Οι ΗΠΑ αποτελούν κυρίαρχη δύναμη σε πολλούς σημαντικούς κλάδους, αλλά υστερούν σε έναν κρίσιμο τομέα: τη ναυπηγική βιομηχανία. Σήμερα, υπάρχουν περίπου 80 πλοία υπό αμερικανική σημαία, που συμμετέχουν στο παγκόσμιο εμπόριο, σε σύγκριση με περισσότερα από 5.500 πλοία, που πλέουν υπό κινεζική σημαία. Η ανησυχία είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν μείνει πίσω σε αυτή τη σημαντική συνιστώσα του διεθνούς εμπορίου και ότι ολόκληρη η οικονομία της χώρας θα μπορούσε να κινδυνεύσει να πνιγεί. Ο νόμος ships for America Act είναι μια σπάνια διακομματική πρόταση που στοχεύει να αντιμετωπίσει αυτές τις ανησυχίες κάνοντας την Αμερική να κατασκευάσει ξανά εμπορικά πλοία. Αλλά πώς ακριβώς αναβιώνει μια βιομηχανία που έχει σχεδόν νεκρωθεί εδώ και δεκαετίες; Αυτά ήταν τα θέματα που συζητήθηκαν σε podcast του Bloomberg με κύριους ομιλητές τον Δημοκρατικό γερουσιαστή από την Αριζόνα Mark Kelly και τον Ρεπουμπλικάνο γερουσιαστή Todd Young, συνυποστηρικτές του νομοσχεδίου, για το σχέδιό τους.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην τρέχουσα κατάσταση της ναυτιλιακής ικανότητας των Ηνωμένων Πολιτειών, επισημαίνοντας τη μείωση των πλοίων που φέρουν την αμερικανική σημαία και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η αμερικανική ναυπηγική βιομηχανία. Τονίστηκαν ακόμη οι γεωπολιτικές και εθνικές συνέπειες αυτής της κατάστασης, ιδιαίτερα σε σχέση με τη ναυτική ικανότητα της Κίνας. Συγκεκριμένα, «η κατάσταση της ναυτιλιακής βιομηχανίας των ΗΠΑ είναι σε εξαιρετικά δύσκολη περίοδο. Σε αντίθεση με την Αμερική, η Κίνα διαθέτει περίπου 5.500 πλοία, ενώ η πλειονότητα του εμπορίου προς τις ΗΠΑ πραγματοποιείται μέσω κινεζικών πλοίων. Αυτή η κατάσταση έχει σοβαρές συνέπειες, όπως αποδείχθηκε με τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού το 2021 και το 2022, όταν υπήρχαν σημαντικές καθυστερήσεις στα λιμάνια, κυρίως στη Δυτική Ακτή. Η Κίνα, ως γεωπολιτικός αντίπαλος, θα μπορούσε να διακόψει την αποστολή εμπορευμάτων προς τις ΗΠΑ, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή οικονομική κρίση. Η ευπάθεια αυτή παρουσιάζεται ως ζήτημα εθνικής ασφάλειας, και είναι επιτακτική η ανάγκη ανασυγκρότησης της ναυτιλιακής βιομηχανίας», τόνισε ο Μαρκ Κέλι.
Η γνώση και η εξειδίκευση στη ναυπηγική βιομηχανία αποτελεί σημαντικό πυλώνα για την ναυτιλιακή βιομηχανία της Αμερικής καθώς έχει παρατηρηθεί πως υπάρχει δυσκολία στην εύρεση εξειδικευμένων εργαζομένων με τις κατάλληλες δεξιότητες, όπως είναι οι συγκολλητές, οι υδραυλικοί και οι ηλεκτρολόγοι. Στόχος είναι να εκπαιδευτούν και να προσελκυστούν νέα άτομα για την εργασία στη ναυπηγική βιομηχανία μέσω εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, προγραμμάτων εκπαίδευσης και συνεργασιών με ναυπηγικές εταιρείες.
