THEPOWERGAME
Η κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στη Γάζα σηματοδοτεί το τέλος μιας 15μηνης σύγκρουσης που κόστισε τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, άφησε πολλούς περισσότερους άστεγους και προκάλεσε αναταράξεις στους εχθρούς του Ισραήλ σε όλη τη Μέση Ανατολή. Ωστόσο, πρόκειται για μια εύθραυστη ανάπαυλα.
Η συμφωνία, η οποία οριστικοποιήθηκε το βράδυ της Τετάρτης, αποτελεί το τελευταίο αποτέλεσμα του «φαινομένου Τραμπ». Ο νεοεκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει ήδη ταράξει την παγκόσμια πολιτική σκηνή πριν καν αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά του. Ο απερχόμενος πρόεδρος Τζο Μπάιντεν μπορεί επίσης να διεκδικήσει μέρος της αναγνώρισης για τη διαμόρφωση αυτής της συμφωνίας, την οποία είχε περιγράψει πριν από έξι μήνες.
Today, after many months of intensive diplomacy by the United States, along with Egypt and Qatar, Israel and Hamas have reached a ceasefire and hostage deal.
My diplomacy never ceased in their efforts to get this done – I will speak more about this soon. pic.twitter.com/iETWhGXEGA
— President Biden (@POTUS) January 15, 2025
Από τότε, έχουν αλλάξει πολλά, κυρίως λόγω των ενεργειών του Ισραήλ. Η ανώτατη ηγεσία της Χαμάς εξολοθρεύτηκε, ο Λιβανέζος σύμμαχός της, η Χεζμπολάχ, αποδυναμώθηκε και ο βασικός της προστάτης, το Ιράν, υπέστη σοβαρή ταπείνωση. Επίσης, το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ στη Συρία, ένας άλλος σύμμαχος του Ιράν, βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης.
Αυτές οι εξελίξεις άφησαν τη Χαμάς απομονωμένη. Η φονική επίθεση που εξαπέλυσε κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, με στόχο να εμπνεύσει και άλλους να πλήξουν το εβραϊκό κράτος, απέτυχε παταγωδώς. Αντίθετα, το Ισραήλ βγήκε ισχυρότερο, παρ’ ότι ο πόλεμος επιδείνωσε τη διεθνή απομόνωσή του, κατέστρεψε την οικονομία του και στοίχισε τη ζωή εκατοντάδων στρατιωτών. Η υπόσχεση του Νετανιάχου για την πλήρη ήττα της Χαμάς δεν επιτεύχθηκε.
Η συμφωνία Ισραήλ με Χαμάς και οι προκλήσεις της
Η συμφωνία αναμένεται να οδηγήσει στην απελευθέρωση περίπου τριάντα ομήρων που κρατούσε η Χαμάς. Ωστόσο, απέχει πολύ από τον μακροχρόνιο στόχο του πρωθυπουργού Νετανιάχου να διαλύσει πλήρως την εξουσία της Χαμάς στη Γάζα. Δεν είναι ακόμη σαφές τι μπορεί να αντικαταστήσει τη Χαμάς στην περιοχή.
Βάσει της συμφωνίας, το Ισραήλ θα αποσύρει τα στρατεύματά του από τις πυκνοκατοικημένες περιοχές και θα επιτρέψει την είσοδο εκατοντάδων φορτηγών με ανθρωπιστική βοήθεια καθημερινά. Ωστόσο, η συμφωνία μπορεί να καταρρεύσει σε έξι εβδομάδες, όταν ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της.
«Αυτή η συμφωνία δεν θα τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα, ούτε θα απελευθερώσει όλους τους ομήρους», δήλωσε ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ, πρώην αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. «Είναι μια περιορισμένη συμφωνία που μπορεί να δημιουργήσει ένα πιο σταθερό περιβάλλον, επιτρέποντας την εισροή περισσότερης βοήθειας στη Γάζα».
Διπλωματικές πιέσεις και οι επόμενες φάσεις
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και μια προσωρινή συμφωνία δίνει στον Τραμπ την ευκαιρία να διεκδικήσει μια πρώιμη επιτυχία και να επικεντρωθεί σε μεγαλύτερες φιλοδοξίες για την περιοχή, όπως η σύναψη πολιτικής συμφωνίας μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ. Ωστόσο, χωρίς μια μόνιμη λύση στη Γάζα, αυτός ο στόχος παραμένει δύσκολος.
