Τουρκία: Οι επενδυτές επιστρέφουν, αλλά ο λαός πληρώνει το ''μάρμαρο''

Μπορεί η «στροφή» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας στην ορθόδοξη οικονομική πολιτική να έχει ξεκινήσει να προσελκύει επενδυτές, φέρνοντας λεφτά στην χώρα, ωστόσο σε κάθε γωνιά στην Τουρκία, οι άνθρωποι έχουν ένα μόνιμο «βραχνά», τις υψηλές τιμές, που έχουν κάνει το κόστος ζωής στη γείτονα χώρα δυσβάσταχτο.

Η Τουρκία έχει «χτυπήσει» ιστορικά υψηλά επίπεδα πληθωρισμού τα τελευταία χρόνια, καθώς ο Ερντογάν εγκατέλειψε την οικονομική ορθοδοξία επιδιώκοντας την ανάπτυξη με οποιοδήποτε κόστος. Λίγο περισσότερο από ένα χρόνο από τότε που ανανέωσε την πολιτική του θητεία με άλλη μια εκλογική νίκη, μερίδα επενδυτών επιστρέφουν πίσω στην Τουρκία.

Ωστόσο, παρά τις υποσχέσεις των αξιωματούχων ότι τα χειρότερα έχουν περάσει, πολλά τουρκικά νοικοκυριά υπολογίζουν ότι ο πληθωρισμός θα επιταχυνθεί περαιτέρω, ενώ θα επιβαρύνονται με υψηλότερο κόστος δανεισμού. Ο πληθωρισμός επιταχύνθηκε σχεδόν στο 76% τον Μάιο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η κεντρική τράπεζα αναμένει ότι ο ρυθμός των αυξήσεων των τιμών θα είναι ο μισός από αυτόν μέχρι το τέλος του 2024, αλλά οι Τούρκοι πολίτες δεν συμμερίζονται την αισιοδοξία. Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε, ότι οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται περισσότερο από 50% σε ετήσια βάση από την αρχή του 2022.

Η αυστηρότερη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική είναι κρίσιμες για την αναγέννηση στις τουρκικές μετοχές και στα ομόλογα. Ο βασικός χρηματιστηριακός δείκτης επέστρεψε περισσότερο από 40% σε όρους δολαρίου από τότε που ο Ερντογάν κέρδισε την επανεκλογή του τον περασμένο Μάιο, μεταξύ των καλύτερων επιδόσεων στον κόσμο. Τα ομόλογα της λίρας απορρόφησαν ρεκόρ 6,5 δισ. δολαρίων ξένων εισροών τον περασμένο μήνα. Ο δανεισμός σε δολάρια και η επένδυση στη λίρα είναι επίσης δημοφιλής πλέον σε ξένους επενδυτές. Τον περασμένο μήνα, ήταν οι πιο κερδοφόρες επονομαζόμενες συναλλαγές σε αναδυόμενες αγορές.

Bloomberg: 20 δισ. δολάρια σε carry trade στην Τουρκία από τα τέλη Μαρτίου

Το Bloomberg Economics εκτιμά ότι από τα τέλη Μαρτίου έχουν εισρεύσει στη χώρα σχεδόν 20 δισ. δολάρια σε carry trade – όπου οι επενδυτές δανείζονται εκεί όπου τα επιτόκια είναι χαμηλά και επενδύουν εκεί όπου είναι υψηλά. «Οι επενδυτές είναι πιο πεπεισμένοι από τον μέσο πολίτη της χώρας, καθώς αντιμετωπίζουν το βάρος του πληθωρισμού, το οποίο είναι φυσιολογικό», δήλωσε ο David Austerweil, αναπληρωτής διαχειριστής χαρτοφυλακίου για τις αναδυόμενες αγορές στην Van Eck Associates Corp. «Χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος για να ανακτήσει ο λαός μιας χώρας την εμπιστοσύνη του. Ο πληθωρισμός μοιάζει περισσότερο με πολιτικό ζήτημα τώρα».

Το ΔΝΤ δήλωσε πέρυσι ότι σχεδόν το 30% του πληθυσμού βγήκε από τη φτώχεια από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Για να διατηρήσει την πρόοδο της οικονομίας, ο Ερντογάν εγκατέλειψε τη συμβατική σοφία με μια πενταετή ώθηση για εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική που υπερασπίστηκε την ανάπτυξη τροφοδοτώντας το φθηνό χρήμα.

Ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε και η λίρα έπεσε σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ, αλλά η τουρκική μεσαία τάξη «καταβρόχθισε» το χαμηλό κόστος δανεισμού για να αγοράσει ακίνητα και αυτοκίνητα. Πολλοί από αυτούς δεν έχουν ακόμη αποπληρώσει αυτά τα δάνεια, τα οποία τώρα είναι πολύ πιο ακριβά.