Για να μπορέσει να ενισχυθεί η ναυπηγική βιομηχανία των ΗΠΑ, παρουσιάστηκε ο νόμος «Ships for America Act», ο οποίος περιλαμβάνει μια σειρά από μέτρα. Ανάμεσα σε αυτά είναι η δημιουργία ενός Maritime Security Advisor στον Λευκό Οίκο, η ίδρυση ενός ταμείου ασφαλείας ναυτιλίας και η ενίσχυση της ναυπηγικής υποδομής. Επίσης, ο νόμος προβλέπει την παροχή οικονομικών κινήτρων για την κατασκευή πλοίων, φορολογικές ελαφρύνσεις και χρηματοδότηση για τη ναυπηγική βιομηχανία. Όσο για τον ιδιωτικό τομέα, στόχος είναι η ενίσχυση του και η δημιουργία ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού ναυπηγικού κλάδου.
«Η κυβέρνηση επιδιώκει να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για να ανθίσει ο ιδιωτικός τομέας, μέσω οικονομικών κινήτρων και υποστήριξης για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η στρατηγική συνεργασία με ιδιωτικές ναυπηγικές εταιρείες και άλλες σχετικές βιομηχανίες θα μπορούσε να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα και να συμβάλει στην αναζωογόνηση της βιομηχανίας».
Οι αιτίες της μείωσης ανταγωνιστικότητας
Ένας από τους κύριους παράγοντες που οδήγησαν τις ΗΠΑ στο να χάσουν τη δυνατότητα να είναι ανταγωνιστικές στη ναυπηγική βιομηχανία είναι η στρατηγική επένδυση της Κίνας στις βιομηχανίες της, περιλαμβανομένων των ναυπηγείων, η οποία χρηματοδοτείται εντατικά από την κινεζική κυβέρνηση για την ενίσχυση τόσο των εμπορικών όσο και των στρατιωτικών επιδιώξεων. Αυτή η προσέγγιση έρχεται σε αντίθεση με τη φιλοσοφία της αμερικανικής οικονομίας, η οποία δίνει προτεραιότητα στην αποδοτικότητα και το κέρδος, συχνά σε βάρος μακροχρόνιων στρατηγικών επενδύσεων, όπως εκείνες που κάνει η Κίνα. Ως αποτέλεσμα, η ναυπηγική βιομηχανία των ΗΠΑ αδυνατεί να ανταγωνιστεί, και με την πάροδο του χρόνου, η βιομηχανία αυτή εξαρτάται ολοένα και περισσότερο από ξένες πηγές για κρίσιμα υλικά και υπηρεσίες, καθιστώντας τις ΗΠΑ ευάλωτες σε εξωτερικές διαταραχές.
Μια άλλη ανησυχία που ανέφερε είναι η απομάκρυνση της κυβέρνησης των ΗΠΑ από τη ναυτιλιακή βιομηχανία από τη δεκαετία του 1980. Με τη μείωση των επιδοτήσεων και της κρατικής υποστήριξης, η ναυτιλιακή βιομηχανία εγκαταλείφθηκε, με αποτέλεσμα την παρακμή της τα τελευταία 40 χρόνια. Αυτή η παρακμή έχει ενταθεί από την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας, τα πλοία της οποίας όχι μόνο είναι αριθμητικά περισσότερα, αλλά είναι και εξοπλισμένα για στρατιωτικούς σκοπούς. Τα κινεζικά πλοία είναι ενσωματωμένα στη Ναυτική Δύναμη του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (PLA), γεγονός που τα καθιστά ικανά να μετατραπούν από εμπορικά σε στρατιωτικά κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης.