Κατά τη διάρκεια συνάντησης το Σάββατο, ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, υπογράμμισε στον Νετανιάχου ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ ήθελε συμφωνία πριν από την ορκωμοσία του.
Η συμφωνία περιλαμβάνει ανταλλαγές: η Χαμάς θα απελευθερώσει τους πιο ευάλωτους ομήρους -γυναίκες, ηλικιωμένους και ασθενείς- με αντάλλαγμα την απελευθέρωση εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων. Παρ’ όλα αυτά, η διαφωνία για την επόμενη φάση παραμένει έντονη. Η Χαμάς απαιτεί πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ, ενώ το Ισραήλ θέλει να εξαλείψει πλήρως την παρουσία της Χαμάς.
Η κατάσταση στη Γάζα μετά τον πόλεμο Χαμάς και Ισραήλ
Η Γάζα είναι πλέον αγνώριστη. Έχει μετατραπεί σε σωρό ερειπίων από την ισραηλινή επίθεση, με περισσότερους από 46.000 νεκρούς, σύμφωνα με τις αρχές της Χαμάς. Το 90% των κατοίκων έχουν εκτοπιστεί, ζώντας σε πρόχειρα καταφύγια, με ελάχιστη τροφή και κακές συνθήκες υγιεινής.
Παρά τη φρίκη, η Χαμάς συνεχίζει να αποτελεί την κύρια αρχή στη Γάζα, στρατολογώντας νέους μαχητές. «Κάθε φορά που το Ισραήλ ολοκληρώνει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις, οι μαχητές της Χαμάς επανεμφανίζονται», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν.
Παρά τις συντριπτικές απώλειες, η Χαμάς εξακολουθεί να διατηρεί τη στήριξη σημαντικού μέρους του πληθυσμού στη Γάζα, ο οποίος θεωρεί την οργάνωση σύμβολο αντίστασης ενάντια στην ισραηλινή κατοχή. Η Χαμάς συνεχίζει να χρησιμοποιεί την καταστροφή της Γάζας ως εργαλείο προπαγάνδας, κατηγορώντας το Ισραήλ για εγκλήματα πολέμου.
Η διεθνής κοινότητα, ιδιαίτερα μέσω του ΟΗΕ, βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρόκληση να διασφαλίσει ότι η ανθρωπιστική βοήθεια θα φτάσει στους αμάχους που έχουν πληγεί. Η επείγουσα ανάγκη για τρόφιμα, νερό και ιατρική φροντίδα στη Γάζα υπογραμμίζει την ευθύνη των παγκόσμιων ηγετών να συνεργαστούν για μια μακροπρόθεσμη λύση.
Οι διπλωμάτες ανησυχούν ότι, χωρίς πολιτική λύση, η περιοχή θα παραμείνει παγιδευμένη σε έναν φαύλο κύκλο βίας. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, προειδοποίησε: «Η Γάζα δεν χρειάζεται άλλο πόλεμο. Χρειάζεται ειρήνη και σταθερότητα».
Η οικονομική και πολιτική κρίση στο Ισραήλ
Το Ισραήλ βρίσκεται αντιμέτωπο με οικονομική δυσχέρεια και αυξανόμενη διεθνή απομόνωση. Η οικονομία υποφέρει, ενώ οι στρατιώτες συνεχίζουν να θυσιάζονται, χωρίς σαφή νίκη στον ορίζοντα. Ο Νετανιάχου έχει περιορισμένο χρόνο να αποδείξει ότι μπορεί να εξισορροπήσει την ασφάλεια με τη διεθνή συνεργασία, καθώς πλησιάζουν οι επόμενες εκλογές.
Η πολιτική σκηνή στο Ισραήλ είναι σε αναβρασμό. Παρά την επιτυχία της συμφωνίας για την κατάπαυση του πυρός, ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει έντονες εσωτερικές πιέσεις. Η κυβέρνησή του αντιμετωπίζει κριτική από την αντιπολίτευση και από την κοινή γνώμη, που ζητούν εξηγήσεις για το πώς η συμφωνία αυτή θα οδηγήσει σε μια βιώσιμη ειρήνη. Μερικοί αναλυτές θεωρούν ότι ο Νετανιάχου προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει τις ζημιές και να βελτιώσει τη θέση του πριν από τις επικείμενες εκλογές.
