των θαλάσσιων μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων, την περίοδο 2021-2022, οι εταιρείες τακτικών γραμμών και οι φορτωτές προχώρησαν σε μια μεγάλη αύξηση του αποθέματος «κουτιών», ώστε να ανταποκριθούν στις ανάγκες που είχαν δημιουργηθεί. Πολλά εμπορευματοκιβώτια παρέμεναν εγκλωβισμένα ακόμα και για μήνες σε λιμάνια και αποθήκες, καθώς δεν ήταν εφικτή η μεταφορά τους στην ενδοχώρα, λόγω των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν εξαιτίας της πανδημίας. Έτσι, χρειάζονταν όλο και περισσότερα εμπορευματοκιβώτια στα σημεία εξαγωγών, όπως π.χ. η Κίνα.
Η κατάσταση αυτή έχει αντιστραφεί πλήρως, καθώς η ζήτηση υποχώρησε και τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα έχουν εξομαλυνθεί. Μάλιστα, σε διάφορα λιμάνια της Ασίας η κατάσταση είναι τέτοια, ώστε οι Αρχές προβληματίζονται για το τι θα κάνουν με τα άδεια «κουτιά» που παραμένουν σε αποθήκες και χώρους φορτοεκφόρτωσης. Στο μεγαλύτερο λιμάνι του κόσμου, εκείνο της Σαγκάης της Κίνας, η διαθεσιμότητα εμπορευματοκιβωτίων είναι υψηλότερη ακόμα και σε σχέση με την άνοιξη του 2022, όταν οι Αρχές της χώρας είχαν επιβάλει μέτρα αυστηρού περιορισμού της κυκλοφορίας για τον έλεγχο της πανδημίας.
Κάπως έτσι, σύμφωνα με στοιχεία της Drewry, εταιρείας ερευνών και υπηρεσιών συμβούλων ναυτιλίας, κατά τη διάρκεια του φετινού πρώτου τριμήνου η παγκόσμια παραγωγή «κουτιών» υποχώρησε κατά 71%, σε 306.000, έναντι 1,06 εκατ. πριν από έναν χρόνο. Μάλιστα, πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 13 ετών, δηλαδή από τις αρχές του 2010, όταν το διεθνές εμπόριο βρισκόταν σε κρίση, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης. Όπως τονίζει η Drewry σε σχετική της ανάλυση, παρ’ ότι αναμένεται μια σχετική ανάκαμψη της παραγωγής κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, το 2023 προβλέπεται ότι θα ολοκληρωθεί με ετήσια παραγωγή της τάξεως των 1,8 εκατ. εμπορευματοκιβωτίων. Αν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη αυτή, το τρέχον έτος θα σηματοδοτήσει τη χαμηλότερη επίδοση από το 2009, δηλαδή των τελευταίων 14 ετών. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι αρκετά εργοστάσια στην Κίνα έχουν είτε κλείσει προσωρινά, είτε έχουν μειώσει σημαντικά το ωράριο λειτουργίας τους.
Σύμφωνα με την Drewry, το 2023 θα αποτελέσει ένα έτος αναδιάρθρωσης του παγκόσμιου αποθέματος εμπορευματοκιβωτίων, τόσο από τις ναυτιλιακές εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, όσο και από τις εταιρείες leasing «κουτιών». Τα παλιότερα εξ αυτών και όσα φέρουν σημαντικές φθορές πρόκειται να αποσυρθούν, ενώ παράλληλα όλη η εφοδιαστική αλυσίδα προσπαθεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα του παγκόσμιου εμπορίου και των θαλάσσιων μεταφορών, ιδίως σε ό,τι αφορά τη ζήτηση και την προσφορά πλοίων. Συνολικά, η Drewry αναμένει την απόσυρση 2,8 εκατ. εμπορευματοκιβωτίων φέτος, μια εξέλιξη που θα μειώσει το παγκόσμιο απόθεμα κατά 2%, οριακά χαμηλότερα από τα 50 εκατ. εμπορευματοκιβώτια (49,9). Θα πρόκειται για την πρώτη ετήσια συρρίκνωση, επίσης από το 2009.
Όπως τονίζει η εταιρεία, η φετινή ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου εμπορευματοκιβωτίων δεν θα ξεπεράσει το 1%, αλλά από τα επόμενα χρόνια οι προβλέψεις είναι περισσότερο αισιόδοξες. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό και με την επέκταση του παγκόσμιου στόλου, προβλέπεται να αυξήσει και την παραγωγή νέων εμπορευματοκιβωτίων. Μάλιστα, το 2024 είναι πιθανός ακόμα και ο διπλασιασμός της ετήσιας παραγωγής, ξεπερνώντας τα 3,5 εκατ. νέα κοντέινερ. Έως το 2027 η Drewry προβλέπει ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης του αποθέματος κατά 2,9%.
H ιστορία πίσω από τη δημιουργία των σημερινών εμπορευματοκιβωτίων
Η διαμόρφωση των σημερινών διαστάσεων των εμπορευματοκιβωτίων ξεκίνησε πάνω από έναν αιώνα πριν. Στις αρχές του 20ού αιώνα ο Μάλκολμ ΜακΛιν, ιδιοκτήτης μια μεταφορικής εταιρείας μέσω φορτηγών οχημάτων, αντιλήφθηκε ότι από τις μεταφορές απουσίαζε μια οργανωμένη δομή στην όλη διαδικασία, καθιστώντας τις μη αποδοτικές. Έτσι, σκέφτηκε να κατασκευάσει το πρώτο εμπορευματοκιβώτιο, που μπορούσε να μεταφερθεί τόσο από ένα φορτηγό, όσο κι από ένα πλοίο, χωρίς να χρειάζεται να φορτώνεται και να ξεφορτώνεται όλο το φορτίο κάθε φορά, όταν έπρεπε να αλλάξει μέσο μεταφοράς.
Επρόκειτο για μια «επανάσταση», καθώς το μεταφορικό κόστος μειώθηκε κατακόρυφα. Το δεύτερο σημαντικό βήμα για τη δημιουργία του σημερινού εμπορευματοκιβωτίου πραγματοποιήθηκε το 1968. Ήταν η χρονιά που αποφασίστηκε μία διάσταση για όλα τα εμπορευματοκιβώτια, οδηγώντας στην προτυποποίησή τους και σε περαιτέρω βελτιστοποίηση των μεταφορών. Ασφαλώς, οι τύποι των εμπορευματοκιβωτίων είναι περισσότεροι (π.χ. με δυνατότητα ψύξης, με διπλές πόρτες, με άνοιγμα από την οροφή κ.λπ.), ωστόσο οι διαστάσεις παραμένουν ίδιες. Ήταν τέτοια η αποτελεσματικότητα του μέτρου αυτού, ώστε τα πλοία που ναυπηγούνται από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και μετά ουσιαστικά είναι σχεδιασμένα γύρω από τις διαστάσεις των εμπορευματοκιβωτίων, ώστε να μεγιστοποιούν τη μεταφορική τους ικανότητα.