«Ένας ισχυρός ναυτιλιακός στόλος βοηθάει όχι μόνο σε περιόδους ειρήνης με τη στήριξη του εμπορίου και της οικονομίας, αλλά παρέχει και κρίσιμη υποστήριξη στη μετακίνηση στρατιωτικού εξοπλισμού και προσωπικού κατά τη διάρκεια πολέμου. Αυτή τη στιγμή, οι ΗΠΑ εξαρτώνται σημαντικά από τη στρατιωτική ναυτιλία για τις πρώτες ανάγκες μετακίνησης στρατιωτικού εξοπλισμού και προσωπικού, αλλά η ικανότητά της είναι περιορισμένη».
Η βιομηχανική πολιτική των ΗΠΑ και η εθνική ασφάλεια
Παραδοσιακά, η αμερικανική οικονομία επικεντρώνεται στην αποδοτικότητα, με λιγότερη έμφαση σε στρατηγικές βιομηχανίες όπως η ναυπηγική. Ωστόσο, αναγνωρίζεται ότι αυτή η προσέγγιση έχει αφήσει τις ΗΠΑ ευάλωτες σε γεωπολιτικούς κινδύνους, όπως αποδεικνύεται από την εξάρτηση από ξένες χώρες για κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού. Οι ΗΠΑ πρέπει να προσαρμόσουν τις οικονομικές τους πολιτικές για να λάβουν υπόψη τους κινδύνους εθνικής ασφάλειας, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται υψηλότερο κόστος βραχυπρόθεσμα.
Ο Δημοκρατικός γερουσιαστής έκανε λόγο πως μια μεγαλύτερη κρατική παρέμβαση και υποστήριξη για την ανασυγκρότηση της ναυτιλιακής βιομηχανίας θα αποκαταστήσει τη θεσμική γνώση και θα εξασφαλίσει ότι οι ΗΠΑ δεν θα μείνουν ευάλωτες σε εξωτερικές απειλές στο μέλλον. Από οικονομικής πλευράς, αν οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν άμεσα τις ναυπηγικές εταιρείες ή χρησιμοποιούν κίνητρα μέσω του φορολογικού κώδικα, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι παρόμοιο. Ωστόσο, η χρήση του φορολογικού κώδικα παρέχει έναν “ουδέτερο διαιτητή”, όπως η Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων (IRS), μειώνοντας τις ανησυχίες για κομματικές εξυπηρετήσεις ή σπατάλες. Αυτή η προσέγγιση θεωρείται πιο διαφανής για τη διαχείριση της βιομηχανικής πολιτικής, αν και υπάρχουν ανισότητες, όπως η δυνατότητα χρηματοδότησης επιχειρήσεων που κανονικά δεν θα υποστηρίζονταν.
Στην περίπτωση των πλοίων, η αγορά είναι λιγότερο κατανεμημένη, με τα εξαρτήματα να εισέρχονται και να εξέρχονται από χώρες, αλλά σε μικρότερη κλίμακα. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, οι διπλωμάτες των ΗΠΑ και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις πρέπει να ανοίξουν ξένες αγορές για τα αμερικανικά πλοία, με την πολιτική εμπορίου να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο. Ο στόχος είναι η ενίσχυση της αποδοτικότητας και της οικονομικής ανάπτυξης μέσω καλύτερης κατανομής των πόρων μέσω του εμπορίου.
Παρόμοιες πρωτοβουλίες στο παρελθόν, όπως η αναγέννηση της αεροναυπηγικής βιομηχανίας τη δεκαετία του 2000, δείχνουν ότι είναι εφικτό να αναβιώσουν στρατηγικές βιομηχανίες με την κατάλληλη πολιτική υποστήριξη και τη συνεργασία μεταξύ κυβέρνησης και ιδιωτικού τομέα. Η ιστορία αποδεικνύει ότι με τις σωστές στρατηγικές και επενδύσεις, οι ΗΠΑ μπορούν να ανακτήσουν την ανταγωνιστικότητά τους στον τομέα της ναυπηγικής βιομηχανίας.