Πολλοί Ισραηλινοί στρατηγικοί αναλυτές και αξιωματούχοι σημειώνουν ότι η συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός υποδεικνύει μια αλλαγή στην ισραηλινή στρατηγική, η οποία στο παρελθόν βασιζόταν στη στρατιωτική εξόντωση των αντιπάλων. Η Ιερουσαλήμ ενδέχεται να στρέψει την προσοχή της στη σταθεροποίηση της περιοχής, αν και οι προκλήσεις παραμένουν τεράστιες.
Οι αντιδράσεις των συμμάχων και οι ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός έχει προκαλέσει μεικτές αντιδράσεις στη διεθνή κοινότητα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι επικριτές του Νετανιάχου την παρουσιάζουν ως ένδειξη αδυναμίας και έλλειψης στρατηγικής. Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες χαιρέτισαν τη συμφωνία ως ευκαιρία να σταματήσει η αιματοχυσία και να αρχίσει η ανοικοδόμηση στη Γάζα.
Παράλληλα, οι αντίπαλοι του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή εκμεταλλεύονται την κατάσταση για να τονίσουν τις αποτυχίες του πολέμου. Το Ιράν και οι υποστηρικτές του, παρ’ όλο που υπέστησαν σοβαρές στρατιωτικές απώλειες, προβάλλουν τη συμφωνία ως νίκη της αντίστασης.
Το μέλλον της Γάζας και της Παλαιστίνης
Η κατάσταση στη Γάζα παραμένει ιδιαίτερα αβέβαιη. Αν και η συμφωνία φέρνει κάποια προσωρινή ανακούφιση, η πραγματική πρόκληση θα είναι να βρεθεί μια βιώσιμη πολιτική λύση, που να εξασφαλίζει την ειρήνη και την ευημερία των Παλαιστινίων, ενώ ταυτόχρονα να διασφαλίζει τα συμφέροντα του Ισραήλ. Η διαρκής απουσία προόδου στις διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους παραμένει μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές προκλήσεις.
Η κατάσταση στη Γάζα έχει επιπτώσεις πέρα από τα σύνορα του Ισραήλ και της Παλαιστίνης. Οι σύμμαχοι του Ιράν, όπως η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και οι σιιτικές δυνάμεις στη Συρία, παρακολουθούν προσεκτικά τις εξελίξεις. Η επιρροή της Χαμάς και η σχέση της με άλλες αντιισραηλινές δυνάμεις ενδέχεται να έχει ευρύτερο αντίκτυπο στη Μέση Ανατολή. Οι ηγέτες της περιοχής βρίσκονται αντιμέτωποι με την πρόκληση να διαχειριστούν τις συνέπειες αυτού του συνεχώς μεταβαλλόμενου τοπίου.
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα αποτελεί μια εύθραυστη, αλλά σημαντική εξέλιξη. Προσφέρει την ευκαιρία για προσωρινή ανακούφιση στους αμάχους, αλλά παραμένει ασαφές αν θα οδηγήσει σε διαρκή ειρήνη. Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι, καθώς το Ισραήλ, η Χαμάς και οι διεθνείς παίκτες θα διαπραγματευτούν το μέλλον της Γάζας.
Για την ώρα, η ελπίδα για σταθερότητα παραμένει ζωντανή, αλλά η πραγματικότητα του πολέμου δείχνει πως ο δρόμος προς την ειρήνη είναι γεμάτος εμπόδια. Το ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι αν οι εμπλεκόμενοι θα μπορέσουν να βρουν έναν κοινό τόπο για να δώσουν τέλος στη μακροχρόνια αυτή τραγωδία.
Διαβάστε επίσης
Η ΕΕ σφίγγει τον κλοιό στη Ρωσία: Στο στόχαστρο αλουμίνιο και LNG
Το φαινόμενο Τέιλορ Σουίφτ και το ρεκόρ εικοσαετίας
Κάθετος Διάδρομος και διασυνδέσεις τα SOS του ΥΠΕΝ για την περίοδο 2025 – 2027