THEPOWERGAME
Στην υποχρεωτική χρήση «πράσινων» ναυτιλιακών καυσίμων θα υποχρεωθούν όλα τα πλοία που διαπλέουν τη Μεσόγειο, βάσει σχετικού ψηφίσματος που υιοθετήθηκε τον προηγούμενο μήνα στην 79η Συνεδρίαση της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC 79) του Παγκόσμιου Οργανισμού Ναυτιλίας (ΙΜΟ). Βάσει της σχετικής απόφασης, κάθε πλοίο που διαπλέει τη Μεσόγειο θα πρέπει να χρησιμοποιεί καύσιμα πολύ χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (0,1%), ή εναλλακτικά να εγκαταστήσουν κάποιο σύστημα πλυντηρίδων (scrubber), το οποίο να πραγματοποιεί καθαρισμό των εκπεμπόμενων ρύπων εν πλω. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα φίλτρο σωματιδίων μεγάλης κλίμακας.
Οι αλλαγές αυτές θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Μαΐου του 2024, αλλά η υποχρέωση συμμόρφωσης των πλοίων θα ξεκινήσει μετά από μια περίοδο χάριτος 12 μηνών. Επομένως, από την 1η Μαΐου του 2025 και μετά, όλα τα πλοία θα πρέπει να συμμορφώνονται στη σχετική οδηγία. Με τον τρόπο αυτό, η Μεσόγειος Θάλασσα θα μετατραπεί στην πέμπτη κατά σειρά θαλάσσια ζώνη παγκοσμίως, που μετατρέπεται σε Ζώνη Ελέγχου Εκπομπών Οξειδίου του Θείου (SECA-Sulphur Emission Control Area).
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη, η οποία καταρχάς θα έχει ως αποτέλεσμα την βελτίωση της ποιότητας του αέρα, ιδίως πλησίον των παράκτιων περιοχών υψηλής θαλάσσιας δραστηριότητας, όπως τα μεγάλα λιμάνια. Σύμφωνα με σχετική μελέτη, η κίνηση αυτή θα έχει ως αποτέλεσμα την μείωση των εκπομπών οξειδίου του θείου κατά 78,7%.
Από την άλλη πλευρά όμως, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στις θαλάσσιες μεταφορές και μετακινήσεις, αυξάνοντας σημαντικά το κόστος. Σήμερα, τα καύσιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, έχουν φτάσει να κοστίζουν ακόμα και 1.000 δολάρια/τόνο και σε κάθε περίπτωση, το κόστος τους έναντι των συμβατικών καυσίμων, που χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα, είναι περίπου 30-40% υψηλότερο.
Η άλλη εναλλακτική, εκείνη της τοποθέτησης συστήματος πλυντηρίδων, τουλάχιστον επί του παρόντος, φαντάζει μη βιώσιμη για τα μικρότερα πλοία που δραστηριοποιούνται εμπορικά στην Μεσόγειο Θάλασσα, δηλαδή για τα πλοία της ναυτιλίας μικρών αποστάσεων. Το κόστος τους κινείται πέριξ των 1-2 εκατ. ευρώ, ανάλογα με το είδος και την χωρητικότητα του πλοίου και δεν είναι οικονομικά βιώσιμα, καθώς ο χρόνος απόσβεσης σε ένα μικρό πλοίο είναι πολύ μεγαλύτερος, έναντι π.χ. ενός μεγαλύτερου πλοίου της ποντοπόρου ναυτιλίας. Αντίστοιχα, το μέγεθος των scrubbers τα καθιστά λιγότερο βολικά για τοποθέτηση στα μικρότερα πλοία της ναυτιλίας μικρών αποστάσεων. Αν λοιπόν δεν αναπτυχθούν λύσεις για μικρότερα πλοία από τους προμηθευτές τέτοιων συστημάτων, η μόνη εναλλακτική για τους πλοιοκτήτες είναι η χρήση των πιο «καθαρών» καυσίμων.
Η ναυτιλία μικρών αποστάσεων αφορά τις μεταφορές που γίνονται από πλοία που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά εντός της Μεσογείου, δεν πραγματοποιούν δηλαδή ταξίδια προς τις ΗΠΑ, την Ασία, ή την Μέση Ανατολή, όπως τα πλοία της ποντοπόρου ναυτιλίας. Πρόκειται για μικρά πλοία, συνήθως μέχρι 10.000 – 15.000 τόνους εκτόπισμα. Η ναυτιλία μικρών αποστάσεων αποτελεί το 60% των συνολικά διακινούμενων φορτίων μέσω θαλάσσης στην ΕΕ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το 2016 διακινήθηκαν συνολικά 1,9 δις τόνοι στα 28 κράτη-μέλη της Ένωσης, παρουσιάζοντας αύξηση της τάξεως 2,6%. Σε όρους γεωγραφικής κατανομής η Μεσόγειος συγκεντρώνει το 29% του συνολικά διακινούμενου τονάζ, δηλαδή 611 εκατομμύρια τόνους (στοιχεία 2016).
Στον αντίποδα, ήδη, σε ορισμένα πλοία της εγχώριας ακτοπλοΐας έχουν τοποθετηθεί συστήματα πλυντηρίδων. Αντίστοιχα, όλα τα πλοία της ποντοπόρου ναυτιλίας, δηλαδή όσα είναι άνω των 15.000 τόνων μεταφορικής ικανότητας dwt, χρησιμοποιούν τα σχετικά καύσιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο από τις αρχές του 2020, ή έχουν προχωρήσει στην εγκατάσταση συστήματος πλυντηρίδων. Επομένως, η ποντοπόρος ναυτιλία δεν επηρεάζεται από την νέα οδηγία για την Μεσόγειο Θάλασσα.