Σημαντικό έδαφος έχει αρχίσει να κερδίζει η εγκατάσταση συστημάτων δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CO2) σε πλοία της ποντοπόρου ναυτιλίας. Πρόκειται για μια τεχνολογία που βρίσκεται στα «σπάργανα», αλλά είναι πολλά υποσχόμενη, καθώς επιχειρεί να συλλάβει και να αποθηκεύσει το διοξείδιο του άνθρακα, προτού αυτό εκλυθεί στην ατμόσφαιρα. Με τον τρόπο αυτό, ένα πλοίο καθίσταται πολύ λιγότερο ρυπογόνο. Αυτήν την περίοδο, πραγματοποιούνται δοκιμές διαφόρων συστημάτων και μεθόδων για τη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, ώστε να αναπτυχθούν και οι σχετικές νόρμες διαχείρισης της σχετικής τεχνολογίας εν πλω, προκειμένου να μην γεννώνται ζητήματα ασφάλειας.
Τα οφέλη από την ωρίμανση της καινοτόμου αυτής τεχνολογίας είναι πολλαπλά. Σε πρόσφατη ανάλυσή του, ο ναυλομεσιτικός οίκος Gibson ανέφερε ότι η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, καταρχάς θα συνεισφέρει στην απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, δίνοντας παράλληλα την δυνατότητα στον κλάδο να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τα φθηνότερα, συμβατικά καύσιμα, έως ότου ωριμάσουν οι τεχνολογίες εναλλακτικών καυσίμων και αναπτυχθούν και οι απαιτούμενες υποδομές παραγωγής και προμήθειάς τους. Ένα ακόμα σημαντικό πλεονέκτημα όμως είναι το γεγονός ότι η δέσμευση άνθρακα προσφέρει μια ακόμα πηγή ζήτησης φορτίων για τη ναυτιλία. Μάλιστα οι προοπτικές είναι τέτοιες, ώστε τα φορτία άνθρακα θα μπορούσαν, σταδιακά, να αντισταθμίσουν την μειωμένη μελλοντική ζήτηση για συμβατικά φορτία υδρογονανθράκων.
Πρόκειται ασφαλώς για μια αγορά εν τη γενέσει της. Αυτήν την περίοδο, ναυπηγούνται μόλις δύο πλοία ικανά για την μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων άνθρακα και αμφότερα είναι δεσμευμένα για την κάλυψη των μεταφορικών αναγκών, που θα δημιουργηθούν από μια σχετική εγκατάσταση αποθήκευσης. Σήμερα, σχεδιάζονται υποδομές συνολικού μεγέθους διαχείρισης 20 εκατ. τόνων διοξειδίου του άνθρακα σε ετήσια βάση. Το 35% εξ αυτών βρίσκονται στην Ευρώπη, περίπου το 10% στην Ασία και το υπόλοιπο 55% στην Βόρεια Αμερική. Ωστόσο, στην περίπτωση των ΗΠΑ και του Καναδά, το μεγαλύτερο μέρος των εγκαταστάσεων θα βρίσκονται στην ηπειρωτική χώρα, μειώνοντας τις ανάγκες για διά θαλάσσης μεταφορά.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με την Gibson, η αγορά αυτή μπορεί δυνητικά να αποτελέσει μια σημαντική επενδυτική ευκαιρία για τους εφοπλιστές, καθώς ακόμα κι αν δεν προχωρήσουν όλα τα σχεδιαζόμενα έργα, το βέβαιο είναι ότι θα υπάρχει σημαντική ζήτηση για πλοία μεταφοράς φορτίων άνθρακα. Θα μπορούσαν λοιπόν να υποβληθούν παραγγελίες για την ναυπήγηση τέτοιων πλοίων, ιδίως αν συνυπολογιστεί ότι μια τέτοια επένδυση θα μπορούσε να λειτουργήσει και υπέρ των διαπιστευτηρίων ESG της εταιρείας που θα επενδύσει στον τομέα αυτό.
Ασφαλώς, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ήδη εξετάζουν την συγκεκριμένη αγορά. Ο όμιλος του κ. Πήτερ Λιβανού, μέσω της Ecolog, η οποία συστάθηκε πέρσι, σχεδιάζει την ναυπήγηση έως και 60 πλοίων μεταφοράς CO2. Αντίστοιχα, η lomarlabs, μία θυγατρική του ομίλου Libra της οικογένειας Λογοθέτη, προχώρησε πρόσφατα στην σύναψη συνεργασίας με την νεοφυή εταιρεία κλιματικής τεχνολογίας Seabound. Αντικείμενο της συνεργασίας αυτής είναι η ανάπτυξη τεχνολογίας δέσμευσης CO2 εν πλω, με τρόπο που να είναι οικονομικά βιώσιμος. Η Seabound έχει αναπτύξει μια συσκευή δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα (εκκρεμεί η σχετική πατέντα), η οποία μπορεί να τοποθετηθεί στο σημείο από το οποίο διαχέονται τα καυσαέρια από την μηχανή του πλοίου. Το CO2 αντιδρά χημικά με άλλες ουσίες και μετατρέπεται σε ασβεστόλιθο, εντός του οποίου δεσμεύεται το εν λόγω αέριο. Τα «χαλίκια» του ασβεστόλιθου αποθηκεύονται προσωρινά εντός του πλοίου, προτού ξεφορτωθούν στο πλησιέστερο λιμάνι.
Στο πλαίσιο αυτό, τον Μάρτιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμπεριέλαβε στην προτεινόμενη νομοθεσία Net Zero Industry Act, την τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα, ως μία από τις δράσεις, όπου θα επιδιωχθεί η ανάληψη πρωτοβουλιών για την ανάπτυξης μιας εφοδιαστικής αλυσίδας, αρχής γενομένης από εγκαταστάσεις υποδοχής και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα. Στο πλαίσιο αυτό, η νομοθεσία θέτει ως στόχο την ετήσια ικανότητα έγχυσης 50 εκατ. τόνων CO2 σε κατάλληλες τοποθεσίες εντός της Ε.Ε. και μάλιστα έως το 2030, καθώς θεωρείται ότι η τεχνολογία αυτή θα αποβεί καθοριστική για την σταδιακή απανθρακοποίηση της Ευρώπης. Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης CO2 είναι το βασικότερο εμπόδιο για την ταχύτερη υιοθέτηση της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Στο πλαίσιο αυτό, η σχετική νομοθεσία αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς θα ανοίξει τον δρόμο για πρόσβαση σε κοινοτικά κονδύλια, ώστε να χωροθετηθούν και αναπτυχθούν οι σχετικές υποδομές.