Η στροφή του Ερντογάν και τα σενάρια για ανακούφιση των πολιτών

Εν μέσω προειδοποιήσεων ότι η Τουρκία βρισκόταν στα πρόθυρα μιας κρίσης στο ισοζύγιο πληρωμών, ο Ερντογάν διόρισε μια πιο φιλική προς την αγορά, ομάδα αξιωματούχων, μετά την περσινή εκλογική του νίκη. Τοποθέτησε τον πρώην οικονομολόγο της Merrill Lynch και επί μακρόν έμπιστο του Μεχμέτ Σιμσέκ ως υπουργό Οικονομικών για να σχεδιάσει μια οικονομική αναμόρφωση.

Η πιστωτική έκρηξη περιορίστηκε με την αυστηροποίηση των κανόνων δανεισμού. Η κεντρική τράπεζα αύξησε το βασικό της επιτόκιο στο 50% από 8,5%. Από τον περασμένο Μάιο, το κόστος των καταναλωτικών δανείων έχει διπλασιαστεί στο 72%. Οι τόκοι των πιστωτικών καρτών – από τις οποίες οι Τούρκοι εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό – έχουν επίσης εκτοξευθεί. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ως αποτέλεσμα έχουν αρχίσει να αυξάνονται.

Καθώς δεν έχουν προγραμματιστεί σημαντικές εκλογές για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, οι ξένοι επενδυτές επωφελούνται από τη στροφή προς μια πιο ορθόδοξη οικονομία σε συνδυασμό με ένα από τα υψηλότερα ονομαστικά επιτόκια στον κόσμο. Το υπουργείο Οικονομικών έχει ανακοινώσει μια σειρά περικοπών δαπανών και τώρα μελετά νέα φορολογικά μέτρα για να βοηθήσει στις προσπάθειες αποπληθωρισμού. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Fatih Karahan δήλωσε ότι η σταθερότητα των τιμών θα βοηθήσει τελικά στην αποκατάσταση της κοινωνικής ευημερίας.

Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος ο Ερντογάν να εξαντλήσει την υπομονή του όσον αφορά τον κοινωνικό αντίκτυπο της αλλαγής της οικονομικής πολιτικής, δήλωσε ο Wolfango Piccoli, της εταιρείας συμβούλων Teneo. Αυτό θα μπορούσε να ωθήσει την κεντρική τράπεζα να μειώσει τα επιτόκια πρόωρα για να αποφύγει πολιτικές αντιδράσεις, είπε.

Ο Ερντογάν ανέφερε ότι οι προοπτικές θα βελτιωθούν αργότερα μέσα στο έτος, καθώς η χώρα θα κάνει «βήματα» όσον αφορά τα επιτόκια. «Θα περιμένουμε το τέταρτο τρίμηνο» για να δούμε μια ανακούφιση από τον υψηλό πληθωρισμό, ανέφερε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο η εφημερίδα Sabah που επικαλείται τον Ερντογάν.

Μια άλλη παράμετρος, είναι το τι θα κάνει η τουρκική κυβέρνηση για να συμβάλει στην άμβλυνση του αυξανόμενου κόστους ζωής μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 49% στις αρχές του έτους. Περισσότερο από το μισό εργατικό δυναμικό της Τουρκίας κερδίζει τον κατώτατο μισθό ή λίγο πάνω από αυτόν. Τα βλέμματα είναι στραμμένα στο αν οι υπουργοί θα πραγματοποιήσουν άλλη μια αύξηση τον Ιούλιο, σύμφωνα με τα προηγούμενα χρόνια.

Το να μην κάνουν τίποτα θα ήταν ένας ακόμη δείκτης για τους επενδυτές, ένα δείγμα αποφασιστικότητας να περιορίσουν τον πληθωρισμό, λένε. Τον Απρίλιο, ο υπουργός Εργασίας Vedat Isikhan απέκλεισε την αύξηση του μισθού, αν και οι τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της Goldman Sachs Group Inc. εξακολουθούν να το θεωρούν ως κίνδυνο. «Αν η κυβέρνηση αυξήσει τον κατώτατο μισθό, τότε οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ξοδέψουν λίγο περισσότερο και να αυξήσουν τη δραστηριότητα στην οικονομία», δήλωσε ο Μεχμέτ Τουταρλί, 28 ετών, ο οποίος βοηθά στη λειτουργία του εργοστασίου πικάντικων λουκάνικων και μπέικον της οικογένειάς του. «Αλλά αυτό θα διαρκούσε μόνο λίγους μήνες».

Διαβάστε επίσης:

Σούπερ Μάρκετ: Ανάπτυξη 1,7% στο 4μηνο, χωρίς ανατιμήσεις

Βραχυχρόνιες μισθώσεις: Προσφυγή στο ΣτΕ για τη νέα φορολογία

Γιατί η τεχνητή νοημοσύνη ανεβάζει τις τιμές φυσικού αερίου